Οι εξελίξεις στην ιταλική πολιτική σκηνή έχουν «ανανεώσει» το ενδιαφέρον πολλών επενδυτών για τις αποφάσεις του Eurogroup για την Ελλάδα.
Η φύση των αποφάσεων της ευρωζώνης για την ελάφρυνση του χρέους είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ελευθερία των κινήσεων των ελληνικών κυβερνήσεων τα επόμενα χρόνια και βεβαίως άμεσα συσχετιζόμενη με την προληπτική γραμμή στήριξης και την ανάγκη λήψης νέων δανεικών από τους Ευρωπαίους.
Στη βάση αυτή το εάν η ευρωζώνη θα τηρήσει τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει από το 2012 έναντι της Ελλάδος για την ελάφρυνση του χρέους της είναι κάτι που μετράται από τις αγορές προκειμένου να προεξοφλήσουν και τις αποφάσεις για μια μελλοντική ιταλική περιπλοκή.
Η ευρωζώνη υποστηρίζει σήμερα την έξοδο της Ελλάδος από το πρόγραμμα χωρίς προληπτική γραμμή και για το σκοπό αυτό άλλωστε διατίθενται 15 δισ. ευρώ από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) για τον σχηματισμό του «μαξιλαριού ασφαλείας».
Εάν οι αποφάσεις για την ελάφρυνση του χρέους που θα ληφθούν στις 21 Ιουνίου από το Eurogroup αξιολογηθούν ως επαρκείς από τις αγορές και ως εκ τούτου το κόστος δανεισμού της χώρας μας υποχωρήσει σε επίπεδα που θα της επιτρέπουν να κάνει επιλεκτικές εξόδους στις αγορές για αναχρηματοδότηση του χρέους της, τότε η δωδεκάμηνη προληπτική γραμμή δεν θα είναι απαραίτητη.
Εάν όμως οι αγορές κρίνουν πως τα μέτρα που θα λάβουν οι υπουργοί Οικονομικών της ζώνης του ευρώ δεν διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα του χρέους μεσο- μακροπρόθεσμα και ειδικά εάν θεωρήσουν πως η Ελλάδα είναι ευάλωτη σε κινδύνους όπως π.χ. ο Ιταλικός, τότε η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να αναζητήσει την ασφάλεια της προληπτικής γραμμής.
Σε κάθε περίπτωση το εάν η Ελλάδα θα χρειαστεί μια προληπτική γραμμή στήριξης για την μετά το Μνημόνιο εποχή είναι κάτι που θα διαφανεί λίγο πριν η χώρα μας εξέλθει του τρίτου προγράμματος στήριξης και αφού οι αγορές θα έχουν αξιολογήσει όλα τα δεδομένα για την ελάφρυνση του χρέους και το βαθμό της μεταμνημονιακής εποπτείας.
Εκπεφρασμένη θέση των αγορών είναι πως η Ελλάδα χρειάζεται μία ουσιαστική ελάφρυνση του χρέους, ένα ταμειακό απόθεμα μεγαλύτερο των 20 δισ. ευρώ, αλλά και ένα ισχυρό μεταμνημονιακό σύστημα κινήτρων το οποίο θα ενθαρρύνει τη δημοσιονομική ευρωστία της χώρας μεσοπρόθεσμα.
Εάν δεν ικανοποιηθούν αυτές οι προϋποθέσεις και η Ευρώπη για ακόμη μια φορά αποδειχθεί ανακόλουθη προς την Ελλάδα, οι επενδυτές και οι μεγάλοι οίκοι θα εξακολουθήσουν να θεωρούν πως οι μακροοικονομικές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας θα παραμείνουν ευάλωτες και το χρέος μη βιώσιμο και πως η χώρα θα παραμείνει «ειδική περίπτωση» εκτεθειμένη σε απρόβλεπτες κρίσεις, πολιτικές και οικονομικές.
Ειδικό ρόλο για το πώς θα παρουσιαστεί η όποια λύση στις αγορές θα έχει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Αυτό θα δημοσιοποιήσει την ανάλυσή του για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους και θα αξιολογήσει την ποιότητα των μέτρων του Eurogroup και ειδικά το εάν αυτά αρκούν για να διασφαλίσουν πως η Ελλάδα θα πληρώνει έως το 2060 μικρά ποσά για την εξυπηρέτηση του χρέους της, ώστε να μην απειληθεί η δημοσιονομική της βιωσιμότητα.
Χωρίς μια «πειστική» ελάφρυνση του χρέους και χωρίς ένα σταθερό μακροοικονομικό περιβάλλον οι ακαθάριστες ανάγκες χρηματοδότησης της Ελλάδας θα αυξηθούν ταχύτατα πάνω από το επίπεδο που το ΔΝΤ προσδιορίζει ως απαραίτητο για την ελαχιστοποίηση της πιθανότητας μιας άλλης κρίσης.
Στη βάση αυτή οι επενδυτές έχουν ήδη δείξει ειδικό ενδιαφέρον για το χρόνο επέκτασης των ωριμάνσεων των δανείων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) ύψους 131 δισ. ευρώ. Το ΔΝΤ εισηγείται οι περίοδοι χάριτος και αποπληρωμής των δανείων του EFSF να επιμηκυνθούν στα 15 χρόνια, ενώ προτείνει να παρατείνονται αυτόματα, επ' αόριστον εάν χρειάζεται, για να διασφαλίζεται ότι οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας για την κάλυψη των δανειακών της αναγκών θα διατηρούνται κάτω από το 20% του ΑΕΠ.
Οι επενδυτές του ιδιωτικού τομέα γνωρίζουν πως μια μεγάλη επέκταση του χρόνου αποπληρωμής αυτών των δανείων θα καταστήσει τα ομόλογα που εκείνοι διακρατούν πιο ασφαλή, καθώς θα εξοφλούνται νωρίτερα και σε περιόδους που η Ελλάδα δεν θα έχει υποχρεώσεις έναντι των επισήμων πιστωτών. Έτσι, μια μεγάλη επέκταση των ωριμάνσεων θα μείωνε το ρίσκο για τους ιδιώτες επενδυτές και συνακόλουθα τις υπερ- αποδόσεις (risk-premia) που ζητούν για να δανείζουν την Ελλάδα.
Αντιθέτως, εάν επικρατήσει η γερμανική θέση και η επέκταση των ωριμάνσεων των δανείων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας δεν περάσει τα οκτώ έτη, τότε οι επενδυτές δύσκολα θα πειστούν για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.
