Ροή
Δημοσιεύτηκε μετά από μακρά περίοδο κυοφορίας η ρύθμιση σε 120 δόσεις των οφειλών ηλεκτρικής ενέργειας αγροτικών αντλιοστασίων και άλλων σχετικών δραστηριοτήτων. Η μεγάλη περίοδος που μεσολάβησε από την εξαγγελία του μέτρου – τον προηγούμενο χειμώνα μετά τις αγροτικές κινητοποιήσεις – μέχρι σήμερα, δημιούργησε ελπίδες στους... ρομαντικούς παρατηρητές της ελληνικής Γεωργίας, ότι η ρύθμιση αυτή δεν θα τακτοποιούσε απλώς και μόνο θέματα οφειλών και άλλα διαδικαστικά θέματα, αλλά θα έβαζε και το δάκτυλο στον τύπο των ήλων, που λέγεται αυξημένο ενεργειακό κόστος για την παραγωγή αγροτικών προϊόντων, σε ολόκληρη σχεδόν την ελληνική επικράτεια.
Το ζητούμενο δεν είναι μόνο να πάρουν μια ανάσα για ένα διάστημα κάποιων χρόνων όσοι είχαν ανεξόφλητες υποχρεώσεις προς εταιρείες ρεύματος αλλά και πως αυτοί οι ίδιοι δεν θα έφταναν πάλι στο ίδιο σημείο. Διότι το ότι έφτασαν να μην έχουν να πληρώσουν το ρεύμα – εξαιρούνται οι κακοπληρωτές που χρίζουν ειδικής μεταχείρισης – σημαίνει ότι το κόστος παραγωγής τους ήταν υψηλότερο από τα χρήματα που εισέπρατταν από την πώληση των προϊόντων τους, με αποτέλεσμα να στοχεύουν πρώτα στην κάλυψη αναγκών του νοικοκυριού τους και όχι σε εξοφλήσεις λογαριασμών. Και είναι γνωστό σε όλους, το αναγνώρισε άλλωστε και η ίδια η πολιτεία, ότι το ενεργειακό κόστος είναι διαχρονικά το πλέον σημαντικό στοιχείο κόστους.
Άρα, η εν λόγω ρύθμιση θα μπορούσε να αποτελέσει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για επέμβαση στο όλο θέμα της εξοικονόμησης ενέργειας και κατά συνέπεια χρημάτων κατά την παραγωγή αγροτικών προϊόντων.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η συντριπτική πλειονότητα των σημερινών αντλιοστασίων, διότι από εκεί προέρχεται ο μεγάλος όγκος οφειλών, έχει κατασκευαστεί την περίοδο της μεγάλης ευφορίας των δεκαετιών '80 και '90. Το πλέον όμως ενδιαφέρον, είναι ο τρόπος επιλογής της ισχύος που εγκαταστάθηκε τότε σε κάθε αντλιοστάσιο. «Πόσα άλογα μοτέρ έβαλε δίπλα ο ξάδελφος; 30, ε τότε εγώ θα βάλω 40! Πόσα άλογα έβαλε ο φίλος μου ο Μήτσος στην άλλη άκρη του κάμπου όπου το νερό δεν είναι άφθονο και χρειάζεται και μεγάλη ισχύ για να ανέβει στην επιφάνεια; 50, ε τότε εγώ 60!».
Δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσει κανείς ότι τα 10 ή 20 αυτά άλογα παραπάνω έπρεπε να τραβάνε... κιλοβατώρες που την εποχή εκείνη ήταν φθηνές (6 δρχ. κόστιζαν) ενώ τώρα κοστίζουν πάνω από 10 λεπτά του ευρώ. Στην απαράδεκτη αυτή σπατάλη, προσθέστε την παλαιότητα του εξοπλισμού, τις φθορές, τους ακατάλληλους και επικίνδυνους ηλεκτρικούς πίνακες, την έλλειψη αυτοματισμών και τηλεδιοίκησης αλλά και τη φθορά των σωληνώσεων που διανέμουν το νερό στη συνέχεια, ώστε να έχετε το πλέον ειδεχθές οικονομικό και περιβαλλοντικό σκάνδαλο των τελευταίων ετών.
Συχνά, το νερό αρχίζει να ξεφεύγει από το δίκτυο άρδευσης, μόλις έλθει στην επιφάνεια του εδάφους. Καταστραμμένα εξαρτήματα, βάνες που χάνουν από παντού, ενώσεις σωλήνων αξιοθρήνητες που χάσκουν μεταξύ τους, κάνοντας το νερό να αναβλύζει σε παρακείμενα χαντάκια. Αλλά και στις σιδερένιες σωλήνες στη διαδρομή μέχρι να φτάσει στον τελικό του προορισμό, χάνεται μεγάλη ποσότητα νερού. Σωλήνες παλιές, με διαρροές από σαπίσματα και τρύπες, ενώσεις της συμφοράς ευθύνονται για την απώλεια νερού αλλά και πίεσης – άρα ενέργειας – με αποτέλεσμα το παραγόμενο έργο να είναι δυσανάλογο του ποσού της ενέργειας που έχει χρησιμοποιηθεί.
Τι σχέση έχει τώρα μια συνήθης ρύθμιση με όλα αυτά που τα έχετε ξανακούσει και ξαναδεί; Μεγάλη, για να μην πούμε καθοριστική! Δηλαδή ένας αγρότης με αντλιοστάσιο και δίκτυο σαν αυτό που περιγράφουμε (πολύ μεγάλος αριθμός επί του συνόλου) θα δίνει 50 ή 100 ευρώ το μήνα (τόσο βγαίνει εάν χρωστάει 5 ή 10.000 ευρώ που εμπειρικά ανήκει μεγάλος αριθμός αγροτών) και θα συνεχίσει την ίδια τακτική: δηλαδή θα ξανασυνδέσει το ρεύμα, θα το σπαταλάει αφού ένα μέρος του νερού και της πίεσης χάνεται, θα πληρώσει ένα ή δύο λογαριασμούς και μετά... πάλι τα ίδια!
Εάν δεν φτιαχτεί το όλο σύστημα από την αρχή, τότε όσες ρυθμίσεις κι εάν γίνουν, απλώς θα μεταθέτουμε το πρόβλημα. Πρέπει να συντηρηθούν όσα μοτέρ είναι ακόμη σε υποφερτή κατάσταση. Να αλλαχθούν όσα είναι προφανώς υπερ-διαστασιολογημένα. Να τοποθετηθούν ρυθμιστές στροφών, ώστε να ανταποκρίνονται στις σημερινές συνθήκες άρδευσης με χαμηλή πίεση. Να αλλάξουν όσοι ηλεκτρικοί πίνακες είναι επικίνδυνοι και προβληματικοί (δηλαδή όλοι…). Να αντικατασταθούν οι παλιές σωλήνες με νέες ώστε να περιοριστούν οι απώλειες. Να γίνουν τέλος πάντων όλες οι απαραίτητες ενέργειες που θα αναβαθμίσουν την ενεργειακή και περιβαλλοντική αποδοτικότητα των αντλιοστασίων και των δικτύων άρδευσης, ώστε και το κόστος άρδευσης να πέσει και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της αγροτικής παραγωγής να αρχίσει να βγαίνει από τα σημερινά τάρταρα.
Και τι θα μπορούσε να περιμένει κανείς από τέτοιες δράσεις; Επικαλούμαστε προσωπικές μαρτυρίες: Αντικατάσταση μοτέρ με ιμάντες από άλλο μικρότερης ισχύος κατακόρυφο σε γεώτρηση μικρού βάθους επέφερε εξοικονόμηση ρεύματος της τάξης του 50%!!! Αλλαγή τρόπου εξαγωγής νερού από την αντλία άλλου αντλιοστασίου και αντικατάσταση 200 μέτρων σιδερένιων σωληνώσεων με αντίστοιχες πολυαιθυλενίου, πέτυχε άνοδο της πίεσης λειτουργίας κατά σχεδόν μία (στις 8 ατμόσφαιρες λειτουργίας) ατμόσφαιρα, αναβάθμιση της καθημερινής δουλειάς και τοποθέτηση αυτοματισμών, αφού πλέον δεν υπήρχε κίνδυνος ανωμαλιών κατά την εκκίνηση.
Κάθε αγρότης που έχει ασχοληθεί και εκσυγχρονίσει αντλιοστάσια, θα μπορούσε να σας πει εκατοντάδες αντίστοιχες ιστορίες. Τόσο δραματική είναι η κατάσταση!
Στα πλαίσια λοιπόν της ρύθμισης θα μπορούσε να προβλεφθεί μια επιπλέον δαπάνη, κι αυτή σε 120 δόσεις, ώστε να γίνουν όλα αυτά. Με ένα ανώτατο όριο 10.000 ευρώ ανά αντλιοστάσιο ή αγρότη θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν έργα αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού του όλου κυκλώματος, ώστε αύριο οι αγρότες να ποτίζουν με βάση τις προδιαγραφές του 2025 και όχι του 1990. Να βοηθηθούν ώστε να ξεφύγουν από ξεπερασμένες τεχνολογίες που τους κρατούν δέσμιους με το παρελθόν.
Και ποιος θα χρηματοδοτήσει το επιπλέον αυτό κόστος; Οι περισσότεροι αγρότες δεν έχουν σχεδόν τίποτα να συνεισφέρουν, ειδικά τώρα με την καθίζηση των τιμών προϊόντων τους. Η ΔΕΗ ή μια Τράπεζα που θα επιβαρύνει το έργο με ένα μικρό, συμβολικό επιτόκιο και θα εισπράξει ως αμοιβή τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος από το όλο αυτό εγχείρημα. Θα πάρει δηλαδή μονάδες CO2 οι οποίες δεν θα εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα χωρίς λόγο! Και αυτές ως γνωστό έχουν τιμή και μάλιστα υψηλή. Επειδή μάλιστα το όλο εγχείρημα θα συμβάλλει τα μάλα στη συγκράτηση αγροτικού πληθυσμού στην ύπαιθρο αλλά και διασφαλίσει την επισιτιστική επάρκεια της χώρας εύλογα θα μπορούσε ο (οι) ανάδοχος(οι), να επικαλεστεί στα πλαίσια της Κοινωνικής του Δράσης και Ευθύνης ότι πράττει ένα πολύ σημαντικό και με μεγάλη αποτελεσματικότητα έργο για το σύνολο της κοινωνίας.
Ίσως έτσι να αμβλυνθεί η εντύπωση που σχηματίστηκε στην κοινή γνώμη από τα απροσδόκητα κέρδη, όπως τα αποκάλεσε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός.
Τα οφέλη από μια συνολικότερη παρέμβαση πέραν της συνηθισμένης ρύθμισης θα διασφάλιζε πρώτον οτι οι περισσότεροι αγρότες δεν θα επιστρέψουν πάλι στο σημείο μηδέν, ενώ θα έδινε την ευκαιρία σε πολλούς που ισχυρίζονται οτι μέρος των κερδών τους το μεταφέρουν στην κοινωνία να το αποδείξουν εμπράκτως.
Η συμπληρωματική αυτή δράση θα μπορούσε να υλοποιηθεί, συμπληρωματικά με ημερομηνία έναρξης τους επόμενους μήνες, λίγο δηλαδή μετά την επίσημη έναρξη των 120 δόσεων στο τέλος του τρέχοντος μηνός.
