Τα στοιχεία σχετικά με τη χορήγηση αναμνηστικής δόσης εμβολίου έναντι του SARS-CoV-2 σε ρευματοπαθείς παραθέτει η Ελληνική Ρευματολογική Εταιρεία & Επαγγελματική Ένωση Ρευματολόγων Ελλάδος (ΕΡΕ-ΕΠΕΡΕ), κάνοντας παράλληλα συστάσεις προς τους ασθενείς.
Η ΕΡΕ-ΕΠΕΡΕ με επιστολή της στις 9/8/2021 προς την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών (μετά από σχετική πρόσκληση της Επιτροπής) είχε ταχθεί υπέρ της χορήγησης αναμνηστικής δόσης εμβολίου στους ασθενείς με ρευματικά νοσήματα που λαμβάνουν ανοσο-τροποποιητική/κατασταλτική θεραπεία.
Τονίζει, ωστόσο, ότι τα δεδομένα σχετικά με την κλινική αποτελεσματικότητα της χορήγησης αναμνηστικής δόσης εμβολίου σε ασθενείς με ρευματικά νοσήματα υπό ανοσο - τροποποιητική/κατασταλτική θεραπεία που έχουν ολοκληρώσει τον αρχικό εμβολιασμό τους με 1-2 δόσεις εμβολίων είναι μέχρι σήμερα περιορισμένα.
Τα περισσότερα δεδομένα προέρχονται από μεταμοσχευμένους ασθενείς συμπαγών οργάνων (κυρίως νεφρού) υπό χρονία ανοσοκατασταλτική αγωγή με γλυκοκορτικοειδή, αναστολείς καλσινευρίνης (tacrolimus, κυκλοσπορίνη) ή αντιμεταβολίτες (κυρίως παράγωγα μυκοφαινολικού). Σε αυτές τις μελέτες, 40-55% των ασθενών με μηδενική ή χαμηλή παραγωγή αντισωμάτων μετά τον αρχικό εμβολιασμό, εμφάνισαν αντισώματα μετά την χορήγηση 3ης δόσης εμβολίου (κυρίως με mRNA εμβόλια). Το ποσοστό αυτό ήταν μικρότερο σε ασθενείς που δεν είχαν εμφανίσει καθόλου αντισώματα μετά τον αρχικό εμβολιασμό (25- 45%).
Σε μια πρόσφατη μικρή μελέτη 18 ασθενών με αυτοάνοσα νοσήματα που είτε δεν είχαν αναπτύξει καθόλου αντισώματα (n=10) ή είχαν χαμηλή παραγωγή αντισωμάτων (n=8) μετά τον αρχικό εμβολιασμό τους, η χορήγηση αναμνηστικής δόσης εμβολίου συνοδεύτηκε από ανάπτυξη αντισωμάτων στο 89% των ασθενών (16/18).
Στις παραπάνω μελέτες η χορήγηση της αναμνηστικής δόσης έγινε 50-77 ημέρες μετά την ολοκλήρωση του αρχικού εμβολιασμού.
Πρόσφατες κατευθυντήριες Συστάσεις ή Οδηγίες από Διεθνείς Επιστημονικές Εταιρείες ή Ρυθμιστικές αρχές καθώς και από την Ελληνική Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών προτείνουν την χορήγηση αναμνηστικής δόσης στην ομάδα των ασθενών που λαμβάνουν ανοσο-τροποποιητική/κατασταλτική θεραπεία.
Το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης παθήσεων (CDC) και το Αμερικανικό Κολλέγιο Ρευματολογίας (ACR) προτείνουν την χορήγηση της επαναληπτικής δόσης τουλάχιστον 28 ημέρες μετά την 2η δόση των mRNA εμβολίων (Pfizer-BioNTech, Moderna) ενώ η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών του Υπουργείου Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (JCVI) 11 προτείνει τη χορήγηση της επαναληπτικής δόσης σε όλους τους ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς ηλικίας > 12 ετών τουλάχιστον 8 εβδομάδες μετά την χορήγηση της 2 ης δόσης (με προτίμηση στα mRNA εμβόλια έναντι του εμβολίου της AstraZeneca).
Με βάση τα παραπάνω η ΕΡΕ-ΕΠΕΡΕ συστήνει:
- Τη χορήγηση αναμνηστικής δόσης εμβολίου έναντι του SARS-CoV-2 στους ασθενείς με ρευματικά νοσήματα υπό ανοσο-τροποποιητική/κατασταλτική θεραπεία (με βάση τον ορισμό της από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών)
- Η χορήγηση της αναμνηστικής δόσης να γίνεται τουλάχιστον 1-2 μήνες μετά την ολοκλήρωση του αρχικού εμβολιασμού (με 1-2 δόσεις εμβολίων)
- H χορήγηση της επαναληπτικής δόσης να γίνεται κατά προτίμηση με mRNA εμβόλια (Pfizer, Moderna) και με το ίδιο εμβόλιο που χρησιμοποιήθηκε στον αρχικό εμβολιασμό, όπου αυτό είναι δυνατό
- Την επικοινωνία των ασθενών με τον θεράποντα Ρευματολόγο τους για τον καλύτερο σχεδιασμό της χορήγησης της αναμνηστικής δόσης του εμβολίου σε σχέση με την χορηγούμενη ανοσο-τροποποιητική/κατασταλτική αγωγή Είναι ευνόητο ότι οι παραπάνω συστάσεις θα επικαιροποιούνται με την δημοσίευση νεότερων δεδομένων και Διεθνών ή Ελληνικών Οδηγιών πάνω στο συγκεκριμένο αντικείμενο.
