Σημαντικότερη θέση στην βιομηχανία του διαστήματος αναμένεται να διεκδικήσει προσεχώς η Ελλάδα, μετά και το Εθνικό Πρόγραμμα Κατασκευής Μικρών Δορυφόρων (ΕΠΜΔ) που μπαίνει πλέον σε τροχιά.
Η διαδικασία για το εν λόγω πρόγραμμα, ο συνολικός προϋπολογισμός του οποίου ανέρχεται στα 200 εκατ ευρώ, ξεκίνησε την εβδομάδα που μας πέρασε με την πρόσκληση για την υποβολή πληροφοριών (Request for Information –RFI) που δημοσιοποίησε το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Φορέας υλοποίησης του έργου, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, είναι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) ο οποίος έχει σημαίνοντα ρόλο στην εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Στρατηγικής. Επιπλέον, το έργο αποτελεί μέρος της πρωτοβουλίας Connectivity του Επιτρόπου Thierry Breton, η οποία συζητήθηκε και με τον Έλληνα υπουργό Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Κυριάκο Πιερρακάκη, κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Επιτρόπου στην Αθήνα.
Όπως αναφέρεται στην σχετική πρόσκληση πρόκειται για «ένα ακόμη βήμα προς την υλοποίηση εθνικής στρατηγικής για το διάστημα στη βάση ενός ολοκληρωμένου νομικού, πολιτικού και στρατηγικού πλαισίου, που υποστηρίζει και διέπει τις εθνικές διαστημικές δραστηριότητες».
Για το λόγο αυτό το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί με άξονα τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας και την οικονομική ανάπτυξη, καθώς και τη βέλτιστη αξιοποίηση και επέκταση των υποδομών της χώρας.
Τα πολλαπλά οφέλη των μικροδορυφόρων
Στόχος του είναι να αναπτυχθεί συστοιχία μικροδορυφόρων οι οποίοι θα εξυπηρετούν εφαρμογές τηλεπικοινωνιών και γεωεπισκόπησης για χρήση σε τομείς, όπως οι κυβερνητικές δορυφορικές υπηρεσίες, η χαρτογραφία, η ναυτιλία, η γεωργία ακριβείας, η τοπογραφία και άλλα. Αναλυτικότερα, οι υποδομές Fiber in the sky – EuroQCI που θα χρησιμοποιηθούν θα μπορούν για παράδειγμα να παρέχουν ασφαλείς τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες, ενώ θα υποστηρίζουν και εφαρμογές για την έρευνα και διάσωση, την επιτήρηση των συνόρων, την εθνική ασφάλεια, την πολιτική προστασία και την προστασία του περιβάλλοντος.
Με τον τρόπο αυτό, το εν λόγω πρόγραμμα αναμένεται να εκσυγχρονίσει και να καταστήσει αποτελεσματικό τον δημόσιο τομέα, παράγοντας προστιθέμενη αξία τόσο για τους πολίτες όσο και για τις επιχειρήσεις της χώρας. Επιπλέον μάλιστα αναμένεται να αυξήσει τις ικανότητες της ελληνικής βιομηχανίας τεχνολογίας, αφού βάσει των συμφωνιών Ελλάδας – ESA οι ανάδοχοι του έργου, είναι υποχρεωμένοι να αναπτύξουν μονάδες παραγωγής στη χώρα (όταν δεν διαθέτουν). Με άλλα λόγια η προσδοκία είναι το μεγαλύτερο τμήμα του Προγράμματος να εκτελεστεί στην Ελλάδα, αυξάνοντας την τεχνογνωσία και τις δυνητικές επιχειρηματικές ευκαιρίες των εγχώριων εταιρειών.
Σε δεύτερο στάδιο βέβαια, οι ελληνικοί μικροδορυφόροι σε τροχιά θα μπορούσαν να επανατοποθετήσουν τη χώρα σε έναν κλάδο που δείχνει ιδιαίτερη δυναμική τα τελευταία χρόνια και παρουσιάζει μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης στην περίπτωση της Ευρώπης. Να σημειωθεί ότι η Ευρώπη δεν κατέχει ηγετική θέση στον εν λόγω τομέα και οι πρωτοπόροι του διαστήματος είναι μέχρι σήμερα οι ΗΠΑ και η Κίνα. Την τελευταία τριετία όμως καταγράφεται μια αλλαγή στρατηγικής της ΕΕ με τις προσπάθειες να αφορούν και στην ισχυροποίηση και άλλων κρατών-μελών, πέραν της ισχυρής στη διαστημική τεχνολογία, Γαλλίας.
Όσο για την χώρα μας να σημειωθεί ότι για την τριετία 2020-2023 τα κονδύλια με τα οποία συμμετέχει στον προϋπολογισμό της ESA αυξήθηκαν στα 63 εκατ. ευρώ (30 εκατ. ευρώ υποχρεωτική συμμετοχή και 33 εκατ. ακόμη στα προαιρετικά προγράμματα) από τα 38,5 εκατ. Ευρώ που ήταν την τριετία 2017 – 2019. Η αύξηση των κονδυλίων συνεπάγεται και περισσότερα έργα που θα κατευθυνθούν στην Ελλάδα, αφού σχεδόν το σύνολο των δαπανών που καταβάλουν οι χώρες-μέλη της ESA, επιστρέφεται με τη μορφή έργων που αναλαμβάνουν εταιρείες ή οργανισμοί της κάθε χώρας (geo-return).
