Οι ευρείες αλλαγές στις ανάγκες για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις ανά την Ε.Ε. που προκαλεί η ενεργειακή κρίση και το - ορατό πλέον ενδεχόμενο - εισόδου μεγάλων οικονομιών της Ευρώπης σε συνθήκες ύφεσης το 2023 έχει αρχίσει και αλλάζει και το σχεδιασμό των Βρυξελλών για τις ανάγκες κοινού δανεισμού αλλά και για το ρόλο του Ταμείου Ανάκαμψης της ΕΕ (RRF) το οποίο έχει αυτή τη στιγμή αυστηρό ορίζοντα λειτουργίας έως το τέλος του 2026.
Οι συζητήσεις έχουν ξεκινήσει εδώ και καιρό, όπως εγκαίρως έγραφε το insider.gr, αλλά το που θα καταλήξουν συνδέεται και με τις συνεχείς αλλαγές σχεδιασμού των κρατών στο πεδίο της αντιμετώπισης της κρίσης (σ.σ. με τελευταίο κρούσμα το μπαζούκας των 200 δισ. ευρώ από τη Γερμανία για μέτρα στήριξης), αλλά και το τι θα γίνει πολιτικά εφικτό να αποφασισθεί τελικά σε Ευρωπαϊκό επίπεδο με επόμενο σταθμό τη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας που ολοκληρώνεται αύριο.
Το πιο «ώριμο» βήμα (για το οποίο επίσης προαναγγέλθηκαν «ενέσεις» ενίσχυσης μετά την πολιτική του έγκριση από τους υπουργούς Οικονομικών της ΕΕ) είναι ο νέος άξονας REPowerEU (20 δισ. ευρώ επιδοτήσεις και 225 δισ. ευρώ δάνεια ανά την ΕΕ που οδηγούν σε περίπου 770 εκατ ευρώ επιδοτήσεις και έως 8,7 δισ. ευρώ δάνεια για την Ελλάδα. Καθώς λοιπόν αυτά τα δάνεια προέρχονται από τις αδιάθετες χρηματοδοτήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης της ΕΕ, αλλά και με δεδομένο πως το Ταμείο είναι το μόνο «έτοιμο» εργαλείο που ήδη τρέχει και συμβατό με αντιμετώπιση κρίσεων προτάθηκε από τον Μάιο από την Επιτροπή το REPowerEU να ενταχθεί ως νέος άξονας στα Σχέδια Ανάκαμψης των κρατών.
Ο συμβιβασμός και η νέα πρόταση Κομισιόν
Ο παράγοντας «χρόνος» είναι φανερός από το γεγονός πως από την αρχική πρόταση του Μαίου για το REPowerEU, τελικά φτάσαμε στον συμβιβασμό του Οκτωβρίου που ενσωματώνει και αιτιάσεις του «Βορρά» που αρχικά δεν ήθελε καθόλου επιδοτήσεις. Ωστόσο, τη στιγμή που το REPowerEU οδεύει πλέον προς έγκριση από το Ευρωκοινοβούλιο με διαδικασία συναπόφασης (σ.σ. δηλαδή μπορεί να χρειασθούν 3μερεις διαπραγματεύσεις αν επιμείνει το ΕΚ σε αίτημα για παρεμβάσεις ενίσχυσής του), η ίδια η Πρόεδρος της Επιτροπής με 2 δημόσιες τοποθετήσεις της (μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αλλά και στην επιστολή της προς τη Σύνοδο Κορυφής) αναφέρεται σε πρόθεση ενίσχυσής του Ταμείου. Ανέφερε πως η εν λόγω συμφωνία «δεν θα επαρκεί για να εξασφαλίσει ένα απαραίτητο επίπεδο μεταρρύθμισης και επενδύσεων σε όλα τα μέλη κράτη που χρειάζονται σε αυτή την ενεργειακή κρίση. Η Επιτροπή θα εξετάσει συμπληρωματικές πηγές χρηματοδότησης για την ενίσχυση της δύναμης του REPowerEU».
Μία πιο… προωθημένη άποψη μετέφερε δημοσίως και ο αρμόδιος Επίτροπος Πάολο Τζεντιλόνι σε κοινή επιστολή με τον ομόλογό του Τιερί Μπρετόν προτείνουν την επανάληψη του σχήματος της κοινής έκδοσης χρέους που εφαρμόσθηκε κατά την πανδημία με άντληση έμπνευσης από τον μηχανισμό SURE που «θα μπορούσε επίσης να ανοίξει τον δρόμο για ένα πρώτο βήμα προς την παροχή «ευρωπαϊκών δημοσίων αγαθών» στους τομείς της ενέργειας και της ασφάλειας».
Και όλα αυτά ενώ χθες, διαφορετικά ξένα πρακτορεία μετέδιδαν αντικρουόμενες πληροφορίες για το αν η Γερμανία έχει συμφωνήσει σε κοινό δανεισμό της Ε.Ε. για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης.
Το όφελος για την Αθήνα
Αρμόδιες πηγές στην Ε.Ε. εξηγούν πως αν η Ευρώπη καταλήξει σε ένα εργαλείο επιπλέον στήριξης, αυτό θα πρέπει να «τρέξει» γρήγορα. Και έτσι το Ταμείο Ανάκαμψης είναι μία επιλογή όπως φάνηκε και από το REPowerEU. Σε αυτό το σενάριο, αλλά και λόγω των αλλαγών που απαιτούνται στα προγράμματα που ήδη τρέχουν τα κράτη με δεδομένα πανδημίας 2021 μπορεί να χρειασθούν μεγάλες αλλαγές εξηγούν οι ίδιες πηγές.
Σε κάθε περίπτωση οι αλλαγές που πρέπει να γίνουν έστω στο πλαίσιο της ενδυνάμωσης του REPowerEU επιχειρείται να ολοκληρωθούν έως το Δεκέμβριο. Και τούτο για να τρέξει έστω το πακέτο που είναι αποφασισμένο από την αρχή του 2023. Η ελληνική πλευρά διαμορφώνει το χάρτη των επόμενων κινήσεων. Πρέπει να προχωρήσουν σε αποφάσεις για την κατάληξη των επιπλέον χρηματοδοτήσεων έως 9,5 δισ. ευρώ που αναλογούν στη χώρα. Επιθυμητό είναι, σύμφωνα με πληροφορίες, να συνδυάσει το αίτημα για το νέο εργαλείο με το αίτημα της αναθεώρησης του Ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης σε ένα ενιαίο κείμενο για να επιταχυνθεί η διαδικασία. Περιμένοντας βεβαίως πλέον τις τελικές αποφάσεις της ΕΕ.
