Σχεδόν ένας στους τρεις ασθενείς που νοσηλεύονται με Covid-19 καταλήγουν στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) από ενδονοσοκομειακή λοίμωξη. Ειδικότερα, πρόσφατη Ευρωπαϊκή μελέτη, καταδεικνύει ότι οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις αντιπροσωπεύουν την κύρια αιτία θανάτου, σε ποσοστό 33% των Covid-19 ασθενών, που πεθαίνουν μέσα στη Μονάδα.
«Στις ΜΕΘ που είναι η καρδιά του νοσοκομείου -αν και με μόλις 10 κλίνες κατά μέσο όρο- καταγράφεται το 20% των ενδονοσοκομειακων λοιμώξεων, λόγω της ευκολίας μετάδοσης των μικροβίων στο συγκεκριμένο περιβάλλον», τόνισε η εντατικολόγος – λοιμωξιολόγος, διευθύντρια ΜΕΘ στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός», Ευαγγελία Δούκα, στο πλαίσιο εκδήλωσης για την Παγκόσμια Εβδομάδα Ευαισθητοποίησης για την Ορθολογική Χρήση των Αντιβιοτικών.
Σημειώνεται πως, σύμφωνα με επιδημιολογικές μελέτες, το 70% των ασθενών στις ΜΕΘ λαμβάνουν κάποιο αντιβιοτικό, ωστόσο στο 30% των περιπτώσεων δεν είναι αναγκαίο.
Η Ελλάδα καταγράφει υψηλό ποσοστό ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων, με τον επιπολασμό να ανέρχεται στο 9% έναντι του 6% στην ΕΕ. Όπως τόνισε ο γ.γ. ΔΣ Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων, παθολόγος – λοιμωξιολόγος, καθηγητής Νικόλαος Σύψας, αυτό μεταφράζεται και σε θανάτους αλλά και σε μακρύτερη παραμονή των ασθενών στα νοσοκομεία, το οποίο σημαίνει τεράστια κόστη, πολλά φάρμακα και ασθενείς οι οποίοι καταλήγουν σε αναπηρία. Η κατάσταση επιβαρύνθηκε εν καιρώ πανδημίας, ωστόσο φαίνεται πλέον να ισορροπεί.
«Ισπανική μελέτη, έχει αποδείξει ότι 9 ημέρες μετά την εισαγωγή στη ΜΕΘ, το 40% των ασθενών θα κάνουν βακτηριακή λοίμωξη, ενώ γαλλική μελέτη δείχνει ότι 7 ημέρες μετά από εισαγωγή σε ΜΕΘ, το ποσοστό πνευμονικής λοίμωξης από 3% άγγιξε το 15%. Με τα όσα σήμερα γνωρίζουμε, το 20% των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων θα μπορούσαν πολύ εύκολα να αποφευχθούν, ενώ εάν σχεδιάσουμε κατάλληλα δομημένα προγράμματα ελέγχου, μπορούν να βελτιωθούν σε ποσοστό πάνω από 50%», ανέφερε η κ. Δούκα.
Ποιοτική φροντίδα στους βαρέως πάσχοντες
Η ίδια, με βάση την εμπειρία της από την μεγαλύτερη ΜΕΘ της χώρας, εκτίμησε ότι το πρόβλημα είναι διαχειρίσιμο και υπογράμμισε την ανάγκη για ποιοτική φροντίδα των βαρέως πασχόντων.
«Τα δικά μας δεδομένα δείχνουν ότι η πορεία των ανθεκτικών λοιμώξεων μέσα στη Μονάδα ακολουθεί τα κύματα της πανδημίας και με κατάλληλες παρεμβάσεις, με συνεχή εκπαίδευση στους νεότερους γιατρούς και νοσηλευτές, που έχουμε τον τελευταίο καιρό, έχουμε καταφέρει να επαναφέρουμε τα πράγματα στην πρότερα κατάσταση», σημείωσε η κ. Δούκα και πρόσθεσε: «Ο χώρος της ΜΕΘ είναι ένας χώρος αριστείας και η επίτευξη αυτού, να υπάρχει δηλαδή ένας γιατρός, ένας νοσηλευτής που να είναι τόσο ικανός για να μπορεί να χρησιμοποιήσει όλα αυτά τα μηχανήματα τα οποία έχουμε μέσα στη Μονάδα, δεν είναι κάτι το οποίο μπορεί να γίνει από τη μια στιγμή στην άλλη. Χρειάζεται κόπος, προσπάθεια και συνεχής εκπαίδευση. Άρα, οι σωστές υποδομές και η επάρκεια ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, το οποίο πρέπει να είναι μόνιμο, έχουν πολύ μεγάλη σημασία για τη βελτίωση της ποιότητας φροντίδας που παρέχεται στους βαρέως πάσχοντες».
Σημειώνεται ότι ο υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, συγκαταλέγει τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις ανάμεσα στις τρεις αιτίες της αύξησης που παρατηρείται το τελευταίο χρονικό διάστημα στους θανάτους από επιπλοκές της Covid-19. Τόσο ο υπουργός Υγείας, όσο και ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, Θεοκλής Ζαούτης, έχουν θέσει στις προτεραιότητές τους την αντιμετώπιση του προβλήματος που είναι ιδιαίτερα έντονο στη χώρα μας.
Αντοχή στα αντιβιοτικά: Έρχεται «Αρμαγεδδών»
Η κατάχρηση των αντιβιοτικών έχει οδηγήσει στην ανθεκτικότητα ορισμένων μικροβίων, καθιστώντας πολλές ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις αθεράπευτες, με αποτέλεσμα να χάνονται ζωές που υπό άλλες συνθήκες θα είχαν σωθεί. Ήδη, κάθε χρόνο χάνονται 700 χιλιάδες άνθρωποι από πολυανθεκτικά μικρόβια, παγκοσμίως, ενώ καταγράφεται μια έντονα αυξητική τάση.
Όπως τόνισε ο κ. Σύψας, η αντοχή στα αντιβιοτικά είναι το μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας που θα αντιμετωπίσουμε τα επόμενα χρόνια. Εκτιμάται ότι το 2050 οι λοιμώξεις από πολυανθεκτικά μικρόβια θα είναι η πρώτη αιτία θανάτου στο δυτικό κόσμο, ξεπερνώντας τους καρκίνους και τις καρδιοπάθειες. «Δεν πρόκειται απλά για ένα πρόβλημα δημόσιας υγείας, αλλά για έναν Αρμαγεδδών που μας έρχεται», δήλωσε χαρακτηριστικά ο καθηγητής.
Σημειώνεται ότι η Ελλάδα αποτελεί την πρώτη χώρα στην ΕΕ στην κατανάλωση αντιβιοτικών αλλά και στην αντοχή των μικροβίων, ενώ το πρόβλημα φαίνεται να επιδεινώθηκε εν καιρώ πανδημίας, καθώς οι επιτροπές Λοιμώξεων των νοσοκομείων, έριξαν όλο το βάρος στην αντιμετώπιση των ασθενών με κορονοϊό.
«Στο νοσοκομείο “Λαϊκό”, με την Επιτροπή Λοιμώξεων, τους λοιμωξιολόγους και τους κλινικούς μικροβιολόγους, κάνουμε μία πολύ μεγάλη προσπάθεια να περιορίσουμε και να ορθολογίσουμε τη χρήση αντιβιοτικών και να ελαττώσουμε τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις.
Εντούτοις, με την έναρξη της πανδημίας, ξαφνικά βρεθήκαμε να ασχολούμαστε μόνο με την Covid και δυστυχώς τα αποτελέσματα είναι εμφανή. Βλέποντας τα τελευταία στοιχεία και συγκρίνοντας την εποχή πριν και μετά την Covid, παρατηρήσαμε αύξηση στην κατανάλωση των αντιβιοτικών, αλλά δυστυχώς και στις αντοχές» ανέφερε ο κ Σύψας.
Όπως ο ίδιος σημείωσε, μετά τον Μάρτιο του 2020, όταν δηλαδή άρχισαν τα ελληνικά νοσοκομεία να νοσηλεύουν ασθενείς με Covid-19, υπήρξε στην Ελλάδα μία εκτόξευση λοιμώξεων από πολύ μεταδοτικά ανθεκτικά μικρόβια, για τα οποία υπάρχουν πολύ λίγες θεραπευτικές επιλογές και η θνητότητα είναι πολύ μεγάλη.
«Πρέπει επιτέλους να ενσκήψουμε στο πρόβλημα, όχι απλώς να χτυπάμε καμπανάκια αλλά να αναλάβουμε δράση με πρώτο βήμα την ευαισθητοποίηση. Και οι πολίτες και η πολιτεία ιδιαίτερα πρέπει να καταλάβουν το μέγεθος του προβλήματος. Να καταλάβουν ότι πεθαίνει κόσμος», υπογράμμισε ο κ. Σύψας.
Αναγκαία η εκπαίδευση
Αναφερόμενη στο πρόβλημα της κατάχρησης αντιβιοτικών στην κοινότητα, η καθηγήτρια Παθολογίας ΕΚΠΑ, Ελένη Γιαμαρέλλου, τόνισε ότι, σύμφωνα με πρόσφατη ελληνική δημοσκόπηση, το 30% των πολιτών της χώρας εξακολουθούν να φυλάνε αντιβιοτικά στο σπίτι τους για ώρα ανάγκης. «Η Πολιτεία, για πρώτη φορά, από τον Ιούλιο του 2020 δεν επιτρέπει τη χορήγηση κανενός φαρμάκου χωρίς ιατρική συνταγή, συμπεριλαμβανομένων των αντιβιοτικών. Ωστόσο, η δημοσκόπηση έδειξε ότι το 65% των αντιβιοτικών συνταγογραφείται από τους γιατρούς και ότι ένα περίπου 15% των πολιτών πηγαίνει στο φαρμακείο, παίρνει αντιβιοτικό χωρίς συνταγή και μετά απευθύνεται στο γιατρό, πιέζοντάς τον να το συνταγογραφήσει προκειμένου να αποζημιωθεί. Οι περισσότερες συνταγές είναι για βήχα, πονόλαιμο και συνάχι», ανέφερε η κ. Γιαμαρέλλου.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, η οποία διοργανώθηκε από την Pfizer Hellas, οι ομιλητές επεσήμαναν την ανάγκη προγραμμάτων εκπαίδευσης των επαγγελματιών υγείας και των πολιτών, για την ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών. Σημειώνεται ότι το Εθνικό Σχέδιο για τη Μικροβιακή Αντοχή (2019 - 2024) έχει τέσσερις βασικούς άξονες που θέτουν τις βάσεις για την επίτευξη του στόχου. Όπως εκτίμησε ο κ. Σύψας, ωστόσο, θα χρειαστούν τουλάχιστον 10 χρόνια για ένα θετικό αποτέλεσμα, με την προϋπόθεση ότι θα γίνονται μικρά βήματα σε συνεχή βάση.
Φωτογραφία: Eurokinissi
