Έντονο αναβρασμό και κλιμάκωση της έντασης μεταξύ Δύσης και Ρωσίας, αλλά και μεταξύ των ίδιων των Δυτικών συμμάχων, συνιστά η απόφαση των ΗΠΑ να επιτρέψουν στο Κίεβο την χρήση πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς κατά της Ρωσίας, λίγο πριν από την ορκωμοσία του νεοεκλεγέντος Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Δεν είναι επίσης τυχαίο που η απόφαση αυτή ελήφθη τη στιγμή που συμπληρώθηκαν 1.000 ημέρες πολέμου και στα τέλη Φεβρουαρίου θα κλείσουν τρία χρόνια, ένα σημειολογικό μήνυμα με πολλές προεκτάσεις.
Το πράσινο φως που έδωσε στο Κίεβο ο απερχόμενος Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν αλλάζει τους «όρους του παιχνιδιού», βάζοντας τον πόλεμο σε μία νέα φάση με απρόβλεπτες διαστάσεις. Παρότι η κίνηση έχει κυρίως σημειολογικό και όχι πρακτικό χαρακτήρα, στέλνοντας μία σειρά από μηνύματα προς όλες τις πλευρές, τυχόν όξυνση της κατάστασης από μία λάθος κίνηση θα μπορούσε να ωθήσει τη σύγκρουση στα άκρα με ανάμειξη και άλλων δυνάμεων.
Ήδη, η Ρωσία διαμήνυσε δια στόματος του υπουργού Εξωτερικών της Σεργκέι Λαβρόφ ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν κλιμάκωση με την κίνησή τους, καλώντας ταυτόχρονα τη Δύση να μελετήσει το επικαιροποιημένο πυρηνικό δόγμα που ανακοίνωσε ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν. Έως πρότινος, το πυρηνικό οπλοστάσιο ενεργοποιείτο εφόσον μία πυρηνική δύναμη στοχεύσει κατά της Ρωσίας. Τώρα όμως, προβλέπεται ότι μπορεί να ενεργοποιηθεί στην περίπτωση που μία μη πυρηνική δύναμη επικουρηθεί από μία πυρηνική.
Αίσθηση προκαλεί επίσης το γεγονός ότι οι ΗΠΑ θα προμηθεύσουν την Ουκρανία με νάρκες κατά προσωπικού, το οποίο όμως είναι απαγορευμένο όπλο με βάση τη συνθήκη της Οτάβα και συνεπώς συνιστά έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.
Η σημειολογία της κίνησης
Με την κίνηση αυτή, η κυβέρνηση Μπάιντεν έκανε σαφώς μία προσπάθεια να επιτείνει τον πόλεμο και στην περίοδο της διακυβέρνησης του νέου προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Διότι, μπορεί ο νεοεκλεγμένος πρόεδρος να έχει δηλώσει ότι θα τερματίσει τον πόλεμο, όμως τώρα κληρονομεί μία «καυτή πατάτα», την οποία, όπως δείχνουν τα πράγματα αυτή τη στιγμή δεν θα μπορέσει να διαχειριστεί άμεσα, σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές. Ο Τραμπ θα αντιμετωπίσει μία πιο δύσκολη κατάσταση και εικάζεται ότι βρίσκεται σε κούρσα έντονων διαβουλεύσεων σε παρασκηνιακό επίπεδο, ζυγίζοντας όλες τις καταστάσεις, χωρίς να έχει δώσει μέχρι στιγμής δείγμα γραφής.
Είναι γεγονός ότι όλοι προσπαθούν να αποκτήσουν διπλωματικά ερείσματα για την επόμενη ημέρα των διαπραγματεύσεων. Οι Ουκρανοί προσπαθούν να κρατήσουν το Κουρσκ για να έχουν και αυτοί ένα διπλωματικό χαρτί στα χέρια τους, παρότι οι Ρώσοι αναμένεται, σύμφωνα με τους ΝYT, να αναδιπλωθούν και να εξαπολύσουν μεγάλη αντεπίθεση στη συγκεκριμένη περιοχή.
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, ο Πούτιν έχει δηλώσει περισσότερο από μία φορά, ή ακριβέστερα, συνεχώς, ότι είναι έτοιμος για επαφές και διαπραγματεύσεις, προκειμένου να συζητήσει μία πιθανή κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία με τον Ντόναλντ Τραμπ, ακόμη και όταν η σύγκρουση εντείνεται σε όλα τα μέτωπα, όπως μετέδωσε η κρατική υπηρεσία ειδήσεων Tass.
Τα σχόλια Πεσκόφ είναι απάντηση σε αναφορά του Reuters ότι η Μόσχα θα μπορούσε να είναι ανοιχτή σε διαπραγματεύσεις για τη διακοπή των εχθροπραξιών με δύο όρους: όχι εδαφικές παραχωρήσεις στην Ουκρανία και το Κίεβο να σταματήσει να επιμένει σε ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Οι ΗΠΑ, η Ελλάδα και πολλά ευρωπαϊκά κράτη έκλεισαν τις πρεσβείες τους προληπτικά σήμερα Τετάρτη στο Κίεβο, εν αναμονή μιας δυνητικά σημαντικής αεροπορικής επίθεσης από την Ρωσία, καθώς ανακοινώθηκε προειδοποίηση πυραύλων σε πολλές περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσας, σύμφωνα με πληροφορίες ξένων μέσων.
H στρατιωτική υπηρεσία κατασκοπείας της Ουκρανίας ανακοίνωσε, σύμφωνα με το Reuters, ότι η Ρωσία προσπαθούσε να σπείρει τον πανικό κυκλοφορώντας ψεύτικα μηνύματα στο Διαδίκτυο για μαζική επίθεση με πυραύλους και drone.
Το πράσινο φως για τους ATACMs
To ρωσικό υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε ότι η Ουκρανία εξαπέλυσε για πρώτη φορά πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς ΑΤΑCMs (έχουν εμβέλεια 300 χλμ αν και δεν έχουν το βεληνεκές ενός βαλλιστικού πυραύλου κρουζ ή διηπειρωτικού πυραύλου) στην περιοχή Μπριάνσκ της Ρωσίας, εκ των οποίων οι τέσσερις αναχαιτίστηκαν εκτός από έναν του οποίου τα θραύσματα έπληξαν στρατιωτική εγκατάσταση.
Επίσης, το Bloomberg, επικαλούμενο Δυτικό αξιωματούχο, μετέδωσε ότι ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας εκτόξευσαν για πρώτη φορά και βρετανικούς πυραύλους κρουζ σε στρατιωτικούς στόχους εντός της Ρωσίας. Το Ηνωμένο Βασίλειο ενέκρινε τη χρήση πυραύλων Storm Shadow ως απάντηση στην Ρωσία που ανέπτυξε βορειοκορεατικά στρατεύματα στον πόλεμό της κατά της Ουκρανίας, μια κίνηση που η βρετανική κυβέρνηση θεώρησε ως κλιμάκωση, σύμφωνα με το άτομο, το οποίο μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας λόγω της ευαισθησίας του θέματος.
Ο Λαβρόφ χαρακτήρισε τις επιθέσεις συνειδητές και επεσήμανε ότι η χρήση των πυραύλων υψηλής τεχνολογίας από το Κίεβο δεν θα ήταν δυνατή χωρίς τη συμμετοχή των Αμερικανών, όπως έχει τονίσει επανειλημμένα ο Βλαντίμιρ Πούτιν. Αναφερόμενος στη Γερμανία, εξήρε την απόφαση της κυβέρνησης του καγκελαρίου Όλαφ Σολτς να μην παράσχει πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς Taurus στην Ουκρανία, χαρακτηρίζοντας την απόφαση αυτή υπεύθυνη θέση.
Ο πρώην Ρώσος πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεφ έχει απειλήσει πολλές φορές για πυρηνικό όλεθρο. Από την πλευρά του, ο απερχόμενος επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ εξέφρασε εκ μέρους της ΕΕ την απόλυτη καταδίκη για το επικαιροποιημένο ρωσικό πυρηνικό δόγμα. Ο Μπορέλ κάλεσε εκ νέου την ΕΕ να ενισχύσει τις αμυντικές της ικανότητες και μάλιστα, με πιο έντονο τρόπο καθώς αυτό δεν αφορά μόνο τη στρατιωτική στήριξη της Ουκρανίας, αλλά κυρίως την ασφάλεια της ίδιας της Ευρώπης.
Για τον επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, άλλωστε, ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια της Ευρώπης μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και για το λόγο αυτό οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να συνεχίσουν να στηρίζουν την Ουκρανία, προειδοποιώντας εκ νέου για τη στήριξη που παρέχουν στη Μόσχα τρίτες χώρες, όπως η Βόρεια Κορέα, το Ιράν και πλέον, η Κίνα.
Τα μηνύματα από ΕΕ
Ο Μπορέλ ανέφερε παράλληλα ότι μια μεγάλη πλειοψηφία υπουργών Άμυνας της ΕΕ, κατά την χθεσινή τους συνάντηση, υπέγραψαν πολιτική επιστολή πρόθεσης για την ανάπτυξη κοινών αμυντικών προγραμμάτων. Αν και στην εν λόγω επιστολή δεν περιλαμβάνονται συγκεκριμένες οικονομικές δεσμεύσεις, ωστόσο αποτελούν ισχυρό πολιτικό μήνυμα εκ μέρους αρκετών κρατών μελών της ΕΕ.
Νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας (EDA) επισημαίνει μάλιστα ότι τα κράτη μέλη είναι πιο κοντά στην επίτευξη του στόχου του ΝΑΤΟ για αμυντικές δαπάνες 2% του ΑΕΠ τους, με τις συνολικές στρατιωτικές δαπάνες να φτάνουν τα 326 δισεκατομμύρια ευρώ (1,9% του ΑΕΠ της Ε.Ε) το 2024. Παρά την αύξηση των αμυντικών δαπανών, οι εθνικές προσπάθειες από μόνες τους δεν επαρκούν, προκειμένου η ΕΕ να προετοιμαστεί κατάλληλα ως προς την συλλογική της άμυνα σημείωσε ο Μπορέλ.
Αυτό εξάλλου επισήμανε και ο ΓΓ του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε –που μετείχε στη χθεσινή συνεδρίαση- σημειώνοντας ότι σε ό,τι αφορά την παραγωγή της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας «θα πρέπει να κάνουμε περισσότερα» και για την αναβάθμισή της.
Σθεναρό «όχι» του Βερολίνου
Το Βερολίνο αρνήθηκε να δηλώσει εάν υποστηρίζει την πρόταση της ΕΕ για έκδοση αμυντικών ομολόγων, μετά από σχετικές δηλώσεις που έκανε ο υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας σε συνάντηση που έγινε στη Βαρσοβία, σύμφωνα με το Reuters.
Η Γερμανία ήταν στο παρελθόν μεταξύ των μελών της ΕΕ που αντιτάχθηκαν στην ιδέα του κοινού δανεισμού για τη χρηματοδότηση βασικών επενδύσεων σε τομείς όπως η άμυνα, θέση που έχει απογοητεύσει άλλες πρωτεύουσες, συμπεριλαμβανομένης της Βαρσοβίας.
Την Τρίτη, οι υπουργοί Εξωτερικών Πολωνίας, Γερμανίας, Γαλλίας, Ισπανίας, Ιταλίας και Βρετανίας εξέδωσαν κοινή δέσμευση για την ενίσχυση της ασφάλειας και της άμυνας της Ευρώπης, χρησιμοποιώντας όλους τους μοχλούς που έχουν στη διάθεσή μας.
Ενώ όμως τα πέντε μεγαλύτερα κράτη της ΕΕ υποστήριξαν τα αμυντικά ομόλογα, εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών φάνηκε να υποβαθμίζει την προοπτική μιας πολιτικής αλλαγής.
