Σε τροχιά υλοποίησης αναμένεται να μπει το προσεχές διάστημα ο νέος υπερ-υπολογιστής υψηλών επιδόσεων της Ελλάδας, ονόματι «Δαίδαλος» με τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρη Παπαστεργίου, να επισημαίνει χθες ότι η διαβούλευση ολοκληρώθηκε και ο σχετικός διαγωνισμός για τον πράσινο υπερυπολογιστή αναμένεται να βγει στον «αέρα» το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου.
Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο υπουργός στο πλαίσιο lightning talk στο συνέδριο Digital World Summit Greece 2024 - "Shaping the future of A.I." ο διαγωνισμός για τον νέο υπερυπολογιστή θα προκηρυχθεί έως τις 15 Ιουνίου με στόχο να εξασφαλίσει στην ερευνητική και εκπαιδευτική κοινότητα την δυνατότητα να εκμεταλλευτεί μεταξύ άλλων και την τεχνητή νοημοσύνη.
Σε ιστορικό κτίριο του Λαυρίου ο Δαίδαλος
Ο Δαίδαλος, όπως προβλέπει η Πράξη «Επιχορήγηση της ΕΔΥΤΕ Α.Ε. για την ανάπτυξη νέου εθνικού υπολογιστικού συστήματος υψηλών επιδόσεων» θα είναι ένα νέο υπερ-υπολογιστικό σύστημα υψηλών επιδόσεων και θα εγκατασταθεί στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου (ΤΠΠΛ) του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
Συγκεκριμένα θα τοποθετηθεί στο εντυπωσιακό κτίριο «Πρώην Ηλεκτρικός Σταθμός», αναγνωρισμένο μνημείο της σύγχρονης βιομηχανικής κληρονομιάς, εμβαδού 1.500 τ.μ., το οποίο χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα για τις ανάγκες της Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου (γαλλικά: Compagnie francaise des mines du Laurium).
Να θυμίσουμε ότι η δημιουργία του αποτελεί μέρος της στρατηγικής ενίσχυσης των Δημόσιων ψηφιακών υποδομών της χώρας, περιλαμβάνεται στη Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού και θα υλοποιηθεί στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Next Generation EU. Με την ανάπτυξή του δε, η χώρα μας θα ενταχθεί στο κλαμπ των 4 ευρωπαϊκών κρατών που θα φιλοξενούν κορυφαίους υπερυπολογιστές υψηλών επιδόσεων μεσαίας κλίμακας (pre-exascale ή petascale HPC), σύμφωνα με την Πρωτοβουλία της Κοινής Επιχείρησης «Ευρωπαϊκή Υπολογιστική Υψηλών Επιδόσεων (European High Performance Computing Joint Undertaking – EuroHPC JU)».
Όσο για το κόστος προμήθειας του υπερυπολογιστικού συστήματος ΔΑΙΔΑΛΟΣ έχει προϋπολογιστεί στα 35 εκατ. ευρώ (πλέον ΦΠΑ) και θα καλυφθεί το 35% από την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία της Κοινής Επιχείρησης EuroHPC JU, ενώ το 65% του έργου θα υλοποιηθεί στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGenerationEU. Το συνολικό κόστος, συμπεριλαμβανομένης της διαμόρφωσης τους χώρου, εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 50 εκατ. ευρώ.
Οι υπερ δυνατότητές του
Οι δυνατότητες του νέου υπερυπολογιστή θα προσφέρουν νέα δεδομένα στην ερευνητική και πανεπιστημιακή κοινότητα. Σύμφωνα με τις προδιαγραφές νέος υπερυπολογιστής θα έχει ισχύ >60 Petaflops, δηλαδή μεγαλύτερη κατά 120 φορές από το υφιστάμενο σύστημα ARIS. Χάρη σε αυτή θα μπορεί να εκτελεί εξήντα εκατομμύρια δισεκατομμύρια (δηλαδή εξήντα τετράκις εκατομμύρια - 60.000.000.000.000.000) πράξεις κινητής υποδιαστολής ανά δευτερόλεπτο.Επιπλέον θα είναι υβριδικός, διαθέτοντας τόσο κεντρικές μονάδες επεξεργασίας (CPUs) υψηλής πυκνότητας, όσο και μονάδες επιταχυντών.
Οι προαναφερθείσες επιδόσεις θα εντάξουν τον «Δαίδαλο» στη λίστα με τα 500 συστήματα κορυφαίων επιδόσεων στον κόσμο (TOP500) ισχυροποιώντας τη θέση της Ελλάδας στον παγκόσμιο χάρτη της επιστημονικής έρευνας.
Παράλληλα βέβαια ο νέος υπερυπολογιστής θα είναι και πράσινος με το σύστημα να περιλαμβάνεται και στη λίστα με τα κορυφαία συστήματα αποδοτικής χρήσης ενέργειας (GREEN500).
Για το λόγο αυτό μάλιστα, ο ΔΑΙΔΑΛΟΣ θα τροφοδοτείται από συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και θα γίνεται χρήση σύγχρονων συστημάτων ψύξης, ώστε να υπάρχει χαμηλό ενεργειακό κόστος ενώ και ο σχεδιασμός της εγκατάστασης στο Λαύριο θα γίνει με γνώμονα την περιβαλλοντική βιωσιμότητα.
Σε αυτό το πλαίσιο η λύση κλιματισμού θα είναι προσαρμοσμένη στο κλιματικό προφίλ της περιοχής του Λαυρίου (θερμοκρασίες περιβάλλοντος και σχετική υγρασία κατά τη διάρκεια του έτους), αξιοποιώντας το φυσικό περιβάλλον και εξοικονομώντας σημαντικό ποσοστό της απαιτούμενης ενέργειας λειτουργίας (λόγω της ψύξης), της τάξης του 40%-50%.
Με την κατάλληλη διαμόρφωση του χώρου φιλοξενίας του υπερυπολογιστή ως Τεχνολογικού Πάρκου επισκέψιμου από το ευρύ κοινό, η εγκατάσταση του ΔΑΙΔΑΛΟΣ στο ΤΠΠΛ θα δημιουργήσει κι ένα νέο τεχνολογικό κόμβο στην περιοχή αναδεικνύοντας τόσο το Λαύριο όσο και την Αθήνα ως σημαντικά ευρωπαϊκά τοπόσημα για την υπολογιστική υψηλών επιδόσεων.
Φιλοδοξία είναι ο ΔΑΙΔΑΛΟΣ να αποτελέσει πόλο έλξης σημαντικών επιστημονικών συνεδρίων και άλλων εκδηλώσεων, τουριστικών εισροών ερευνητών αλλά και λάτρεων της τεχνολογίας.
Πολλαπλές χρήσεις
Με αυτά τα χαρακτηριστικά ο Δαίδαλος αναμένεται να εξυπηρετήσει ένα ευρύ φάσμα Ελλήνων και Ευρωπαίων χρηστών της επιστημονικής και ακαδημαϊκής κοινότητας, της βιομηχανίας και του δημόσιου τομέα και να πυροδοτήσει την ανάπτυξη νέων εφαρμογών σε ένα μεγάλο φάσμα ερευνητικών αντικειμένων, όπως η Υπολογιστική Χημεία, η Φυσική, η Βιολογία, η Βιοϊατρική, η Μετεωρολογία, η Τεχνητή Νοημοσύνη κ.ά. Τους πολύτιμους πόρους του θα μπορούν να εκμεταλλευτούν για Έρευνα και Ανάπτυξη, Βελτιστοποίηση Παραγωγικών Διαδικασιών, Ανάλυση και Επεξεργασία Big Data, και άλλων χαρακτηριστικών που παρέχουν την ‘τεχνολογική λύση’ ένας τεράστιος αριθμός επιχειρήσεων, από start-ups μέχρι και πολυεθνικούς κολοσσούς.
Σημειωτέον ότι οι νέες αρχιτεκτονικές υπερυπολογιστών είναι σχεδιασμένες να φιλοξενούν μεγαλύτερες και πιο ετερογενείς εφαρμογές, συνδυάζοντας υπολογιστικές εφαρμογές υψηλής απόδοσης με την Τεχνητή Νοημοσύνη, την μηχανική μάθηση και την ανάλυση μεγάλου όγκου δεδομένων.
Τέλος, ο ΔΑΙΔΑΛΟΣ θα έχει και κεντρικό ρόλο στην έρευνα με σκοπό τη δημιουργία νέων υπηρεσιών για την εξυπηρέτηση του πολίτη μέσω αιτημάτων σε φυσική γλώσσα, την εξατομικευμένη ιατρική, την πυροπροστασία, τον χωροταξικό σχεδιασμό, αλλά και την έξυπνη κινητικότητα και τα αυτόνομα οχήματα μεταξύ άλλων πολλών.
