Το κρίσιμο όριο του 40% στους εμβολιασμούς για την μετάλλαξη Δέλτα - Η θέση της Ελλάδας και το μεγάλο σταυροδρόμι

Η μετάλλαξη Δέλτα του κορονοϊού μπήκε γρήγορα στη ζωή της Ευρώπης και οι ευρωπαϊκές χώρες στις περισσότερες περιπτώσεις προσπαθούν να επιταχύνουν και να προσαρμόσουν τα προγράμματα εμβολιασμών τους με την ελπίδα να σταματήσουν την εξάπλωση της νέας μετάλλαξης και να αποτρέψουν ένα νέο κύμα λοιμώξεων.

Οι βασικοί δείκτες της πανδημίας (κρούσματα, θάνατοι, διασωληνωμένοι) μέχρι τέλος Μαΐου είχαν στις περισσότερες χώρες υποχωρήσει, πράγμα που επιβεβαίωσε σε όλες τις περιπτώσεις τα μέτρα χαλάρωσης των προηγούμενων περιορισμών αλλά και τις αποφάσεις για άνοιγμα του τουρισμού.

Τώρα που βρισκόμαστε στο μέσον της τουριστικής περιόδου για την ευρωπαϊκή ήπειρο, έχει ξεκινήσει ένας τεράστιος αγώνας δρόμου στον οποίο η πορεία των εμβολιασμών θα κρίνει πολλά από τα επόμενα μέτρα. Η Ελλάδα, βρίσκεται σε μια οριακή κατάσταση όσον αφορά το ποσοστό του εμβολιααμού του γενικού πληθυσμού καθώς ναι μεν έχει μπει σε μια ζώνη που είναι θετική ως προς τον αριθμό των πλήρως εμβολιασμένων και αυτών που έχουν λάβει μια δόση εμβολίου (42.7% και 54.5% αντίστοιχα) όμως τα μέτρα που καλείται να πάρει θα καθοριστούν από εξελίξεις που έχουν ως παράγοντες και τις κινήσεις των άλλων χωρών.

Οι χώρες στις οποίες η μετάλλαξη Δέλτα αυτή τη στιγμή εξαπλώνεται περισσότερο είναι η Βρετανία, όπου ο αριθμός των περιπτώσεων έχει τετραπλασιαστεί σε ένα μήνα, η Πορτογαλία, η Ρωσία, η Ισπανία και η Κύπρος.

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νόσων (ECDC) το οποίο παρακολουθεί δεδομένα υγείας σε 30 χώρες, αναφέρει ότι η νέα μετάλλαξη αναμένεται να αποτελέσει το 90% των περιπτώσεων όσων θα μολυνθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 έως τον Αύγουστο.

Την ίδια εκτίμηση κάνει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, μέσω του Υπεύθυνου Συντονιστή για την Ευρώπη δρ. Χανς Κλούγκε. Ο Κλούγκε αναφέρει και αυτός ότι ως τον Αύγουστο η Δέλτα θα είναι κυρίαρχη στο ευρωπαϊκό έδαφος την ώρα που "το 63% των πολιτών περιμένει να λάβει την πρώτη δόση του εμβολίου", είπε χαρακτηριστικά.

Ο εμβολιασμός ως παράμετρος της οικονομίας

Σε πρόσφατη συνέντευξη τύπου το ECDC σημείωσε ότι ενώ η μετάλλαξη Δέλτα είναι πολύ πιο μεταδοτική από το αρχικό στέλεχος του ιού, δεν είναι σαφές εάν είναι πιο επικίνδυνη. Το ECDC, επίσης, εξήγησε ότι με βάση όσα δεδομένα έχουμε ως σήμερα, τα εμβόλια που αναπτύχθηκαν για την προστασία από προηγούμενες παραλλαγές του ιού αποδεικνύονται επίσης αποτελεσματικά και για την παραλλαγή Δέλτα. Η πρόταση του είναι πως «είναι επιτακτική ανάγκη οι χώρες να προχωρήσουν με τη διάθεση εμβολίων το συντομότερο δυνατό». Την ανησυχία της για τη νέα μετάλλαξη εξέφρασε και από τη Λιθουανία όπου βρέθηκε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Ο εμβολιασμός, λοιπόν, έχει μεταβληθεί σε παράμετρο της οικονομίας καθώς οι περισσότερες χώρες προσπαθούν να καλύψουν το χαμένο έδαφος της προηγούμενης περιόδου και να φτάσουν το «πολυπόθητο» τείχος ανοσίας. Η Γερμανία, για παράδειγμα, συζητά να αλλάξει το μείγμα εμβολίων που δίνει στους κατοίκους της, συνδυάζοντας μια πρώτη δόση του εμβολίου AstraZeneca με τη δεύτερη δόση ενός από τα εμβόλια mRNA, είτε αυτό από την Pfizer / BioNTech ή είτε της Moderna, γιατί ακολουθούν τις έρευνες εκείνες που επισημαίνουν ότι ο συνδυασμός εμβολίων ίσως είναι αποτελεσματικότερος. Η Γερμανία αυτή τη στιγμή είναι πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όσο σε όσους έχουν κάνει ήδη μια δόση εμβολίου (64.2% σε σχέση με το 61.5% του ευρωπαϊκού Μ.Ο.) αλλά και πιο ψηλά στον συνολικό εμβολιασμό (42.3%)

Έχουμε λοιπόν μπροστά μας δύο στοιχεία που είναι σημαντικά για το ποια μέτρα θα ληφθούν. Το ποσοστό των πλήρως εμβολιασμένων και το ποσοστό όσων έχουν λάβει ως τώρα τουλάχιστον μία δόση. Χώρες όπως η Ελλάδα, η Κύπρος, η Ισπανία που ανήκουν στο ποσοστό που έχει ξεπεράσει (έστω και λίγο) το 40% των πλήρως εμβολιασμένων, έχουν μπει σε έναν αγώνα δρόμου με διάφορους τρόπους να πείσουν τους πολίτες των χωρών τους να ολοκληρώσουν τον εμβολιασμό μέχρι τον Αύγουστο.

Στον αντίποδα, οι χώρες που δεν έχουν φτάσει το όριο του 40%, όπως η Ιταλία και άλλες προσανατολίζονται σε περιοριστικά μέτρα στο εσωτερικό και στον τουρισμό, προσπαθώντας παράλληλα να "τρέξουν" εμβολιασμούς. Στην Ιταλία, μάλιστα, εμφανίστηκε διχογνωμία όοσν αφορά το μέτρο απαγόρευσης Βρετανών που ήθελαν να ταξιδέψουν στη Ρώμη για να δουν τον αγώνα της Εθνικής Αγγλίας με την Ουκρανία, που γίνεται στα πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου. Ο επικεφαλής της Ιταλικής Υπηρεσίας Φαρμάκων (AIFA), Τζόρτζιο Πάλου, δήλωσε ότι το μόνο πράγμα που μπορούν να κάνουν οι χώρες για να περιορίσουν τη νέα μετάλλαξη είναι η αύξηση των εμβολίων και τίπιοτε άλλο, επικρίνοντας την απόφαση για τους οπαδούς. Στον αντίποδα, βλέπουμε ότι η Ιταλία ετοιμάζεται να αυξήσει τις κινητές μονάδες εμβολιασμού ακόμα και στις παραλίες.

Ενδιαφέρον παράδειγμα χώρας είναι η Πορτογαλία. Η Πορτογαλία εξετάζει περιορισμούς -κυρίως στην είσοδο στη χώρα Βρετανών τουριστών αλλά και ανθρώπων από Βραζιλία, Ν. Αφρική και Ινδία- αλλα και περιοριστικά μέτρα για τη μετακίνηση, περιορίσζοντας τη χωρητικότητα ΜΜΜ και διάφορων τουριστικών προορισμών στο 50% και σε ορισμένες περιπτώσεις στο 33%. Παράλληλα, η Πορτογαλία βρίσκεται ελαφρά πιο πάνω από την Ελλάδα σε ρυθμούς εμβολιασμών, ενώ μια εβδομάδα πριν ήταν πιο κάτω

Η Ελλάδα βρίσκεται λίγο πιο κάτω από την Πορτογαλία και στον πλήρη εμβολιασμό αλλά κυρίως στον εμβολιασμό με τουλάχιστον μία δόση εμβολίου. Το ελληνικό 54.5% είναι πιο κάτω από τον ευρωπαϊκό Μ.Ο. (61.5%) αλλά εμφατικά λιγότερο από το πορτογαλέζικο ποσοστό (67%). Αυτό το αναφέρουμε γιατί οι χώρες που έχουν μεγάλο ποσοστό εμβολιασμένων με τουλάχιστον μια δόση εμβολίου μπορούν να επιταχύνουν περισσότερο τον εμβολιασμό φτάνοντας πιο γρήγορα στο τείχος ανοσίας.

Το πρόβλημα των "γειτόνων"

Η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο και ενός άλλου προβλήματος: Οι γειτονικές της χώρες που προσφέρουν αρκετά στον τουρισμό (Βουλγαρία, Ρουμανία) είναι πάρα πολύ χαμηλά στις σχετικές λίστες με βάση τα στοιχεία από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νόσων (ECDC). Η Βουλγαρία έχει πλήρως εμβολιασμένο το 14,9% του πληθυσμού της ενώ η Ρουμανία το 28.6%. Συνεπώς, η Ελλάδα όντως βρίσκεται σε μια δύσκολη θέση κατά την οποία δεν μπορεί να λάβει μέτρα που να την προστατεύσουν επαρκώς από μια επέλαση της μετάλλαξης Δέλτα, καθώς από τη μία η επιτάχυνση του εμβολιασμού φαίνεται ένας δύσκολος μονόδρομος που πρέπει να γίνει με ταχύτητςε σπριντ, από την άλλη ένας αναγκαίος περιορισμός στις μετακινήσεις από το εξωτερικό θα σήμαινε μεγάλη οικονομική ζημιά σε έναν κλάδο αιχμής για την ελληνική οικονομία και για το πρόγραμμα ανάκαμψης της χώρας.

Ο γρίφος είναι ευρωπαϊκός - δεν είναι ελληνικός

Όλες αυτές οι αντιφατικές κινήσεις μεταξύ των χωρών της Ευρώπης, δείχνουν ότι οι ευρωπαϊκές οικονομίες αυτή τη στιγμή δεν έχουν ενιαία στάση ως προς το εμβολιαστικό πρόγραμμα για να αποτρέψουν την εξάπλωση της μετάλλαξης Δέλτα και -πολλές από αυτές- επιθυμούν να εφαρμόσουν ένα νέο σύστημα περιοριστικών μέτρων, τα οποία στην πράξη θα ακυρώσουν διάφορες προσπάθειες που έγιναν μέσα από τα σχέδια Ανάκαμψης. Η περίπτωση της Ελλάδας, ως μιας χώρας που βρίσκεται στο μεταίχμιο μεταξύ δύο πολιτικών -σχηματικά θα τις πούμε ραγδαία αύξηση εμβολιασμών ή λοκντάουν- είναι μια ιδανική περίπτωση στην οποία θα μπορούσαν να εφαρμοστούν διάφορες πολιτικές ευρωπαϊκού ορίζοντα, που θα βοηθούσαν το σύνολο των κρατών - μελών να πάρουν αποφάσεις αλλά και να υλοποιήσουν τα σχέδια ανάκαμψής τους. Μην ξεχνάμε ότι τα Σχέδια Ανάκαμψης κάθε χώρας για να λειτουργήσουν προϋποθέτουν ανοιχτές οικονομίες στις οποίες θα γίνονται επενδύσεις. Ξαναγυρνώντας στα λόγια του Χανς Κλούγκε: "Οι τρεις παράμετροι για μια νέα έξαρση νοσηλειών και θανάτων πριν το φθινόπωρο είναι εδώ: νέα μετάλλαξη, μείωση στο ρυθμό εμβολιααμών, αυξημένη κοινωνική συναναστροφή".

Παραφράζοντας τον Κλούγκε, θα πούμε ότι οι τρεις παράμετροι για τη δημιουργία μιας νέας κατάστασης μετα--πανδημιακής ύφεσης στις ευρωπαϊκές οικονομίες είναι εδώ: Νέα μετάλλαξη, μείωση στον ρυθμό των εμβολιασμών, αυξημένη κοινωνική συναναστροφή.