Με γοργούς ρυθμούς προχωρά η απορρόφηση των κονδυλίων για τη βιώσιμη αστική κινητικότητα καθώς μέσα στα δύο τελευταία χρόνια, 85 δήμοι της χώρας έχουν ήδη αποπληρωθεί ή χρηματοδοτηθεί για το μέρος του έργου τους που έχουν υποβάλει για πληρωμή.
Το πρόγραμμα για τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας των δήμων (ΣΒΑΚ) είχε ξεκινήσει το 2016 και, τρία χρόνια μετά, το Δεκέμβριο του 2019, είχε απορρόφηση μόλις 2,07% και οι εκκρεμότητες ανέρχονταν σε τριψήφιο αριθμό. Ωστόσο, η μετάβαση προς τις λεγόμενες smart cities επιταχύνεται και δρομολογούνται έργα που αφορούν στη δημόσια συγκοινωνία, το βάδισμα και την ποδηλασία, την ασφάλεια των αστικών οδών, τις οδικές μεταφορές, την αστική εφοδιαστική αλυσίδα, τη διαχείριση της κινητικότητας και τα ευφυή συστήματα μεταφορών.
Τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) προβλέπουν έργα και δράσεις που έχουν σκοπό να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής στις αστικές περιοχές και τα περίχωρά τους και την ικανοποίηση των αναγκών για την κινητικότητα των πολιτών και τη μεταφορά αγαθών στις περιοχές αυτές.
Ένα τέτοιο σχέδιο αποτυπώνει μια ολοκληρωμένη σειρά τεχνικών μέτρων, μέτρων υποδομής, μέτρων πολιτικής και ήπιων μέτρων για τη βελτίωση της απόδοσης και της σχέσης κόστους-αποτελεσματικότητας ως προς τον δεδηλωμένο στόχο και τις επιμέρους επιδιώξεις.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα της Αστικής Κινητικότητας ένα ΣΒΑΚ παρουσιάζει, ή συνδέεται με μια υπάρχουσα, μακροπρόθεσμη στρατηγική για τη μελλοντική ανάπτυξη μιας αστικής περιοχής και ειδικότερα της υποδομής και των υπηρεσιών μεταφορών και κινητικότητας. Περιλαμβάνει, επίσης, ένα σχέδιο βραχυπρόθεσμης υλοποίησης της στρατηγικής, προσδιορίζοντας τον χρονικό ορίζοντα υλοποίησης, κατανέμοντας σαφώς αρμοδιότητες και επισημαίνοντας τους απαιτούμενους χρηματοοικονομικούς πόρους.
Βασική προϋπόθεση είναι το στρατηγικό αυτό σχέδιο να είναι ικανό παράξει ένα συγκεκριμένο όραμα για τις μεταφορές και την κινητικότητα σε μία δεδομένη περιοχή μελέτης, με δεδομένους στόχους και αναλυτική περιγραφή πλαισίου μέτρων, λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις των κατοίκων της περιοχής. Το όραμα αυτό μπορεί να έχει ορίζοντα 5ετίας, 10ετίας ή 20ετίας και οφείλει να παρακολουθείται και αξιολογείται διαρκώς ως προς το ποσοστό ολοκλήρωσής του.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα Poly-SUMP προκειμένου να αναγνωριστεί ως ΣΒΑΚ ένα σχέδιο πρέπει να λάβει υπόψη τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
• Συμμετοχική προσέγγιση - με τη συμμετοχή πολιτών και ενδιαφερόμενων φορέων από την αρχή και σε όλη τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, στην εφαρμογή και την αξιολόγηση, στη δημιουργία τοπικών δράσεων για την αντιμετώπιση πολύπλοκων ζητημάτων σχεδιασμού και στη διασφάλιση της ισότητας των φύλων,
• Δέσμευση για βιωσιμότητα: εξισορροπώντας την κοινωνική δικαιοσύνη, την ποιότητα του περιβάλλοντος και την οικονομική ανάπτυξη,
• Ολοκληρωμένη προσέγγιση των πρακτικών και των πολιτικών μεταξύ των διαφόρων τομέων πολιτικής, μεταξύ των επιπέδων εξουσίας και μεταξύ των γειτονικών αρχών,
• Εστίαση στην επίτευξη μετρήσιμων στόχων, που προέρχονται από βραχυπρόθεσμους στόχους, ευθυγραμμισμένων με ένα όραμα για τις μεταφορές και ενσωματωμένων σε μια συνολική στρατηγική για την αειφόρο ανάπτυξη,
• Ανασκόπηση του κόστους μεταφοράς και των οφελών, λαμβάνοντας υπόψη ευρύτερες κοινωνικές δαπάνες και οφέλη σε όλους τους τομείς της πολιτικής,
• Να εφαρμόζει Μέθοδο, η οποία να περιλαμβάνει: 1) την ανάλυση της κατάστασης και το βασικό σενάριο, 2) τον καθορισμό του οράματος και των στόχων, 3) την επιλογή των πολιτικών και των μέτρων, 4) την ανάθεση των αρμοδιοτήτων και των πόρων, 5) τις ρυθμίσεις παρακολούθησης και αξιολόγησης.
