Εκατομμύρια Έλληνες δανειολήπτες, χιλιάδες επιχειρήσεις, αλλά και οι εγχώριες τράπεζες είναι οι άμεσα κερδισμένοι από το «μπαράζ» μέτρων που ανακοίνωσε ο «ισχυρός άνδρας» της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Mario Draghi.
Ο μηδενισμός των επιτοκίων του ευρώ αλλά και η επέκταση του προγράμματος Ποσοτικής Χαλάρωσης (Quantitative Easing, QE) είναι «δώρα» με άμεσο θετικό αντίκτυπο για δανειολήπτες και επιχειρηματίες.
Στην πρώτη περίπτωση, άμεσα κερδισμένοι βγαίνουν όσοι είχαν από το παρελθόν πάρει δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο, το οποίο βασίζεται στο βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ. Με δεδομένο λοιπόν ότι πλέον το επιτόκιο αυτό έχει φτάσει στο απόλυτο μηδέν, το τελικό κόστος χρήματος των δανείων προκύπτει μόνο από το περιθώριο κέρδους που είχαν επιβάλλει οι τράπεζες κατά την αρχική εκταμίευση του δανείου.
Σε πολλές περιπτώσεις, ανάμεσα στο 2005 και το 2008, όταν μαίνονταν ο πόλεμος των επιτοκίων μεταξύ των τραπεζών, υπήρχαν στεγαστικά δάνεια που δίνονταν με βάση το επιτόκιο της ΕΚΤ και περιθώριο κέρδους της τάξης του 0,80% ή του 1%. Αυτό σημαίνει ότι όσοι σήμερα πληρώνουν ακόμα αυτά τα δάνεια, επιβαρύνονται με τελικό, μηνιαίο επιτόκιο ακόμη και κάτω από 1%.
Οι αποφάσεις το Mario Draghi επηρεάζουν όμως και το διατραπεζικό επιτόκιο Euribor Τριμήνου, με βάση το οποίο καθορίζονται σχεδόν όλα τα κυμαινόμενα επιτόκια στη στεγαστική και την καταναλωτική πίστη σήμερα.
Αυτό είναι ακόμη χαμηλότερο, καθώς διαμορφώνεται σε αρνητικά επίπεδα, και συγκεκριμένα στο -0,22%. Γεγονός που σημαίνει ότι οι δανειολήπτες υπολογίζουν το περιθώριο κέρδους της τράπεζας και από αυτό αφαιρούν 0,22%!
Το «δώρο» του Mario Draghi αφορά παλιούς αλλά και νέους δανειολήπτες, όσους δηλαδή καταφέρουν να αποκτήσουν πρόσβαση στο τραπεζικό χρήμα. Σήμερα, για ένα στεγαστικό δάνειο, το μέσο περιθώριο κέρδους που επιβάλλει η τράπεζα κυμαίνεται ανάμεσα στο 3% και το 3,5% πλέον του Euribor. Συνυπολογίζοντας λοιπόν το αρνητικό διατραπεζικό επιτόκιο, το τελικό κόστος κυμαίνεται ανάμεσα στο 2,8% και το 3,3%, το οποίο είναι και το χαμηλότερο των τελευταίων ετών.
Κέρδη για τις επιχειρήσεις
Παράλληλα, ωφελημένες είναι και οι επιχειρήσεις, όχι μόνο λόγω της πτώσης στο κόστος του δανεισμού, αλλά και λόγω της επέκτασης του προγράμματος Ποσοτικής Χαλάρωσης στα εταιρικά ομόλογα.
Ως προς τα δανεισμό, τα επιτόκια χορηγήσεων για επιχειρηματικά δάνεια, αλλά και για παροχή γραμμών ρευστότητας (credit lines) εξαρτώνται από το διατραπεζικό επιτόκιο Euribor, το οποίο βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά.
Πέραν αυτού όμως, η απόφαση της ΕΚΤ να συμπεριλάβει και τα εταιρικά ομόλογα στο πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης μπορεί να δώσει τεράστια «ανάσα ρευστότητας» στις ελληνικές επιχειρήσεις, καθώς –έστω και δια της πλαγίας οδού- θα αποκτήσουν πρόσβαση σε «ζεστό χρήμα». Και αυτό γιατί, αν τα ομόλογά τους είναι επιλέξιμα, θα είναι πολύ πιο εύκολο να εκδώσουν νέα, ενώ και οι αποτιμήσεις των παλιών θα βελτιωθούν κατακόρυφα.
Εντούτοις, όπως ξεκαθάρισαν στο insider.gr κορυφαίοι κύκλοι της Τράπεζας της Ελλάδος, για να συμβεί αυτό θα πρέπει να βελτιωθεί η πιστοληπτική διαβάθμιση (credit rating) της Ελλάδος, προκειμένου η χώρα να μπορεί να ενταχθεί στο πρόγραμμα. Και, όπως έχει ξεκαθαρίσει επανειλημμένα ο Mario Draghi, προϋπόθεση για να συμβεί αυτό είναι η ολοκλήρωση της αξιολόγησης.
Τέλος, σημαντικότατα είναι τα οφέλη και για τις ελληνικές τράπεζες, υπό την προϋπόθεση όμως ότι θα μπορέσουν να αποκτήσουν εκ νέου πρόσβαση στα χρηματοδοτικά εργαλεία της ΕΚΤ. Εφόσον οι ελληνικές τράπεζες σταματήσουν να αντλούν ρευστότητα μέσω του ELA και επιστρέψουν στα μακροπρόθεσμα προγράμματα της ΕΚΤ, θα παίρνουν τα χρήματα με μηδενικά επιτόκια έναντι περίπου 1% που πληρώνουν σήμερα. Προϋπόθεση όμως, και στην περίπτωση αυτή, είναι η ολοκλήρωση της αξιολόγησης.
Αν μάλιστα η χώρα ενταχθεί στο πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης, τα οφέλη για τις τράπεζες θα είναι πολλαπλά, καθώς, εκτός από φθηνή θα μπορούν να αντλήσουν και μακροπρόθεσμη ρευστότητα μέσω έκδοσης νέων ομολόγων τα οποία άμεσα θα αγοράσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Χαμένοι οι καταθέτες
Στον αντίποδα όλων αυτών, οι μεγάλοι χαμένοι είναι όσοι έχουν χρήματα σε μορφή καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες. Και αυτό γιατί τα επιτόκια, τόσο στο ταμιευτήριο όσο και στις προθεσμιακές καταθέσεις αναμένεται να δεχθούν περαιτέρω πίεση, φτάνοντας σε συμβολικά ή και μηδενικά επιτόκια. Με δεδομένη λοιπόν την επιβολή capital controls, οι καταθέτες παραμένουν εγκλωβισμένοι σε ένα ιδιαίτερα δυσμενές γι’ αυτούς περιβάλλον.
