Οικονογράφημα: Τα λάθη που πληρώνονται και δεν... διορθώνονται

“Φίλτατε μέχρι να βρεθούμε με την παρέα σου στέλνω κάποιες σκέψεις μου για ένα θέμα που γνωρίζεις ότι με απασχολεί πολύ από την περασμένη άνοιξη. Μιλάω βέβαια για τον κίνδυνο του πληθωρισμού.

Ίσως σε κουράζω με το να επανέρχομαι διαρκώς, αλλά πιστεύω ότι πρόκειται για ένα θέμα που θα κρίνει τις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις μεσομακροπρόθεσμα.

Και για τον λόγο αυτό το παρακολουθώ από όλες τις πλευρές και με όλα τα μέσα που η σχετική διεθνής συζήτηση μου παρέχει μέσω του διαδικτύου”.

Η αλήθεια είναι ότι ο κ. Χ κατάλαβε πως κατά ένα τρόπο επαναλαμβάνεται και για να αποφύγει την πιθανή επίδειξη αδιαφορίας εκ μέρους μου, προλαμβάνει να αναλάβει τις... ευθύνες του.

Γνωρίζοντας την επιμονή και την σοβαρότητά του άρχισα να διαβάζω με προσοχή το mail που μου έστειλε Κυριακή βράδυ και το μεταφέρω αυτούσιο γιατί για άλλη μία φορά βάζει πάνω από τις απόψεις του τα πραγματικά στοιχεία που κάθε φορά συγκεντρώνει και θέτει υπ’ όψη της συζήτησής μας για το θέμα της παροδικότητας ή μη των πληθωριστικών πιέσεων. Αυτή την φορά μάλιστα με βρήκε με κεντρισμένο το ενδιαφέρον, καθώς μου έχει καρφωθεί στο μυαλό από την περασμένη εβδομάδα η επιλογή του Τζ. Πάουελ στην πρόσφατη συζήτηση με τους κεντρικούς τραπεζίτες στο συμπόσιο της ΕΚΤ, να μιλήσει αφ’ ενός για “εκνευρισμό” που επικρατεί λόγω των εξελίξεων στο θέμα των τιμών και αφ’ εταίρου να παραδεχθεί οτι οι πληθωριστικές πιέσεις επεκτείνονται κατά την εκτίμηση της Fed μέσα στο 2022, παρά και ενάντια στις αρχικές τους προβλέψεις. Η παραδοχή αυτή από την πλευρά του επικεφαλής της Fed μου προκάλεσε το ενδιαφέρον γιατί την ίδια στιγμή στην ίδια η κα Λαγκάρντ επέμενε ότι για την ΕΚΤ το φαινόμενο παραμένει “παροδικό”.

Οι δύο αυτές διαφορετικές εκτιμήσεις, όσο αφορά στην διάρκεια του “φαινομένου”, υπό φυσιολογικές συνθήκες θα έπρεπε να υποδεικνύουν και διαφορετικές κατευθύνσεις νομισματικής πολιτικής… Όμως όχι, δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο, παρά το γεγονός ότι η ρητορική των δύο ηγετών του διεθνούς τραπεζικού συστήματος έχει αρχίσει να αποκλίνει ως προ την διάρκεια της “προσωρινότητας” των πληθωριστικών πιέσεων αλλά και την “λεκτική” του προσέγγιση.

Μέχρι στιγμής παρά το γεγονός ότι χρησιμοποιούν διαφορετικές εκφράσεις και οι δύο κάνουν το ίδιο πράγμα στην πράξη.

Η μεν Fed έχει ανοικτά μιλήσει για επικείμενο σταδιακό tapering (σταδιακή μείωση των αγορών τίτλων χρέους) με ανοικτό το θέμα συζήτησης για αύξηση των επιτοκίων είτε από τα τέλη του 2022 είτε από το 2023.

Η δε ΕΚΤ παρ’ ότι αρνείται ότι προχωράει σε tapering ανακοίνωσε την μείωση των αγορών τίτλων χρέους το τρίμηνο που τρέχει μέσω του PEPP, μόνο που το αποκαλεί “ρεγουλάρισμα” των αγορών και όχι tapering…

Όλοι όμως καταλαβαίνουν ότι το… βουνό έχει αρχίσει να κινείται.

Όντας μέσα σ’ αυτό τον προβληματισμό και με τα σχετικά ερωτηματικά να παραμένουν ανοικτά, η “άφιξη” του σχετικού σημειώματος από τον κ. Χ δεν με βρήκε αδιάφορο και οπωσδήποτε δεν θεώρησα κουραστικό το σημείωμά του.

“Όπως γνωρίζεις” συνέχισε στο σημείωμά του “το δίμηνο αυτό “στήνονται” οι προϋπολογισμοί και διαμορφώνονται οι πολιτικές για τον επόμενο χρόνο. Αν στήσεις ένα προϋπολογισμό σε λάθος εκτίμηση για τον πληθωρισμό, έχεις μεγάλο πρόβλημα.

Βέβαια σε μία οικονομική περιοχή όπως η ευρωζώνη, έχεις το πλεονέκτημα να είσαι ...νόμιμος και σωστός όταν παίρνεις ως βάση υπολογισμού τις εκτιμήσεις της Κομισιόν και της ΕΚΤ.

Όμως η αλήθεια είναι ότι έρχεται μετά η πραγματικότητα και αν έχεις πάρει λάθος δρόμο το κόστος το πληρώνεις ο ίδιος και η Κομισιόν έρχεται να σου κουνήσει το δάχτυλο για το λάθος σου.

Το ερώτημα κατά συνέπεια παραμένει, έρχεται βροχή ...έρχεται μπόρα, όπως λέει και ο Νιόνιος ή ...μπόρα είναι θα περάσει;

Αναζητώντας την απάντηση παρακολουθώ τις στατιστικές στην αμερικάνικη οικονομία καθώς τα εργαλεία που χρησιμοποιούν στην Fed είναι ...πολλές δεκαετίες μπροστά σε σχέση με τα ευρωπαϊκά, αφ’ ενός και αφ’ εταίρου, γιατί ότι συμβεί στην οικονομία του δολαρίου είναι αδύνατο να το αποφύγεις στο ευρώ.

Υποθέτω ότι έχεις δει πως το ευρώ έχει γίνει πύλη εισόδου πληθωριστικών πιέσεων για όλα τα βασικά προϊόντα και πρώτες ύλες.

Ειδικά στην αγροτική παραγωγή οι συνέπειες από την κατακόρυφη άνοδο των τιμών στην ενέργεια είναι ...τρομακτικές.

Αλλά να έρθω στο σημείο που πραγματικά θέλω να σου επισημάνω.

Δες το ακόλουθο διάγραμμα.

Αφορά την εξέλιξη των πληθωριστικών πιέσεων σε διάρκεια μεγαλύτερη από αυτή της πρόσφατης εμπειρίας μας. Το βασικό επιχείρημα της “παροδικότητας” έχει στηριχθεί όπως γνωρίζεις στην προσωρινότητα των αιτίων που έχουν προκαλέσει την αύξηση των τιμών.

Σ’ αυτό το πεδίο δύο είναι οι βασικοί παράγοντες: ο ΦΠΑ που μειώθηκε στην αρχή της πανδημίας και κλείνοντας χρόνο “εξαφανίζεται” η επίδρασή του και η επαναφορά των τιμών μετά την πρωτοφανή πτώση λόγω της δραστικά μειωμένης ζήτησης στην πρώτη φάση της πανδημίας.

Μια ματιά όμως στο διάγραμμα που σου παραθέτω δείχνει κάτι εντελώς διαφορετικό.

Αυτή την στιγμή ο κύκλος αυτών των δύο παροδικών παραγόντων έχει κλείσει, καθώς ο χρόνος πέρασε. Ο πληθωρισμός όμως συνεχίζει να αυξάνεται και μάλιστα με μεγαλύτερη ένταση.

Ακόμα περισσότερο μάλιστα έχει ξεπεράσει τα επίπεδα που ήταν πριν την πτώση και συνεχίζει σε επίπεδα που πρέπει να πάει κανείς πίσω στην δεκαετία του 90’ για να τα συναντήσει…

Με αυτά τα δεδομένα και χωρίς να έχω καταλήξει ακόμα σε μία οριστική εκτίμηση, οφείλω να σου πω ότι βρίσκω πολύ περισσότερο πειστική την τοποθέτηση του κ. Βάϊντμαν (Bunsdebank) ο οποίος υπενθυμίζει σε κάθε ευκαιρία ότι οι δευτερογενείς αντιδράσεις στο πρώτο κύμα ανόδου των τιμών – το παροδικό – συνδέονται με περισσότερο μακροχρόνιες ανοδικές τάσεις.

Και αυτό έχει να κάνει κυρίως με τις αντιδράσεις στο πεδίο της αναθεώρησης του επιπέδου των αμοιβών για να αντιμετωπίσουν την ακρίβεια σε συνδυασμό με την δυσκολία επαναφοράς της απασχόλησης στα προ πανδημίας επίπεδα, την άνοδο των τιμών στην στέγαση και στις μεταφορές, των οποίων η διάρκεια κάθε άλλο παρά παροδική φαίνεται να είναι.

Αλλά κάπως έτσι δεν άρχισε και το 71’ ;

Θα μου πεις ότι τότε κατέρρευσε το δολάριο, παρέσυρε τις τιμές της ενέργειας και αυτές με την σειρά τους ...τα πάντα.

Τώρα το δολάριο φαίνεται σαν να ισχυροποιείται, αλλά η αλήθεια είναι ότι ο νομισματικός πληθωρισμός είναι ασύγκριτα μεγαλύτερος από εκείνο του 70 – 71’ και το χρέος που έχει δημιουργηθεί πάνω σ’ αυτόν τον κρύβει από μία άποψη, γιατί αφορά σε όλα τα νομίσματα, τόσο αυτά που είχαν την δική τους ταυτότητα, όπως το ευρώ ή το γιεν, όσο και αυτά που έλκουν την αξιοπιστία τους από τα δολάρια που έχουν στα θησαυροφυλάκιά τους οι κεντρικές τους τράπεζες. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτές οι τελευταίες αγοράζουν χρυσό τα τελευταία χρόνια σαν ...τρελές.

Με άλλα λόγια τα νομίσματα “πέφτουν” όλα μαζί, απλώς κάποια από αυτά όπως το δολάριο πέφτουν πιο αργά με αποτέλεσμα να εμφανίζονται σαν να ισχυροποιούνται απέναντι στα ανταγωνιστικά τους. Για να το δεις αυτό αρκεί να δεις την διαχρονική αξία τους σε σχέση με τομν χρυσό.

Κάπου εδώ όμως σε αφήνω γιατί νομίζω ότι σε κούρασα με την νομισματική μου φλυαρία… και τις φοβίες μου για τον πληθωρισμό.

Αλλά για να αναφερθώ σε κάτι που είχες μεταφέρει στην στήλη σου παλιότερα καταγράφοντας την ανησυχία του έλληνα αξιωματούχου στις Βρυξέλλες “η πληθωρισμός φέρνει απαιτήσεις και οι απαιτήσεις κοινωνική αναταραχή… εκεί αρχίσει η πολιτική αστάθεια και η πολιτική αποσταθεροποίηση”. Κάπως έτσι το είχες καταγράψει.

Το λέω αυτό για να επισημάνω τι σημαίνει να κάνεις λάθος με τον πληθωρισμό…

Σε χαιρετώ και ελπίζω να μη σε κούρασα.

Με εκτίμηση κ. Χ ”.

Γ. Αγγέλης