«Κλειδί» για νέες ελαφρύνσεις στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις αποτελεί το χτύπημα της φοροδιαφυγής. Ο στόχος της κυβέρνησης για μείωση του κενού ΦΠΑ από 15% που υπολογίζεται σήμερα στο 9% έως το 2026 θα φέρει επιπλέον έσοδα τουλάχιστον 2 δισ. ευρώ ετησίως στα κρατικά ταμεία δημιουργώντας τα δημοσιονομικά περιθώρια για πρόσθετες ελαφρύνσεις.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν, η Ελλάδα κατάφερε μέσω σειράς της ψηφιοποίησης της φορολογικής διοίκησης, την αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και άλλων μέτρων για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής να περιορίσει το κενό ΦΠΑ από 23,4% που ήταν το 2019 στο 19,7% το 2020. Στο υπουργείο Οικονομικών εκτιμούν τώρα ότι η «τρύπα» του ΦΠΑ, η διαφορά δηλαδή μεταξύ των προσδοκώμενων και των πραγματικών εσόδων από τον ΦΠΑ, έχει περιοριστεί στο 15%. Από τη μείωση αυτή, έχουν προκύψει επιπλέον έσοδα 2,5 δισ. ευρώ εκ των οποίων 2 δισ. ευρώ από τις εισπράξεις ΦΠΑ και 500 εκατ. ευρώ από το φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων λόγω δήλωσης υψηλότερων κερδών.
Η μείωση του κενού ΦΠΑ στο 9% έως το 2026 θα οδηγήσει σε αύξηση των εσόδων ΦΠΑ τουλάχιστον κατά 2 δισ. ευρώ, ποσό το οποίο θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει νέες ελαφρύνσεις, όπως μείωση των συντελεστών ΦΠΑ ή περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών. Αν και στο προσχέδιο του Προϋπολογισμού για το 2024 δεν υπάρχει πρόβλεψη για πρόσθετα έσοδα από την φοροδιαφυγή τα προωθούμενα μέτρα και η επέκταση της χρήσης πλαστικού χρήματος εκτιμάται ότι θα έχουν σημαντικά αποτελέσματα. Οι εισπράξεις από ΦΠΑ προβλέπεται να ανέλθουν σε 24,2 δισ. ευρώ το 2024 από 23,1 δισ. ευρώ φέτος ενώ για τον περιορισμό του κενού ΦΠΑ θα συμβάλλουν και τα μέτρα περιορισμού της φοροδιαφυγής που έχουν δρομολογηθεί όπως η διασύνδεσης των ταμειακών μηχανών με τα POS τους πρώτους μήνες του 2024, υποχρεωτική χρήση των ηλεκτρονικών τιμολογίων, καθολική εφαρμογή των ηλεκτρονικών βιβλίων (myDATA), επέκταση των POS στους υπόλοιπους κλάδους της λιανικής αγοράς που σήμερα δεν έχουν την υποχρέωση, ενεργοποίηση του ψηφιακού δελτίου αποστολής.
Μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ
Επί του παρόντος, το προσχέδιο προϋπολογισμού 2024 ενσωματώνει μέτρα δημοσιονομικού κόστους 2,137 δισ. ευρώ για το 2024 χωρίς να έχουν εγγραφεί πρόσθετα έσοδα από την πάταξη της φοροδιαφυγής, ενώ παραμένει ανοιχτό το παράθυρο της διατήρησης και μετά το τέλος του έτους των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ σε μεταφορές, καφέ, εστίασης, τουριστικό πακέτο. Όλα είναι ανοιχτά και σύμφωνα με ανώτερο στέλεχος του οικονομικού επιτελείου το τοπίο θα ξεκαθαρίσει με την κατάθεση στη Βουλή του τελικού σχεδίου του προϋπολογισμού για το 2024 στις 21 Νοεμβρίου. Ο προβληματισμός προέρχεται από το γεγονός ότι τυχόν οριζόντια παράταση του μέτρου έχει υψηλό κόστος για τον προϋπολογισμού φθάνοντας τα 250 εκατ. ευρώ το εξάμηνο με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι δεν αποκλείεται να υπάρξει στοχευμένη επέκταση του μέτρου, δηλαδή οι μειωμένοι συντελεστές να εξακολουθήσουν να ισχύουν για ένα ακόμα εξάμηνο το επόμενο έτος για συγκεκριμένα προϊόντα και υπηρεσίες, πράγμα που θα περιορίσει τη τρύπα στα δημόσια ταμεία και δεν θα θέσει σε κίνδυνο το στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 2,1% του ΑΕΠ.
Επισημαίνεται ότι οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ ισχύουν μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2023 για τις ακόλουθες κατηγορίες:
- Στον καφέ, τα ροφήματα (τσάι, σοκολάτα κ.λπ.) και τα μη αλκοολούχα ποτά που σερβίρονται από επιχειρήσεις μαζικής εστίασης.
- Στο τουριστικό πακέτο.
- Στα εισιτήρια των δρομολογίων με τρένο, μετρό και τραμ, με αστικά και υπεραστικά λεωφορεία, αεροπορικά και ακτοπλοϊκά εισιτήρια, καθώς και στις μεταφορές με συνδυασμό οδικών, εναέριων και θαλάσσιων μέσων.
- Στα εισιτήρια στο κινηματογράφο και τα θέατρα και στην εισαγωγή και παράδοση αντικειμένων τέχνης.
- Στα γυμναστήρια και τις σχολές χορού.
- Σε σειρά αγαθών που αφορούν τη δημόσια υγεία (δηλαδή, σε μάσκες προστασίας και γάντια, αντισηπτικά, διαλύματα για την απολύμανση χώρων και λοιπά), καθώς και σε ορισμένα ιατρικά υλικά αναγκαία για τη διενέργεια αιμοκάθαρσης, όπως φίλτρα και γραμμές αιμοκάθαρσης και αιμοδιήθησης. Επίσης στους απινιδωτές και ιατρικές συσκευές για την αντιμετώπιση της αιφνίδιας καρδιακής ανακοπής.
