Η αλήθεια είναι ότι την ελληνική προεκλογική περίοδο ελάχιστα την απασχόλησε η ουσία της εκπροσώπησης της χώρας στο Ευρωκοινοβούλιο και οι εξελίξεις την επομένη των εκλογών. Από σήμερα ωστόσο και τουλάχιστον έως τα μέσα Ιουλίου αναμένεται να εκτυλιχθεί στις Βρυξέλλες αλλά και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και συχνά περίπλοκη διαδικασία. Ας επιχειρήσουμε να βάλουμε τις αναμενόμενες εξελίξεις σε μία χρονική σειρά.
10 Ιουνίου: Ευρωομάδες, κυβερνήσεις και αξιωματούχοι καταγράφουν και αναλύουν την ανθρωπογεωγραφία της νέας σύνθεσης της Ευρωβουλής, τις αριθμητικές ισορροπίες καθώς και την προέλευση των 720 βουλευτών που εν τέλει θα κληθούν να υπερψηφίσουν τους νέους επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών. Οι ευρωομάδες θα μετρήσουν τις αρχικές τους δυνάμεις και θα ξεκινήσουν να διαμορφώνουν την τακτική τους ενόψει της διαπραγμάτευσης για τα «top EU jobs». Στην ίδια διαπραγμάτευση θα συμφωνηθούν επίσης, τα σημαντικά χαρτοφυλάκια της Επιτροπής, οι αντιπροεδρίες και οι κοσμήτορες του Ευρωκοινοβουλίου καθώς και μία σειρά από κρίσιμα πόστα της ΕΕ.
17 Ιουνίου: Άτυπο γεύμα των 27 αρχηγών κρατών στις Βρυξέλλες. Εκπροσωπούνται επί της ουσίας πέραν των κυβερνήσεων και οι ευρωομάδες. Οι Ντόναλντ Τουσκ και Κυριάκος Μητσοτάκης εκτός των χωρών τους θα εκπροσωπήσουν και το Λαϊκό Κόμμα, με την Ούρσουλα Φον Ντερ Λέιεν να παραμένει φαβορί για την Προεδρία της Επιτροπής, εφόσον το ΕΛΚ έχει επικρατήσει στις εκλογές. Οι Σοσιαλδημοκράτες έχουν στο Συμβούλιο δύο από τα ισχυρότερα μέλη τους, τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέτρο Σάντσεθ και τον Γερμανό Καγκελάριο Όλαφ Σολτς, οι Φιλελεύθεροι τον Γάλλο Πρόεδρο Εμμάνουελ Μακρόν, και οι Συντηρητικοί του ECR την Ιταλίδα Πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι. Οι 27 θα επιχειρήσουν να φτάσουν σε συμφωνία για τις θέσεις των επικεφαλής των Ευρωπαϊκών οργάνων. Ή τουλάχιστον θα ξεκινήσει η διαπραγμάτευση. Η οποία θα αφορά σε πρόσωπα και χαρτοφυλάκια Επιτρόπων. Θα διαρκέσει τουλάχιστον άλλες 11 ημέρες. Σημείωση: Πολλοί από τους πρωταγωνιστές των διαπραγματεύσεων θα έχουν συναντηθεί και νωρίτερα, στις 13 Ιουνίου, στο περιθώριο της συνάντησης των G7, στην Ιταλία.
28-29 Ιουνίου: Η Σύνοδος κορυφής από την οποία αναμένεται (επισήμως) συμφωνία στα προτεινόμενα πρόσωπα για τις κορυφαίες θέσεις αλλά και (ατύπως) στα κρίσιμα χαρτοφυλάκια της Επιτροπής. Με δεδομένο ότι η δύσκολη διεθνής συγκυρία απαιτεί να προκύψει άμεσα η νέα ευρωπαϊκή ηγεσία, το πιθανότερο σενάριο θέλει να επιτυγχάνεται στη συγκεκριμένη σύνοδο συμφωνία Λαϊκού Κόμματος, Σοσιαλδημοκρατών και Φιλελευθέρων. Θα χρειαστούν ευρύτερες συμμαχίες ενόψει της πλειοψηφίας που θα χρειαστούν στο Ευρωκοινοβούλιο; Ίσως. Οι επιπλέον αυτές ψήφοι στο Ευρωκοινοβούλιο μπορούν να προέρχονται είτε από τους Πράσινους (συντεταγμένα και με τις πιθανές απώλειες από τους Σοσιαλδημοκράτες να περιορίζονται) είτε από τη Μελόνι και τους Συντηρητικούς (μάλλον ασύντακτα). Ο τρόπος που θα εξασφαλιστούν οι πιθανές ψήφοι που ελέγχει η Ιταλίδα πρωθυπουργός έχει σημασία. Το ΕΛΚ αναφέρεται σε εκείνη διαχωρίζοντάς την από τις ακραίες δυνάμεις της δεξιάς, την ώρα που μία επίσημη συνεργασία των δύο πλευρών φαίνεται να αποτελεί κόκκινη γραμμή για τους Σοσιαλδημοκράτες.
Υπό την προϋπόθεση ότι υπάρξει συμφωνία, ο/η President elect της Επιτροπής (π.χ. η υποψήφια εκ νέου Πρόεδρος Ούρσουλα Φον Ντερ Λέιεν, εφόσον προταθεί εκείνη) ξεκινά διαπραγματεύσεις με τις εθνικές Κυβερνήσεις ώστε να σχηματίσει το νέο Κολλέγιο των Επιτρόπων. Όλοι οι Επίτροποι θα περάσουν από διαδικασία ακρόασης και έγκριση μέσω ψηφοφορίας από το Ευρωκοινοβούλιο.
4 Ιουλίου: Ημέρα Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ και εκλογών στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αλλά και «cut off day» στο Ευρωκοινοβούλιο. Είναι η μέρα που τα εθνικά κόμματα και οι νέοι ευρωβουλευτές θα έχουν επιλέξει την ευρωομάδα τους. Τότε θα γίνει και η τελική καταμέτρηση των πολιτικών ισορροπιών εντός του οργάνου. Και θα ξεκινήσουν και επισήμως οι διαπραγματεύσεις για τις πολιτικές θέσεις του θεσμού. Πέραν της Προέδρου που θα προταθεί από το Συμβούλιο, θα πρέπει οι ευρωομάδες να συμφωνήσουν και για τις υπόλοιπες κοινοβουλευτικές θέσεις. Οι 720 βουλευτές θα κληθούν να ψηφίσουν για 14 Αντιπροέδρους, 5 κοσμήτορες αλλά και τους συντονιστές των Επιτροπών του Κοινοβουλίου. Υπάρχουν τουλάχιστον τρία κριτήρια για την κατανομή των θέσεων. Πρώτον, το κομματικό. Αυτό σχετίζεται με τη δύναμη των ευρωομάδων και -εν πολλοίς- δεν αποτελεί άλυτο πρόβλημα. Δεύτερο, το εθνικό. Δυσκολότερο, αλλά και πάλι το αποτέλεσμα των εκλογών ισχυροποιεί το πρώτο κριτήριο σε περίπτωση διαφωνιών. Χωρίς αυτό να είναι… γραμμένο σε πέτρα. Και τρίτον, το προσωπικό. Πολλοί από τους 720 ευρωβουλευτές έχουν τις δικές τους φιλοδοξίες και τη δική τους ατζέντα. Το κριτήριο αυτό είναι σημαντικό και συχνά οδηγεί σε εκπλήξεις όσους το υποτιμούν.
16 Ιουλίου: Συνεδριάζει σε σώμα το Ευρωκοινοβούλιο και προχωρά σε ψηφοφορία για να εκλέξει πρόεδρο για τα επόμενα 2,5 χρόνια. Η εκλογή απαιτεί το 50% συν μιας των ψήφων. Τουλάχιστον 361 ευρωβουλευτές.
Σημείωση: Στο μεσοδιάστημα 4-15 Ιουλίου θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί τόσο η διαδικασία σχηματισμού του προς έγκριση Κολλεγίου των Επιτρόπων, όσο και οι διαπραγματεύσεις για τους υποψηφίους των κορυφαίων θέσεων εντός Κοινοβουλίου. Σημαντικό για τις επόμενες δύο ημέρες της συνεδρίασης.
17 Ιουλίου: Διεξάγεται η ψηφοφορία για την εκλογή των 14 Αντιπρόεδρων, 5 κοσμητόρων αλλά και για τους συντονιστές των Επιτροπών του Κοινοβουλίου. Οι υποψήφιοι προέρχονται από τις ευρωομάδες και η κατανομή των θέσεων αντιστοιχεί στη δύναμή τους όπως προέκυψε μετά τις εκλογές. Η διαδικασία κάθε άλλο παρά τυπική είναι. Όχι τόσο γιατί θα προκαλέσει ενδοκοινοβυλευτικές αντιπαραθέσεις αλλά κυρίως γιατί τυχόν αποκλίσεις από τα συμφωνηθέντα θα ταράξουν τα νερά ενόψει της επόμενης καθοριστικής ημέρας.
18 Ιουλίου: Ο/Η υποψήφιος πρόεδρος της Επιτροπής παρουσιάζει το Κολλέγιο των Επιτρόπων του και τις προγραμματικές του θέσεις. Αυτές απεικονίζουν την ατζέντα που συμφωνήθηκε μεταξύ των 27 κυβερνήσεων και των ευρωομάδων. Ακολουθεί ψηφοφορία για την έγκριση της Προεδρίας. Είναι το τελευταίο και σημαντικότερο επεισόδιο της πολυήμερης διαδικασίας που καταγράψαμε.
Οι πληροφορίες που έως σήμερα έχουμε δείχνουν ότι στις 18 Ιουλίου θα προκύψει «λευκός καπνός». Το διακύβευμα της κυβερνησιμότητας της ΕΕ είναι επικρατέστερο κάθε άλλου και αυτό φαίνεται να έχει γίνει αντιληπτό στις Βρυξέλλες και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Από το «φαίνεται» έως το «λευκό καπνό», ωστόσο, μεσολαβούν δεκάδες ωρών διαπραγμάτευσης πίσω από κλειστές πόρτες. Αν υποθέσουμε ότι όλα εξελίσσονται κατ’ ευχήν, το φθινόπωρο ακολουθούν στην Ευρωβουλή 26 ακροάσεις των υποψήφιων επιτρόπων. Εκεί παραδοσιακά, δεν πηγαίνουν όλα κατ’ ευχήν. Αλλά αυτό ούτε πρωτόγνωρο θα είναι ούτε θα οδηγήσει σε αδιέξοδα.
