Σε παρέμβασή του την Τρίτη, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έκανε λόγο για μια στρατηγική συνεργασίας για την ασφάλεια και την ανάπτυξη η οποία θα περιλαμβάνει στο κέντρο της τη συνεργασία Ε.Ε. – Ρωσίας. Η πρόταση του Πούτιν όμως «προσέκρουσε» πάνω στη σκληρή γραμμή της Ε.Ε.
Σε μια δραματική συνεδρίαση η οποία διήρκησε ως τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής, οι 27 ηγέτες της Ε.Ε. διαφώνησαν για τη στάση που πρέπει να κρατήσει η Ένωση απέναντι στη Ρωσία. Από τη διαφωνία αυτή, ξεκάθαρα χαμένοι είναι οι Γαλλία και Γερμανία που -ενώ υπό κανονικές συνθήκες ασκούν τη μεγαλύτερη επιρροή- έχασαν από τη μικρή συμμαχία της Πολωνίας με τις χώρες της Βαλτικής.
Η πρόταση Μέρκελ – Μακρόν για Σύνοδο Κορυφής με Ρωσία
Στην αρχή, η Γαλλία και η Γερμανία πρότειναν να υπάρξει μια Σύνοδος Κορυφής με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, στο ίδιο σκεπτικό με την οποία είχε γίνει η Σύνοδος Κορυφής μεταξύ του Πούτιν και του Προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. Το πρόβλημα ξεκίνησε με τον Λιθουανό Πρόεδρο, Γκιτάνας Ναουσέντα, ο οποίος περιέγραψε γλαφυρά και με ειλικρίνεια την κατάσταση. Είπε ότι μέχρι τώρα η στάση της Ε.Ε. απέναντι στη Ρωσία χαρακτηριζόταν δίκαια ως «σκληρή» και ως τέτοια πρέπει να παραμείνει, ζητώντας από τους δύο ηγέτες της Ε.Ε. να εξηγήσουν στους υπόλοιπους πώς θα ωφελούνταν η Ένωση από μια τέτοια αλλαγή στάσης.
Τον λόγο ύστερα πήραν οι χώρες της Βαλτικής, που με τη σειρά τους είπαν ότι εφόσον ακόμα δεν έχει αποδώσει καρπούς η Σύνοδος Κορυφής με τον Τζο Μπάιντεν και δεν υπάρχουν έμπρακτες δεσμεύσεις από την πλευρά της Ρωσίας για αλλαγή της επιθετικής της στάσης και για συνεργασία στους σημαντικούς τομείς πολιτικής, τότε μια αντίστοιχη αλλαγή στάσης από την Ε.Ε. συνιστά «βιασύνη».
Η δυναμική Πολωνία κέρδισε στον πρώτο γύρο συζητήσεων
Ο Πολωνός πρωθυπουργός, Ματέουζ Μοραουέκι, έκανε την πιο δυναμική από όλες τις δηλώσεις. Υποστήριξε ότι είναι δύσκολο να ξεκινήσει η Ε.Ε. οποιονδήποτε διάλογο στο υψηλότερο πολιτικό επίπεδο τη στιγμή που υπάρχουν από πλευράς Ρωσίας «υβριδικές επιθέσεις στους γείτονές μας». Με τον όρο «υβριδικές επιθέσεις» ο Μοραουέκι αναφέρθηκε στην πρόσφατη σύλληψη του Ρομάν Προτασέβιτς στη Λευκορωσία, αλλά και στην διαμάχη μεταξύ Ρωσίας και Πολωνίας για κατασκοπία από πλευράς Ρώσων.
Ο Μοραουέσκι κατέληξε λέγοντας ότι ««η έναρξη οποιουδήποτε άμεσου διαλόγου στο υψηλότερο πολιτικό επίπεδο είναι δυνατή μόνο σε μια κατάσταση όπου υπάρχει πραγματική αποκλιμάκωση και πραγματική απόσυρση από την επιθετική πολιτική». Αυτή η δήλωση Μοραουέσκι ήταν και η γραμμή στην οποία κατέληξαν οι ηγέτες της Ε.Ε.
Η ανακοίνωση που βγήκε, σε σκληρή γλώσσα, εστιάζει στον καθορισμό των προσδοκιών και των απαιτήσεων που έχει η Ε.Ε. από το Κρεμλίνο, ως απαραίτητη προϋπόθεση για μια νέα διπλωματική δέσμευση. Κατέληξε μάλιστα το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να προτείνει νέο γύρο κυρώσεων απέναντι στη Ρωσία, υπό την προϋπόθεση ότι «η ρωσική ηγεσία θα επιδείξει μια πιο εποικοδομητική πολιτική δέσμευση και θα σταματήσει τις ενέργειες κατά της ΕΕ και των κρατών μελών της, καθώς και εναντίον τρίτων χωρών».
Στην κατακλείδα της απόφασης είναι η απαίτηση από τη Ρωσία να αναλάβει τις ευθύνες της για τη διασφάλιση της εφαρμογής της ειρηνευτικής συμφωνίας του Μινσκ, για τον τερματισμό της σύγκρουσης στην ανατολική Ουκρανία.
Ουαί τοις ηττημένοις
Η Μέρκελ, μιλώντας σε δημοσιογράφους στο τέλος της μακράς αυτής διαδικασίας, παραδέχτηκε κατηγορηματικά την ήττα της αν και έκανε επίσης μια υπαινικτική δήλωση ότι η πραγματικά θαρραλέα κίνηση θα ήταν να υιοθετηθεί η πρόταση διαλόγου που πρότεινε η Σύνοδος Κορυφής στην αρχή.
Το αποτέλεσμα, φαινομενικά, δείχνει ότι αλλάζουν οι συσχετισμοί στο εσωτερικό της Ένωσης και η αδιαμφισβήτητη ηγεσία της Γερμανίας αλλά και ο καταλυτικός ρόλος της Γαλλίας, δεν θα πρέπει να θεωρούνται πλέον δεδομένες. Στην πράξη, επίσης, φάνηκε ότι η Ε.Ε. δεν μπορεί πια να καλύπτει τις στρατηγικές και τακτικές της διαφορές με τη Ρωσία, κάτω από ουδέτερες προτάσεις. Η ένταση της συζήτησης στη Σύνοδο, δείχνει ότι πλέον οι κλυδωνισμοί στο ανώτερο πολιτικό οικοδόμημα της Ε.Ε. είναι σημαντικοί για να αγνοηθούν.
