Τα πρώτα βήματα για την υλοποίηση ενός από τα πιο φιλόδοξα πράσινα project στον κόσμο κάνουν αυτή τη στιγμή οι δημοτικές αρχές 100 πόλεων θέτοντας σε εφαρμογή τις «πόλεις των 15 λεπτών», σύμφωνα με το οποίο ο αστικός σχεδιασμός προβλέπει τη μείωση της εξάρτησης από το αυτοκίνητο και την έμφαση στη δυνατότητα μετάβασης με βιώσιμους τρόπους (με τα πόδια/ποδήλατο και μειώνοντας τις εκπομπές άνθρακα) στις βασικές δραστηριότητες μέσα σε 15 λεπτά.
Η πρωτοβουλία ανήκει στη μη κυβερνητική οργάνωση C40 Cities Climate Leadership Group, ένα δίκτυο περίπου 100 δημάρχων πόλεων από όλο τον κόσμο (συμπεριλαμβανομένης και της Αθήνας) που εστιάζει στην κλιματική αλλαγή και τη βιωσιμότητα, το οποίο πρόσφατα ανακοίνωσε τη συνεργασία του με την εναλλακτική διαχείριση περιουσιακών στοιχείων Nordic Real Estate Partners (NREP) για να υλοποιήσει τα πρώτα πιλοτικά έργα σε πέντε πόλεις.
Πρόκειται για μια σύμπραξη δημόσιου-ιδιωτικού τομέα, η οποία θα επικεντρωθεί σε δύο τύπους γειτονιών: τις νεόδμητες και τις υπάρχουσες που χρειάζονται νέες υποδομές και ανακαίνιση. Η NREP, η οποία εδρεύει στην Κοπεγχάγη και έχει υπό τη διαχείρισή της περιουσιακά στοιχεία ύψους 18 δισ. ευρώ έχει δεσμευτεί για μια αρχική δέσμευση 500.000 δολαρίων για διάστημα δύο ετών.
Σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή, ο εντοπισμός θέσεων εργασίας και κατοικιών σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους και η παροχή ενός αποτελεσματικού δικτύου μέσων μαζικής μεταφοράς καθώς και η μεικτή χρήση γης μπορούν να συμβάλουν στη μείωση των εκπομπών κατά περίπου 25%.
Η ιδέα των πόλεων των 15 λεπτών κέρδισε διεθνή προβολή κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid-19, καθώς τα lockdown ανάγκασαν εκατομμύρια ανθρώπους να κινούνται σε μια περιορισμένη ακτίνα από σπίτι τους.
Οι υπεύθυνοι του προγράμματος επισημαίνουν ότι τα πιλοτικά προγράμματα θα είναι μια από τις πρώτες ενέργειες συντονισμού των προσπαθειών για τη δημιουργία γειτονιών 15 λεπτών μεταξύ τοπικών αξιωματούχων σε όλο τον κόσμο, με στόχο τη θέσπιση προτύπων που μπορούν να ακολουθήσουν άλλες πόλεις.
Από την πόλη των 15 λεπτών στην πόλη του… ενός λεπτού
Η ιδέα ωστόσο, με κάποιες παραλλαγές, έχει και μία ακόμη πιο «μίνιμαλ» εκδοχή, σουηδικής έμπνευσης. Πρόκειται για ένα πιλοτικό σχέδιο που εφαρμόζεται ήδη από τον σουηδικό εθνικό οργανισμό καινοτομίας Vinnova και τη δεξαμενή σκέψης σχεδιασμού ArkDes και εστιάζει στην «πόλη του ενός λεπτού». Είναι μια παραλλαγή της πόλης των 15 λεπτών. Για παράδειγμα, ενώ το Παρίσι λειτουργεί με ακτίνα 15 λεπτών, το έργο της Σουηδίας λειτουργεί στο επίπεδο του μονού δρόμου, δίνοντας προσοχή στον χώρο έξω από την εξώπορτά μας και σε αυτόν των γειτόνων που βρίσκονται δίπλα και απέναντι.
Η πρωτοβουλία ονομάζεται Street Moves και επιτρέπει στις τοπικές κοινότητες να γίνουν συν-αρχιτέκτονες της διάταξης των δρόμων τους. Μέσω εργαστηρίων και διαβουλεύσεων, οι κάτοικοι μπορούν να ελέγχουν πόσος χώρος χρησιμοποιείται για στάθμευση στο δρόμο ή για άλλες δημόσιες χρήσεις. Έχει ήδη εφαρμοστεί πειραματικά σε τέσσερις τοποθεσίες στη Στοκχόλμη, ενώ στο project θα ενταχθούν και άλλες πόλεις. Ο απώτερος στόχος είναι εξαιρετικά φιλόδοξος: επανεξέταση και αναμόρφωση κάθε δρόμου στη χώρα αυτή τη δεκαετία, έτσι ώστε «κάθε δρόμος στη Σουηδία να είναι υγιής, βιώσιμος και ζωντανός μέχρι το 2030», σύμφωνα με τις αναφορές της Street Moves.
