Με θετικό πρόσημο στις αφίξεις αλλά και στα έσοδα ανά διαθέσιμο δωμάτιο έκλεισε το πρώτο εξάμηνο του 2023 για τον τουρισμό, φέρνοντας τον κλάδο πιο κοντά στην επίτευξη του στόχου για έσοδα πάνω από τα επίπεδα της χρυσής χρονιάς του 2019. Αν μάλιστα οι πυρκαγιές δεν είχαν συμβεί και δεν είχαν ανακόψει την καλή πορεία συγκεκριμένων προορισμών στην καρδιά του καλοκαιριού, ανακατευθύνοντας την κίνηση σε γειτονικές χώρες, ο πήχης θα είχε ανέβει ακόμα ψηλότερα. Ακόμα κι έτσι όμως και δεδομένων των άμεσων ενεργειών για την αποκατάσταση της εικόνας της χώρας, οι πρόσφατες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για έσοδα άνω των 21 δισ. ευρώ, όταν την προπανδημική χρονιά σταθμό για τον ελληνικό τουρισμό τα έσοδα είχαν φτάσει τα 18,2 δισ. ευρώ.
Η πορεία μέχρι σήμερα
Ενδεικτικοί της μέχρι σήμερα θετικής πορείας του κλάδου είναι σχεδόν όλοι οι τουριστικοί δείκτες. Εξαίρεση αποτελεί η μέση δαπάνη των ταξιδιωτών, η οποία κινείται σε χαμηλότερα επίπεδα από τις προηγούμενες χρονιές της μεταπανδημικής εποχής, παραμένει ωστόσο σε υψηλότερα επίπεδα από την προπανδημική χρονιά του 2019.
Συγκεκριμένα, οι διεθνείς αφίξεις το α' εξάμηνο του έτους έφτασαν τα 8,9 εκατ. ξεπερνώντας κατά 21,4% τα επίπεδα του Ιανουαρίου-Ιουνίου 2022 και κατά 13,1% αυτά του 2019. Αντίστοιχα, το σύνολο των διακινούμενων επιβατών στα αεροδρόμια, (αφίξεις και αναχωρήσεις επιβατών εξωτερικού και εσωτερικού) καταγράφηκε αυξημένο κατά 21,7% έναντι του 2022 και 10,9% υψηλότερο από το 2019 - το α’ εξάμηνο του 2023 διακινήθηκαν 27.410.279, έναντι 22.518.670 το αντίστοιχο διάστημα του 2022 και 24.726.456 επιβατών το 2019.
Πλήρης ανάκαμψη παρατηρήθηκε και στον ξενοδοχειακό κλάδο των δύο μεγάλων αστικών κέντρων της χώρας, σύμφωνα με την GBR Consulting. Συγκεκριμένα, τα ξενοδοχεία της ελληνικής πρωτεύουσας κατά το α’ εξάμηνο του 2023 σημείωσαν αύξηση ως προς το έσοδο ανά διαθέσιμο δωμάτιο (RevPAR) κατά 45% σε σύγκριση με το 2022 και κατά 23% σε σύγκριση με το 2019. Ακόμα κι αν τα επίπεδα πληρότητας ήταν ελαφρώς μειωμένα σε σχέση με το 2019, οι τιμές διάθεσης των δωματίων κινήθηκαν ανοδικά.
Παρομοίως στα ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης, το έσοδο ανά διαθέσιμο δωμάτιο σημείωσε κατά το α’ εξάμηνο του 2023 αύξηση κατά 38,9% σε σχέση με το 2022 και άνοδο της τάξης του 18,7% συγκριτικά με το αντίστοιχο διάστημα του 2019.
Σε ό,τι αφορά τα resorts, ξεκίνησαν τη σεζόν του 2023 λίγο αργότερα απ’ ό,τι το 2019, με τα διαθέσιμα δωμάτια τον Μάρτιο να είναι αισθητά λιγότερα σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2019. Τον Απρίλιο βέβαια ήταν διαθέσιμα περισσότερα δωμάτια από τον Απρίλιο του 2022 και αυτόν του 2019, με τον Μάιο να σηματοδοτεί επί της ουσίας την έναρξη της φετινής τουριστικής σεζόν. Τα επίπεδα πληρότητας το α’ εξάμηνο του έτους κατέγραψαν οριακή μείωση 0,8% σε σύγκριση με το 2022 και πτώση 1,6% σε σχέση με το 2019, ενώ αντίστοιχα τα συνολικά έσοδα ανά δωμάτιο αυξήθηκαν κατά το διάστημα Ιανουαρίου - Ιουνίου σε ποσοστό 10,1% σε σχέση με το 2022 και κατά 46,9% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2019.
Όσο για την Μέση Δαπάνη ανά ταξίδι την περίοδο Ιανουαρίου - Μαΐου 2023 (σ.σ. περίοδο για την οποία υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία) έφτασε τα 541 ευρώ κινούμενη κατά 2,4% χαμηλότερα από τα 554,2 ευρώ του 2022 αλλά παραμένοντας αυξημένη κατά 2,9% σε σχέση με το 2019 που ήταν 525,5 ευρώ.
Οι επιπτώσεις των πυρκαγιών
Την καλή αυτή πορεία ανέκοψαν μερικώς οι μεγάλες πυρκαγιές που σημειώθηκαν σε διάφορα σημεία της χώρας, μεταξύ των οποίων και σε δημοφιλείς προορισμούς όπως η Ρόδος και η Κέρκυρα.
Σημειωτέον ότι ειδικά στην περίπτωση της Ρόδου οι επιδόσεις το πρώτο εξάμηνο ήταν θεαματικές, δεδομένου και του ανοίγματος νέων πλήρως ανακαινισμένων μονάδων, όπως επισημαίνει σε σχετική έκθεσή της η GBR Consulting. Εν συγκρίσει με το 2019 οι διεθνείς αφίξεις στο αεροδρόμιο αυξήθηκαν κατά 17,8%, ενώ καταγράφηκαν βελτιωμένα επίπεδα πληρότητας και σημαντική άνοδος του συνολικού εσόδου ανά δωμάτιο.
Όλα αυτά βέβαια μέχρι τις 18 Ιουλίου, όπου οι πυρκαγιές ξέσπασαν στο νησί με αποτέλεσμα να παραδοθούν στις φλόγες 206.610 στρέμματα. τα οποία αντιστοιχούν στο 14,7% της έκτασης του. Τα 8.215 δε εξ αυτών, βρίσκονται εντός 4 περιοχών του Δικτύου Natura 2000, ενώ άλλα 13.750 στρ. εντός δύο Καταφυγίων Άγριας Ζωής, ανοίγοντας μεγάλες πληγές στο φυσικό περιβάλλον, που επισφραγίζει την τουριστική ταυτότητα του προορισμού.
Αποτέλεσμα της πύρινης λαίλαπας, ήταν κατά τις ημέρες των πυρκαγιών να επηρεαστούν κατ' εκτίμηση 60.000 επισκέπτες από τους 200.000 τουριστών που βρίσκονταν στο νησί. Πέρα από τις άμεσες επιπτώσεις βέβαια, επλήγη αισθητά και η εικόνα του νησιού, αφού οι πυρκαγιές καλύφθηκαν εκτενώς από τον ξένο Τύπο, με αποτέλεσμα να σημειωθούν ακυρώσεις και για τους επόμενους δύο μήνες, όπως ανέφεραν σε δημόσιες δηλώσεις τους τουριστικοί παράγοντες του νησιού. Σύμφωνα με τον πρόεδρο των τουριστικών γραφείων Δωδεκανήσου, Χρήστο Μιχαλάκη, οι ακυρώσεις αφορούν κρατήσεις από όλες τις αγορές προέλευσης των ταξιδιωτών, κυρίως για ξενοδοχεία στο νότιο τμήμα του νησιού. «Υπάρχουν ακυρώσεις τόσο για τον Αύγουστο όσο και για τον Σεπτέμβριο. Ακόμα και αν τα ξενοδοχεία στη νότια Ρόδο ανοίξουν, οι πελάτες έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν τα σχέδια διακοπών τους» ανέφερε χαρακτηριστικά σε δημόσια τοποθέτησή του. Προσέθεσε μάλιστα ότι οι περισσότεροι παραθεριστές δεν επιθυμούν να επισκεφθούν ένα νησί που έχει υποστεί τόσο μεγάλη καταστροφή αλλά προτιμούν να εκμεταλλευτούν τις εναλλακτικές λύσεις και να ταξιδέψουν αλλού».
Σε αυτό το πλαίσιο πολλοί από τους ξενοδόχους της Ρόδου προχωρούν σε προσφορές της τελευταίας στιγμής για να καλύψουν το κενό που δημιουργήθηκε. Η κατάσταση όμως δείχνει να είναι αντιστρέψιμη. Σύμφωνα με τον κ. Αθηναγόρα Κωνσταντινίδη, της ξενοδοχειακής Atrium και μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ΣΕΤΕ, η ανάκαμψη της τουριστικής κίνησης είναι θέμα λίγων εβδομάδων και στο τέλος η σεζόν θα κλείσει στα περυσινά επίπεδα.
Γεγονός που επισφραγίζεται και από την ψήφο εμπιστοσύνης από ξένους tour operators και αεροπορικές. Να θυμίσουμε ότι ο Όμιλος Nordic Leisure Travel Group με ανακοίνωση του μετά το τέλος των πυρκαγιών σημειώνει ότι δεν προβαίνει σε καμία ακύρωση για τη Ρόδο. Αντίστοιχα η TUI France ανακοίνωσε ότι μετά την προσωρινή διακοπή όλων των αναχωρήσεων για τη Ρόδο λόγω των πυρκαγιών, συνεχίζει το πρόγραμμά της για το νησί. Το ίδιο και οι οργανισμοί Mondial Tourisme, Héliades και ÔVoyages και οι αεροπορικές Jet2, Ryanair και EasyJet.
Εντατικές είναι οι προσπάθειες και από πλευράς της κυβέρνησης για επιστροφή στην κανονικότητα με το υπουργείο Τουρισμού να δρομολογεί καμπάνιες τόνωσης της φήμης του προορισμού και φιλοξενίες tour operators και άλλων στελεχών και τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να ανακοινώνει ότι οι τουρίστες που επηρεάστηκαν θα έχουν μια εβδομάδα δωρεάν διακοπές στη Ρόδο την ερχόμενη άνοιξη ή φθινόπωρο.
Πιθανό το σενάριο για έσοδα 21 δισ. ευρώ
Δεδομένης της διαχείρισης της κρίσης αλλά και της καλής εικόνας φιλοξενίας με πρωταγωνιστές τους κατοίκους των πληγέντων περιοχών, η φήμη της χώρας φαίνεται να έχει διασωθεί. Το ίδιο και οι προβλέψεις για ένα καλό αποτέλεσμα στο τέλος του έτους. Να θυμίσουμε ότι στην πρόσφατη ανάλυση της Εθνικής Τράπεζας με θέμα τις «Τάσεις του Επιχειρείν: Τουρισμός (3ο τρίμηνο 2023)» επισημαίνεται ότι παρά τις πιέσεις ανταγωνισμού και της κλιματικής αλλαγής ο τουρισμός οδεύει προς νέο ρεκόρ διατηρώντας τις πιθανότητες οι αφίξεις να κινηθούν κατά 5% υψηλότερα από τα επίπεδα του 2019 και οι εισπράξεις να φτάσουν τα 21 δισ. ευρώ.
«Η δυναμική της άνοιξης, τα πρώτα θετικά σημάδια από τις καλοκαιρινές κρατήσεις και η βελτίωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης στις κύριες αγορές μας έχουν θέσει τις βάσεις για επίτευξη νέου ρεκόρ αφίξεων το 2023 για τον ελληνικό τουρισμό. Αν και οι ακραίες συνθήκες καύσωνα και οι εκτεταμένες πυρκαγιές δημιουργούν συνθήκες αβεβαιότητας, η εξαιρετική εικόνα φιλοξενίας (με πρωταγωνιστές τους κατοίκους των πληγέντων περιοχών) διαφύλαξαν τη φήμη της Ελλάδας και ταυτόχρονα διατηρούν ψηλά τη πιθανότητα οι φετινές αφίξεις να ξεπεράσουν τα υψηλά του 2019 (κατά περίπου 5 ποσοστιαίες μονάδες). Δεδομένου αυτού και λαμβάνοντας υπόψιν την πληθωριστική πίεση (με την επίδραση των αυξημένων τιμών να αντισταθμίζει τον μικρό περιορισμό στη διάρκεια διαμονής), οι τουριστικές εισπράξεις το 2023 θα μπορούσαν να προσεγγίσουν τα €21 δισ.» ανέφερε χαρακτηριστικά. Άποψη που ασπάζονται και αρκετοί φορείς του κλάδου.
