Με επίκεντρο τις δημόσιες επενδύσεις οι οποίες θα κινητοποιήσουν το ιδιωτικό κεφάλαιο, την πράσινη τεχνολογία και την ανάπτυξη των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, η ΕΕ ανεβάζει ταχύτητες για τη χρηματοδότηση των βιώσιμων επενδύσεων. Η δέσμευση αυτή αποτελεί το όχημα για την πράσινη μετάβαση με ενδιάμεσο σταθμό την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα μέσω της ενίσχυσης των ΑΠΕ αλλά και της απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο. Η ΕΕ έχει κάνει ήδη αρκετά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση (πέρυσι το 41% των εισαγωγών φυσικού αερίου στην Ευρώπη προήλθε από τη Ρωσία ενώ τώρα αυτό το ποσοστό μειώνεται στο 9% του φυσικού αερίου αγωγών), ενώ συνολικά, μέχρι σήμερα, η Επιτροπή έχει δώσει το πράσινο φως σε σχεδόν 500 δισεκατομμύρια ευρώ από την NextGenerationEU, από τα οποία τα μισά υποστηρίζουν την πράσινη μετάβαση.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μιλώντας την Παρασκευή στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ για τις βιώσιμες επενδύσεις στις Βρυξέλλες ανέλυσε τις προκλήσεις και τους τρόπους κινητοποίησης χρηματοδότησης για τις βιώσιμες επενδύσεις σημειώνοντας ότι «πρέπει να επιταχύνουμε τις βιώσιμες επενδύσεις και να αυξήσουμε το εύρος τους». Προς αυτή την κατεύθυνση το μεγαλύτερο βάρος θα πρέπει να δοθεί στις δημόσιες επενδύσεις, οι οποίες απαιτούνται για την κινητοποίηση του ιδιωτικού κεφαλαίου και στην ενδυνάμωση των εργαζομένων με δεξιότητες προκειμένου να ηγηθούν της πράσινης μετάβασης.
Σύμφωνα με την πρόεδρο της Κομισιόν, η ΕΕ έχει δημιουργήσει το πιο προηγμένο πλαίσιο βιώσιμης χρηματοδότησης παγκοσμίως. Η ΕΕ εργάζεται σκληρά για να προχωρήσει στη συζήτηση για βιώσιμες επενδύσεις. Για παράδειγμα, βρισκόμαστε σε καλό δρόμο να γίνουμε ο μεγαλύτερος εκδότης πράσινων ομολόγων στον κόσμο, να χρηματοδοτήσουμε τις μεταρρυθμίσεις και τις επενδύσεις της Ευρώπης που σχετίζονται με το κλίμα. Μέχρι στιγμής, έχουμε εκδώσει 28 δισ. ευρώ σε πράσινα ομόλογα, προσελκύοντας συνεχώς σημαντική υπερεγγραφή για τις εκδόσεις μας. Αυτό αποτελεί ώθηση όχι μόνο για τη μετάβαση της Ευρώπης, αλλά και για την ίδια την αγορά πράσινων ομολόγων, καθώς οι επενδυτές θα έχουν πρόσβαση σε μια πολύ ρευστή πράσινη καμπύλη με την πάροδο του χρόνου.
«Η βιωσιμότητα είναι κάτι πολύ περισσότερο από το σωστό. Είναι επίσης η πιο ασφαλής και έξυπνη επένδυση που μπορούμε να κάνουμε. Το στοίχημα σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, που δίνει πίσω στη φύση περισσότερα από όσα χρειάζεται και ενισχύει την ασφάλειά μας, είναι η πιο βέβαιη οικονομική τάση τα επόμενα χρόνια και δεκαετίες», σημείωσε σχετικά.
Η αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης
«Άμεση προτεραιότητά μας είναι η αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, η οποία κινδυνεύει να εξελιχθεί σε οικονομική και κοινωνική κρίση. Ήδη στην περσινή σύνοδο κορυφής, μίλησα για τη μη βιωσιμότητα του ενεργειακού συστήματος, στο οποίο κυριαρχούν ακόμη τα ορυκτά καύσιμα. Από τη βάναυση επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία, αυτό έγινε ακόμη πιο προφανές. Ο Πούτιν χρησιμοποιεί τα ορυκτά καύσιμα ως όπλο κατά της Ευρώπης. Αλλά η Ευρώπη δεν θα εκβιαστεί. Δεν θα κάνουμε συμβιβασμούς στις αξίες μας.
Είμαστε αποφασισμένοι να τερματίσουμε την εξάρτησή μας από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, μια για πάντα και γρήγορα. Με τη διαφοροποίηση της προσφοράς, την εξοικονόμηση ενέργειας και την επιτάχυνση της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Δύο νούμερα: Πέρυσι, το 41% των εισαγωγών φυσικού αερίου στην Ευρώπη προήλθε από τη Ρωσία. Τώρα, αυτό το ποσοστό μειώνεται στο 9% του φυσικού αερίου αγωγών. Καταφέραμε να αντισταθμίσουμε αυτές τις απώλειες μέσω της αυξημένης προσφοράς από τους έμπιστους εταίρους μας – όπως οι ΗΠΑ και η Νορβηγία. Παράλληλα έχουμε γεμίσει τις αποθήκες φυσικού αερίου μας πάνω από 90%. Αυτό είναι σημαντικά υψηλότερο από πέρυσι. Και καταφέραμε να εξοικονομήσουμε το 15% της κατανάλωσης αερίου. Αλλά πρέπει να πάμε και να κατευθύνουμε τη μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη μετάβαση. Έχουμε προτείνει το REPowerEU, μια επενδυτική υποστήριξη για να μειώσουμε την εξάρτησή μας από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα επιταχύνοντας την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν είναι μόνο καλές για το κλίμα, αλλά και για την ανεξαρτησία μας.
Είναι καθαρή ενέργεια που παράγεται στο σπίτι. Οι αγωγοί φυσικού αερίου κατασκευάζονται κατάλληλοι για το πράσινο υδρογόνο. Οι διασυνδέσεις ολοκληρώνονται για τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, για την υποστήριξη της μαζικής ανάπτυξης αιολικής και ηλιακής ενέργειας. Έτσι, επενδύουμε στην υποδομή και την τεχνολογία που απαιτούνται για μια πλήρη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα», σημείωσε η πρόεδρος της Επιτροπής.
Τα κεφάλαια που έχουν αποδεσμευθεί για τις βιώσιμες επενδύσεις
Μέχρι σήμερα, η Επιτροπή έχει δώσει το πράσινο φως σε σχεδόν 500 δισεκατομμύρια ευρώ από την NextGenerationEU, από τα οποία τα μισά υποστηρίζουν την πράσινη μετάβαση. Αυτό περιλαμβάνει μέτρα για τη βιώσιμη κινητικότητα, την ενεργειακή απόδοση και τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και δίκτυα. Για παράδειγμα, στο σχέδιο της Γαλλίας, έχουν ήδη εκταμιευθεί 85.000 οικολογικά μπόνους για τη στήριξη της χρήσης καθαρών οχημάτων. Ομοίως, στο σχέδιο της Ιταλίας, τα κεφάλαια NextGenerationEU χρησιμοποιούνται για την ενίσχυση του Εθνικού Ταμείου Καινοτομίας. Αυτό γίνεται για τη χρηματοδότηση ιδιωτικών επενδύσεων που έχουν θετικό αντίκτυπο στην έρευνα και την καινοτομία για μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα.
«Το μέτρο στην Ιταλία στοχεύει να στηρίξει 250 μικρομεσαίες επιχειρήσεις με 700 εκατ. ευρώ σε βιώσιμες επενδύσεις. Αυτός είναι ο σωστός δρόμος, γιατί χρειαζόμαστε επιχειρηματίες και ιδιωτικές επενδύσεις που θα βοηθήσουν στην ολοκλήρωση της δουλειάς», επεσήμανε η πρόεδρος της Κομισιόν.
Το δεύτερο στοιχείο που συνδέεται με τις βιώσιμες επενδύσεις είναι το ανθρώπινο κεφάλαιο καθώς υπάρχουν επιχειρηματίες με μεγάλα έργα και όνειρα, και εταιρείες με φιλόδοξα σχέδια για απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές, που απλά δεν μπορούν να βρουν τους επαγγελματίες με τις πράσινες ή ψηφιακές δεξιότητες για να συνεργαστούν μαζί τους. Στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή, έχουμε την ισχυρότερη αγορά εργασίας εδώ και δεκαετίες, αλλά ταυτόχρονα έχουμε έλλειψη κατάλληλων δεξιοτήτων. Αυτή είναι μια τάση που έχει ενισχυθεί ιδιαίτερα τα τελευταία δύο χρόνια, καθώς ανακάμψαμε από τα lockdown της πανδημίας. Το Ινστιτούτο IFO με έδρα το Μόναχο διαπίστωσε αυξανόμενη έλλειψη ειδικευμένων εργαζομένων σχεδόν σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ, σε όλους τους οικονομικούς τομείς – από τη μεταποίηση έως τις υπηρεσίες. Για παράδειγμα, στον τομέα των κατασκευών, που είναι ένας βασικός τομέας για τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια, σχεδόν το 35% των επιχειρήσεων της ΕΕ αναφέρουν βλάβες λόγω έλλειψης ειδικευμένων εργαζομένων.
«Γι' αυτό πρότεινα να γίνει το 2023 Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων, για να εστιάσουμε την προσοχή μας και τις βιώσιμες επενδύσεις μας σε αυτό το κρίσιμο ζήτημα. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έχουμε θέσει στόχους για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και διαθέτουμε μεγάλα ποσά χρηματοδότησης από την ΕΕ: σχεδόν 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ στο NextGenerationEU μέχρι στιγμής και 4,2 δισεκατομμύρια ευρώ από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο», ανέφερε η κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Σημειώνεται ότι η πρώτη σύνοδος κορυφής της ΕΕ για τις βιώσιμες επενδύσεις πραγματοποιήθηκε το 2021 μετά τη δρομολόγηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η οποία έχει θέσει ως στόχο η Ευρώπη να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050. Το επενδυτικό σχέδιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας θα αποδεσμεύσει επενδύσεις και χρηματοδότηση για τη στήριξη αυτής της προσπάθειας. Εξάλλου, εν μέσω του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, το σχέδιο REPowerEU της Επιτροπής έχει ορίσει μια μελλοντική πορεία για την απεξάρτηση της ΕΕ από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και την επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης, με παράλληλη ενίσχυση της ανθεκτικότητας του ενεργειακού συστήματος σε επίπεδο ΕΕ.
Υπενθυμίζεται ότι το επενδυτικό σχέδιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας θα κινητοποιήσει δημόσιες επενδύσεις και θα βοηθήσει να αποδεσμευτούν ιδιωτικά κεφάλαια μέσω των χρηματοδοτικών μέσων της ΕΕ, ιδίως του InvestEU, που θα οδηγήσουν σε επενδύσεις ύψους τουλάχιστον 1 τρισ. ευρώ.
