Σημαντικά αυξημένη είναι η κατανάλωση φαρμάκων στη χώρα μας κατά τα τελευταία έξι χρόνια, με τον κάθε κάτοικο να καταναλώνει, από 18,6 συσκευασίες το 2015, σχεδόν 23 το 2021, σύμφωνα με έρευνα που παρουσίασε για πρώτη φορά ο καθηγητής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Νίκος Πολύζος, στο πλαίσιο του 11ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Ασθενών.
Η έρευνα εξετάζει τα χαρακτηριστικά της εξωνοσοκομειακής συνταγογράφησης την περίοδο 2015-2021, ανάλογα με το φύλο, την ηλικία, τη γεωγραφική περιοχή, τη θεραπευτική κατηγορία κά..
Συνολική κατανάλωση
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, η συνολική ποσότητα των συνταγογραφούμενων φαρμάκων παρουσιάζει συνεχή αύξηση από το 2015 έως και το 2021. Ο μέσος ρυθμός αύξησης της περιόδου είναι στο 3,1%, ενώ η αύξηση το 2021, σε σχέση με το 2015, είναι της τάξης του 20,8%, πιθανά λόγω πανδημίας.
Η φαρμακευτική δαπάνη παρουσιάζει μείωση το 2015, λόγω των απαιτήσεων του μνημονίου, κατόπιν όμως αυξάνει συνεχώς, μέχρι το 2021. Ο μέσος ρυθμός αύξησης της περιόδου είναι στο 6,0%, ενώ η αύξηση το 2021, σε σχέση με το 2015, είναι της τάξης του 31,9%.
Η δαπάνη, συνολική και ασφαλιστική, παρά την αρχική μείωση, το 2016, παρουσιάζει σημαντική αύξηση, μεγαλύτερη της αύξησης της ποσότητας.
«Είδαμε ότι και η ποσότητα των φαρμάκων έχει αυξηθεί, αλλά περισσότερο έχει αυξηθεί η δαπάνη των φαρμάκων από το 2017 και μετά, με μεγαλύτερη αύξηση μετά το 2019, κατά την αρχή της εξόδου από τα μνημόνια, και φυσικά το 2020 και το 2021, εξαιτίας της πανδημίας. Μένει, βέβαια κάτω από τα όρια της προ δεκαετίας έκρηξης -6,2 δισ. το 2010 και 4,7 δισ. το 2020», ανέφερε ο καθηγητής σχολιάζοντας τα αποτελέσματα.
Μέση ανά κάτοικο κατανάλωση
Στη μέση, ανά κάτοικο, ποσότητα των συνταγογραφούμενων φαρμάκων, η μεταβολή από έτος σε έτος ακολουθεί μια αυξητική φορά, με έντονη αύξηση την περίοδο 2020 και 2021, πιθανά λόγω της πανδημίας. Το 2021 αντιστοιχούν 23 φάρμακα σε κάθε κάτοικο, έναντι των 18,6 το 2015.
Αντίστοιχα, η μέση ανά κάτοικο δαπάνη, το 2015 μειώθηκε (πιθανά λόγω της διαπραγμάτευσης για το 3ο δάνειο και μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας, ΕΕ και ΔΝΤ). Τα επόμενα έτη η αύξηση είναι δυναμική, με τη μέση δαπάνη να φτάνει τα 435,9 ευρώ το 2021, με μέση τιμή για το διάστημα 2015-21 τα 366,4 ευρώ.
Η μέση ασφαλιστική δαπάνη φτάνει τα 373,9 ευρώ το 2021, με μέση τιμή για το διάστημα 2015-21 τα 284,63 ευρώ. Σημειώνεται ότι πριν το 2009 αντίστοιχη τιμή ήταν πάνω από 400 ευρώ.
Το μέσο ποσοστό δαπάνης από τα ασφαλιστικά ταμεία ξεπερνά το 80%, ενώ το υπόλοιπο αντιστοιχεί στη συμμετοχή των ασθενών.
Ανά φύλο
Όσον αφορά στη συνταγογράφηση ανά φύλο, κατά την περίοδο αναφοράς, ποσότητα και δαπάνη αυξάνουν και για τα δύο φύλα.
Ως προς την ποσότητα, το 2021, το ποσοστό των ανδρών είναι 43,9% και των γυναικών 56,1% του συνόλου, η διαφορά όμως εξομαλύνεται σε επίπεδο δαπάνης, με τα αντίστοιχα ποσοστά να διαμορφώνονται σε 47,2% και 52,8% της συνολικής δαπάνης. Κατά το ίδιο έτος, τα αντίστοιχα ποσοστά διαμορφώνονται σε 47,8% και 52%, σε επίπεδο ασφαλιστικής δαπάνης.
Η μέση δαπάνη ανά κάτοικο είναι μεγαλύτερη για τις γυναίκες (376 ευρώ) από ότι για τους άνδρες (356,2 ευρώ). Όμως, η μέση δαπάνη για τους άνδρες άνω των 60 ετών είναι αρκετά μεγαλύτερη από την αντίστοιχη των γυναικών, με τη διαφορά να αυξάνει από το 2015 έως το 2021.
Ανά ηλικιακή ομάδα
Σε όλες τις ηλικιακές ομάδες καταγράφεται αύξηση σε απόλυτες τιμές. Από τα 244 εκατ. φάρμακα που δίνονται ετησίως, τα 176 εκατ. πηγαίνουν στην τρίτη ηλικία (>60 ετών). Ωστόσο, από το 2015 έως το 2021, η ποσοστιαία συμμετοχή της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας μειώθηκε από 80,5% σε 72,2%. Το ποσοστό περίπου 10% της μείωσης το μοιράζονται οι υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες, εκτός της 0-14 ετών, με εντονότερη αύξηση να σημειώνεται στις ηλικίες 45-59 ετών.
Όσον αφορά στη δαπάνη, από τα 4,6 δισ. ευρώ, ποσοστό άνω του 80% αντιστοιχεί, επίσης, στις ηλικίες άνω των 60 ετών. Όλες οι ηλικιακές ομάδες είχαν συνεχή αύξηση, εκτός από την 60+, η οποία το 2016 παρουσίασε μείωση. Η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε στις ηλικίες 30-44 και 45-59.
Ανά ειδικότητα γιατρού
Από τα αποτελέσματα της ανάλυσης φαίνεται ότι οι κύριες ειδικότητες είναι τρεις -γενικοί γιατροί, παθολόγοι και καρδιολόγοι- που καλύπτουν περίπου το 70% της συνταγογραφούμενης ποσότητας, ενώ μόλις δέκα κατηγορίες καλύπτουν το 90%.
Η ποσότητα φαρμάκων που συνταγογραφείται από τις βασικές ειδικότητες παρουσιάζει σταθερή άνοδο από έτος σε έτος. Μόνο η ποσότητα που συνταγογραφείται από παιδιάτρους και ορθοπεδικούς έχει μειωθεί σημαντικά.
Όσον αφορά στη δαπάνη, εννέα μόλις ειδικότητες καλύπτουν το 80%, με τους παθολόγους (συμπεριλαμβάνονται παθολόγοι- ογκολόγοι) και τους γενικούς γιατρούς να καταγράφουν το 50% της δαπάνης.
Η συνταγογράφηση σχεδόν από το σύνολο των ειδικοτήτων παρουσιάζει μείωση το 2016, σε σχέση με το 2015, όμως κατόπιν αυξάνει. Εντυπωσιακή είναι η αύξηση της δαπάνης που συνταγογραφείται από πνευμονολόγους κατά τα έτη της πανδημίας, 2020-2021.
Ανά γεωγραφική περιφέρεια
Εξετάζοντας την κατανομή ανά περιφερειακή ενότητα, σε απόλυτες τιμές, τρεις περιφερειακές ενότητες – Αττική, Θεσσαλονίκη και Αχαΐα- καλύπτουν άνω του 50% της συνταγογράφησης. Όσον αφορά στην κατανομή της κατά κεφαλή ποσότητας, η περιφερειακή ενότητα Άρτας, μαζί με αυτήν των Σερρών, καταγράφουν τις μέγιστες τιμές, ενώ τις μικρότερες η περιοχή των Δωδεκανήσων. Αντίστοιχα, για την κατά κεφαλή δαπάνη, η Ευρυτανία και η Ροδόπη παρουσιάζουν τη μικρότερη τιμή, με τις Κυκλάδες και την Καρδίτσα να καταγράφουν τη μεγαλύτερη.
«Η Ευρυτανία και η Ροδόπη είναι οι πιο φτωχές περιοχές, άρα έχουν και τη μικρότερη κατανάλωση, ενδεχομένως και ελλείψεις σε γιατρούς, ενώ οι Κυκλάδες, με τη συσσώρευση του τουρισμού και των γιατρών, εμφανίζουν τις μεγαλύτερες τιμές», εξήγησε ο καθηγητής.
Ανά κατηγορία φαρμάκων
Η μεγαλύτερη ποσότητα φαρμάκων αφορά στο καρδιαγγειακό σύστημα (ομάδα C), ενώ ακολουθούν φάρμακα που επηρεάζουν την πεπτική οδό και το μεταβολισμό (ομάδα Α), το νευρικό σύστημα (ομάδα Ν) και το αίμα και τα αιμοποιητικά όργανα (ομάδα Β). Οι τέσσερις αυτές ομάδες καλύπτουν το 80% του συνολικού όγκου.
Όσον αφορά στη δαπάνη, το μεγαλύτερο ποσοστό αντιστοιχεί στους αντινεοπλασματικούς και αντιρρυθμιστικούς παράγοντες (22,4%) και ακολουθούν τα φάρμακα για το καρδιαγγειακό σύστημα (17,7%), για την πεπτική οδό και το μεταβολισμό (14,2%), για το αίμα και τα αιμοποιητικά όργανα (11,4%) και για το νευρικό σύστημα (10,6%).
Photo: Shutterstock
