Έντονες ζυμώσεις και εξελίξεις αναμένονται τις επόμενες ημέρες, στις διαπραγματεύσεις της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που εξασφάλισε τη δεύτερη θητεία της, με τους επικεφαλής των χωρών μελών της ΕΕ, καθώς έχει ήδη ξεκινήσει το παζάρι των Επιτρόπων.
Ήδη, η Ιταλία και η Tσεχία έχουν ζητήσει για τους Επιτρόπους τους μεγάλα χαρτοφυλάκια σε μία ένδειξη της ισχυρής τους πεποίθησης ότι η άνοδος της ακροδεξιάς στις Ευρωεκλογές του Ιουνίου θα πρέπει να αποτυπώνεται στη σύνθεση της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η φον ντερ Λάιεν ενδεχομένως να δυσκολευθεί στη μοιρασιά των χαρτοφυλακίων στη δεύτερη θητεία της στο τιμόνι της Κομισιόν, καθώς οι υπερσυντηρητικές κυβερνήσεις ζητούν ισχυρούς ρόλους για τους υποψηφίους τους.
«Οι Επίτροποι που θα λάβει η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν από τα κράτη μέλη θα είναι πολύ πιο διαφορετικοί όσον αφορά στις πολιτικές απόψεις τους σε σύγκριση με το παρελθόν, με περισσότερους Ευρωσκεπτικιστές στα χαρτοφυλάκια», δήλωσε στο Euronews ο Γιοχάνες Γκρέμπελ, πολιτικός αναλυτής στο Κέντρο Ευρωπαϊκής Πολιτικής.
Η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, από το ακροδεξιό κόμμα Αδέλφια της Ιταλίας ζήτησε μια αντιπροεδρία σχετική με την οικονομία, ενώ ο Τσέχος δεξιός ομόλογός της Πετρ Φιάλα είπε ότι ήθελε επίσης ένα ισχυρό χαρτοφυλάκιο, κατά προτίμηση οικονομικό.
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός, Βίκτορ Όρμπαν, θα χρησιμοποιήσει επίσης τις υψηλές πολιτικές επιδόσεις του στην χώρα του, έχοντας μάλιστα ως κινητήρια δύναμη τη νέα ριζοσπαστική δεξιά ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τους Πατριώτες για την Ευρώπη. Ο Όρμπαν δεν έχει ακόμη ανακοινώσει εάν θα διατηρήσει τον Επίτροπο Γειτονίας και Διεύρυνσης Όλιβερ Βάρχελι ή εάν θα προτείνει κάποιον άλλο.
Δεν ισχύει πάντως το ίδιο για τον ακροδεξιό συνασπισμό στην Ολλανδία, ο οποίος θέλει να διατηρήσει τον Βόπκε Χούκστρα, επιλογή του πρώην φιλελεύθερου πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε. Ο Χούκστρα, ο Επίτροπος για τη Δράση για το Κλίμα, ευχαρίστησε ήδη τη νέα κυβέρνηση υπό την ηγεσία του Ντικ Σουφ για την ανανεωμένη εμπιστοσύνη με ένα μήνυμα στο κοινωνικό δίκτυο X.
Τα παραπάνω αιτήματα είναι σαφώς μία αντίδραση στην προσπάθεια των πιο κυρίαρχων και φιλοευρωπαϊκών κομμάτων να παραμερίσουν την ακροδεξιά, όπως φαίνεται στην επιλογή των επικεφαλής των κορυφαίων θεσμικών οργάνων: η φον ντερ Λάιεν προήλθε από την κεντροδεξιά, ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα είναι Σοσιαλιστής και η Κάγια Κάλλας, η επόμενη επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, είναι από την ομάδα των φιλελευθέρων.
Η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν έχει προαναγγείλει σημαντικές αλλαγές στη σύνθεση της Κομισιόν, δείχνοντας και τις προτεραιότητες της επόμενης πενταετίας, πέραν της Άμυνας, με την προαναγγελία για χαρτοφυλάκιο που θα αφορά τα Στεγαστικά, αλλά και ένα χαρτοφυλάκιο εστιασμένο στη Μεσόγειο. Πάντα βέβαια παραμένει σημαντικό το χαρτοφυλάκιο της Ανταγωνιστικότητας, αυτό της Διεύρυνσης με σημαντικούς πόρους και αρμοδιότητες, της Γεωργίας, της Συνοχής, της Εργασίας και της Ενέργειας.
Οι ακροδεξιές ομάδες και οι επιτροπές
Είναι γεγονός ότι οι κεντρώες δυνάμεις του Ευρωκοινοβουλίου κατέστησαν σαφές ένα πράγμα στις εκλογές του Ιουνίου: Δεν θα επιτραπεί στις ακροδεξιές ομάδες να κατέχουν θέσεις εξουσίας.
Αλλά όταν το Κοινοβούλιο μοίρασε την Τρίτη τις κορυφαίες θέσεις στις 20 επιτροπές του, η καθεμία από έναν πρόεδρο και τέσσερις αντιπροέδρους, οι Ευρωβουλευτές αθέτησαν αυτήν την υπόσχεση - τουλάχιστον εν μέρει.
Την περασμένη εβδομάδα οι θέσεις εργασίας χωρίστηκαν με βάση την επιτυχία των κομμάτων στις εκλογές. Βάσει αυτής της συμφωνίας, η νέα ακροδεξιά ομάδα Πατριώτες για την Ευρώπη, η τρίτη μεγαλύτερη δύναμη στο Ευρωκοινοβούλιο με 84 Ευρωβουλευτές, θα είχε δύο επιτροπές - για τις μεταφορές, τον πολιτισμό και την εκπαίδευση. Ωστόσο, τα άλλα κόμματα επρόκειτο πάντα να επιβάλλουν έναν αποκλεισμό και να εμποδίσουν αυτό να συμβεί.
Όντως, οι Πατριώτες, στους οποίους ανήκει ο Βίκτορ Όρμπαν και η Μαρί Λεπέν αποκλείστηκε από τη διαδικασία. Επίσης, και οι νομοθέτες της Ευρώπης των Κυρίαρχων Εθνών (στην οποία ανήκει η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία στην ΕΕ) αποκόπηκαν εντελώς από ηγετικές θέσεις.
Ο Χάραλντ Βιλίμσκι, μέλος του Αυστριακού ακροδεξιού Κόμματος Ελευθερίας και αντιπρόεδρος των Πατριωτών, επέκρινε τις άλλες ομάδες λέγοντας ότι προσπάθησαν να μας εμποδίσουν να εργαστούμε για τους ψηφοφόρους μας, αναφερόμενος στις τακτικές που χρησιμοποιούν τα κυρίαρχα κόμματα για να κρατήσουν την ακροδεξιά μακριά από την εξουσία. Προειδοποίησε ότι οι Πατριώτες θα αντιδράσουν και θα προσπαθήσουν να δημιουργήσουν συμμαχίες με άλλες πολιτικές δυνάμεις για να γίνουν ισχυρότεροι, χωρίς να δώσει ωστόσο περισσότερες λεπτομέρειες
Σε συνέντευξη Τύπου την Τρίτη, η Ούγγρα ευρωβουλευτής Κίνγκα Γκαλ, ισχυρίστηκε ότι ο αποκλεισμός ήταν παραβίαση των κανόνων του Κοινοβουλίου. «Δείχνει ξεκάθαρα ότι δεν είναι διατεθειμένοι να δεχτούν δημοκρατικά εκλογικά αποτελέσματα και το γεγονός ότι οι Πατριώτες είναι η τρίτη μεγαλύτερη ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο», υπογράμμισε σε δηλώσεις της στο Politico. Είπε ακόμη ότι οι Πατριώτες θα αμφισβητήσουν την απόφαση στη Διάσκεψη των Προέδρων - το όργανο που συγκεντρώνει αρχηγούς πολιτικών ομάδων - και θα διερευνήσει όλα τα διαθέσιμα νομικά μέσα, συμπεριλαμβανομένης της προσφυγής στο ανώτατο δικαστήριο της ΕΕ στο Λουξεμβούργο.
Ανοχή απέναντι στην Μελόνι
Αντίθετα, οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR), με επικεφαλής τους Eυρωβουλευτές της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, ανέλαβαν ορισμένους βασικούς ρόλους. Το ECR, το οποίο κέρδισε επιπλέον 9 έδρες στις Ευρωεκλογές, φτάνοντας τις 78, θα προεδρεύει των επιτροπών προϋπολογισμών, γεωργίας και αναφορών, ενώ απέκτησε και 10 αντιπροεδρίες σε άλλες επιτροπές. Το ECR εξασφάλισε επίσης δύο αντιπροεδρίες του Κοινοβουλίου κατά τη σύνοδο ολομέλειας της περασμένης εβδομάδας. Κατά την τελευταία κοινοβουλευτική περίοδο, το ECR είχε έναν αντιπρόεδρο και προήδρευε της επιτροπής προϋπολογισμών.
Η ομάδα πρότεινε κυρίως υποψηφίους από την πιο μετριοπαθή πτέρυγά της, συμπεριλαμβανομένης της Νέας Φλαμανδικής Συμμαχίας του Βελγίου, του Δημοκρατικού Πολιτικού Κόμματος της Τσεχικής Δημοκρατίας και, κυρίως, των Αδελφών της Ιταλίας της Μελόνι. Ωστόσο, οι υποψήφιοι για το ECR αντιμετώπισαν αντίθεση σε πολλές επιτροπές από τους φιλελεύθερους της Renew, τους Σοσιαλιστές και Δημοκράτες και τους Πράσινους.
Για παράδειγμα, στην επιτροπή πολιτικών ελευθεριών, ο διορισμός του Τσάρλι Βάιμερς, του μέλους του ECR από τους Σουηδούς Δημοκράτες, ως αντιπροέδρου προκάλεσε σάλο. Οι Πράσινοι υποστήριξαν την πρόταση να διασφαλιστεί ότι το ECR μπορεί να βρει έναν πιο αξιοπρεπή υποψήφιο που δεν είναι ρατσιστής, δήλωσε ο Ευρωβουλευτής Τινέκε Στρικ. Η πρότασή τους απέτυχε και τελικά ο Βάιμερς εξελέγη.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα δοκιμάσει τους υποψηφίους
Όπως και το 2019, η φον ντερ Λάιεν ζήτησε από όλους τους ηγέτες να προτείνουν τόσο άνδρες όσο και γυναίκες υποψηφίους έτσι ώστε να διασφαλιστεί η ισορροπία των δύο φύλων στην τελική σύνθεση της Επιτροπής.
Ωστόσο, οι κανόνες ορίζουν ότι όλοι οι πιθανοί Επίτροποι πρέπει να υποβληθούν σε ακροάσεις στο Ευρωκοινοβούλιο το οποίο θα αξιολογήσει το υπόβαθρο και τις δεξιότητές τους, κάτι που μπορεί να αποτελέσει μεγάλη πρόκληση, σύμφωνα με την Σοφία Ρούσακ, ερευνήτρια στο Κέντρο Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής.
Το Ευρωκοινοβούλιο θα προσκαλέσει όλους τους υποψηφίους για Επίτροπους στις αντίστοιχες επιτροπές και θα κάνει πολλές ερωτήσεις για να ελέγξει αν είναι κατάλληλοι για τον ρόλο τους. Στο τέλος, ολόκληρο το Σώμα των Επιτρόπων θα πρέπει να ψηφιστεί από την ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και αυτό απαιτεί χρόνο, επειδή το Κοινοβούλιο μπορεί να απορρίψει έναν ή και πολλούς Επιτρόπους.
Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, η φον ντερ Λάιεν θα αναζητήσει επίσης το καλύτερο προφίλ για τα νέα χαρτοφυλάκια που επισημάνθηκαν στην ομιλία της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την περασμένη εβδομάδα: άμυνα, στέγαση και σχέσεις με τη Μεσόγειο - ειδικά στο πλαίσιο της μετανάστευσης.
Εκτός από τη Γερμανία, από την οποία κατάγεται η πρόεδρος της Κομισιόν, δέκα από τα 27 κράτη μέλη έχουν ήδη υποδείξει ποιον σκοπεύουν να ορίσουν: Γαλλία, Εσθονία, Φινλανδία, Ιρλανδία, Λετονία, Ολλανδία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ισπανία και Σουηδία.
Φωτογραφία: @associatedpress
