Whatever it Takes: Οι αγορές εξακολουθούν να «πιστεύουν» τον Ντράγκι και όχι την Λαγκάρντ

«Αγαπητέ φίλε, ίσως να σε... ξενίζει το γεγονός οτι σου στέλνω ένα σημείωμα που αφορά τις "αγορές", τον Ντράγκι και την Λαγκάρντ, ενώ ακόμα οι σοροί των νεκρών στα Τέμπη δεν έχουν δοθεί στις οικογένειές τους και το πένθος εξακολουθεί να είναι βαρύ πάνω σε ολόκληρη την κοινωνίας μας. Όμως κυριολεκτικά δεν θα ήξερα τι άλλο θα μπορούσα να πω – είδα το σημείωμα που ανεβάσατε στο τελευταίο Οικονογράφημα – απέναντι σ' αυτό το προδιαγεγραμμένο ή σχεδόν "προσχεδιασμένο" όπως επισημάνατε έγκλημα:

• όταν κάθε στιγμή που περνά, ολοένα και περισσότερα στοιχεία έρχονται στην φως για το πόσο "βέβαιο" ήταν οτι κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε παρά αναπόφευκτα να συμβεί,
• όταν ολοένα και περισσότερο αποκαλύπτονται τα "ονοματεπώνυμα" προσώπων, φορέων και θεσμών, που είναι υπεύθυνοι αυτής της εγκληματικής "αδιαφορίας", παρά τις προειδοποιήσεις αυτών που τελικά έγιναν οι ίδιοι θυσία στον βωμό του Μολώχ της συνδιαλλαγής και της διαφθοράς,
• όταν ολοένα και περισσότερο το μεγάλο πένθος μεταλλάσσεται σε οργή, που αν δεν βρει τον πραγματικούς της στόχους, στο τέλος θα παρασύρει οτι βρει μπροστά της...

Μπορείς να πεις οτι η επιλογή μου να σου στείλω αυτό το σχόλιο για τον Ντράγκι και την Λαγκάρντ είναι ενδεικτικό και της δικής μου αδυναμίας να πω "κάτι" που να έχει νόημα, μπροστά σ' αυτό το έγκλημα.

Πιστεύω – χωρίς να θέλω να γίνω μάντης, ότι αυτή την "στιγμή” ταιριάζει απόλυτα η γνωστή ρήση “Μωραίνει Κύριος Ον βούλεται απολέσαι” (που έχει τις ρίζες της στην Αντιγόνη του Σοφοκλή (στιχ. 620-623) "τὸ κακὸν δοκεῖν ποτ᾽ ἐσθλὸν τῷδ᾽ ἔμμεν' ὅτῳ φρένας θεὸς ἄγει πρὸς ἄταν" που θα μπορούσε να αποδοθεί ως "το κακό φαίνεται για καλό σε αυτόν του οποίου το μυαλό ο θεός οδηγεί προς την άτη - δηλ. σε όποιον του σκοτίζει το μυαλό για να τον οδηγήσει στη συμφορά").

Το αφήνω λοιπόν – προσωρινά - πίσω μου και έρχομαι σ' αυτό που δήλωσε την Κυριακή σε μια συνέντευξή της η κα Λαγκάρντ σε ισπανικά ΜΜΕ. Αφού επανέλαβε τα σχετικά με την επικείμενη αύξηση των επιτοκίων (κατα 0,5%), έκανε το λάθος να επαναλάβει την γνωστή φράση του Ντράγκι τον Ιούνιο του 2012, το περιβόητο "what ever it takes" για να βεβαιώσει για τις προθέσεις της ΕΚΤ να "νικήσει" τον πληθωρισμό. Γιατί λέω “λάθος”; Θα σου εξηγήσω τι εννοώ.

Όπως ξέρεις ο Ντράγκι τότε είπε την περιβόητη φράση, εξηγώντας ότι η ΕΚΤ θα κάνει οτι κι αν χρειαστεί για να σώσει το Ευρώ από την κρίση χρέους που ξέσπασε μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers και την μεγάλη ύφεση που ακολούθησε. Η δήλωση του Ντράγκι συνοδεύτηκε από το αντισυμβατικό πρόγραμμα αγοράς ομολόγων OMT, το οποίο όμως δεν τέθηκε σε εφαρμογή τότε άμεσα καθώς οι αγορές “πίστεψαν” τον Ντράγκι και την ΕΚΤ. Σε συνδυασμό βέβαια με την “απομόνωση” της Ελλάδας και το πρώτο διακρατικό δάνειο GLF – που τωρα προεξοφλεί ο ΟΔΔΗΧ – και βέβαια το περιβόητο PSI και PSI+ που εξακολουθεί να είναι μέχρι σήμερα η μεγαλύτερη αναδιάρθρωση κρατικού χρέους στον πλανήτη.

Η συνέχεια είναι γνωστή λίγο πριν την αποχώρηση του Ντράγκι από την ΕΚΤ άρχισε το μεγαλύτερο κύμα ποσοτικής χαλάρωσης ever στο ευρωπαϊκό νομισματικό σύστημα, όταν το ένα τσουνάμι της κρίσης διαδεχόταν το άλλο, μέχρι ο πληθωρισμός να αναδειχθεί σε ακόμα μεγαλύτερη απειλή...

Τώρα η Λαγκάρντ, δηλαδή η ΕΚΤ, μετά την “αστοχία” της λάθους εκτίμησης για τον πληθωρισμό το 2021, μας διαβεβαιώνει οτι θα κάνει και αυτή “ό,τι χρειασθεί” δηλαδή όσο και αν χρειαστεί να αυξήσει τα επιτόκια για να ανακόψει τον πληθωρισμό.

Και εδώ οι αγορές, αν μετρήσουμε τις “αντιδράσεις” τους, φαίνεται να μην πιστεύουν την Λαγκάρντ.

Γιατί; Μα γιατί οι αντιδράσεις στα spreads των ομολόγων, στην διατραπεζική, αλλά και στις χρηματιστηριακές αγορές δείχνουν πολύ “μικρή” ανησυχία για το αν -σαν συνέπεια της πρωτοφανούς κατακόρυφης αύξησης τους κόστους του χρήματος (2,5% σε λιγότερο από 12 μήνες)- η ΕΚΤ είναι σε θέση να συνεχίσει... Και με δεδομένο οτι μόνο ο ονομαστικός και όχι ο υποκείμενος “δομικός” πληθωρισμός μέχρι στιγμής έχει δείξει να τον “πιάνει” το αντίδοτο των επιτοκίων, περιμένουν την στιγμή που η ΕΚΤ θα υποχρεωθεί να ξανακάνει... πίσω. Το πίστευαν ήδη στις αρχές του χρόνου μέχρι που ήρθαν οι νέες αυξήσεις στον πληθωρισμό και... ανέβαλαν προς το παρόν τις προσδοκίες τους για ανάσχεση της διαδικασίας απόσυρσης της ποσοτικής χαλάρωσης.

Άλλωστε όπως δείχνει το ακόλουθο διάγραμμα που βρήκα στο Βloomberg, παρά την έναρξη της διαδικασίας νομισματικής σύσφιξης η αύξηση της νομισματικής κυκλοφορίας δεν δείχνει σημεία κάμψης, με άλλα λόγια η διαθέσιμη “ρευστότητα” στην αγορά παραμένει σε υψηλά επίπεδα.

Όπως φαίνεται στο διάγραμμα “Λεφτά υπάρχουν” και μάλιστα η “παραγωγή” ρευστότητας μέσα από τα πολλά κανάλια που ξεκινάνε από τις κεντρικές τράπεζες, κινείται πάνω από την “τάση”. Και αν αυτό ισχύει για την αμερικάνικη χρηματαγορά που έχει αρχίσει εδώ και μήνες το tapering με 70 δισ. δολ. τον μήνα πόσο μάλλον για την Ευρωζώνη που το tapering αρχίζει μόλις αυτόν τον μήνα με μόλις 15 δισ. ευρώ τον μήνα μέχρι και τον Ιούλιο που θα επανεξεταστεί.

Είναι χαρακτηριστικό αυτό που μου είχε πει εδώ και καιρό φίλος, εξαιρετικά έμπειρος στις χρηματαγορές και μεγάλη εξοικείωση για το πως λειτουργούν οι “λογικές” στην ΕΚΤ και τον ESM. “Φίλε μου” μου έλεγε, “η ΕΚΤ όπως και η Fed, δουλεύουν όπως οι παίκτες στο βόλεϊ. Έρχεται η στιγμή που αφού “γυρίσουν” την μπάλα μακριά από το φιλέ, την σηκώνουν “ψηλά” για να την καρφώσουν σχεδόν κατακόρυφα στο αντίπαλο τερέν...”.

Κάπως έτσι πάει και με τα επιτόκια, τα σηκώνουν όσο μπορούν, δηλαδή όσο πιο κοντά στην δημιουργία ύφεσης στα όρια της αντοχής της οικονομίας για να τα κατεβάσουν απότομα.

Αυτό ήταν το Whatever it Takes του Ντράγκι. Και γι΄αυτό δεν δίνουν και τόση σημασία στο Whatever it Takes της Λαγκάρντ.

Ξέρουν οτι η αυξηση των επιτοκίων έχει ενα όριο, το τσουνάμι των πτωχεύσεων. Μόλις αυτό φανεί στον ορίζοντα ετοιμάσου για την αντίθετη πορεία...

Και για του λόγου το αληθές θα σου παραθέσω μια ιστορία που διάβασα πρόσφατα σε μία σχετική ανάλυση (νομίζω στο bloomberg αν θυμάμαι καλά).

Μια δημοσιογράφος μιλούσε με τον Alan Blinder, καθηγητή στο Princeton, “για ένα ανέκδοτο που λέει για τον Paul Volcker. Ως νεαρός ακαδημαϊκός, ρώτησε κάποτε τον άνθρωπο που τώρα όλοι τον επαινούν ως “φονιά του πληθωρισμού” πώς η νομισματική πολιτική θα μπορούσε να μειώσει τον πληθωρισμό. Η απάντηση του Volcker: μέσω πτωχεύσεων. Τα αυστηρότερα επιτόκια, κατά την άποψή του, λειτούργησαν πιέζοντας ορισμένες “επιχειρήσεις” στον τοίχο και πιέζοντας τη “ζωή” από τις πληθωριστικές πιέσεις...”.

Και με αυτό θα σε αφήσω γιατί νομίζω οτι άρχισα να γίνομαι επίμονα ενοχλητικός με τις “νομισματικές” εμμονές μου».

Γ. Αγγέλης