Ενθαρρυντικά είναι τα μηνύματα που έρχονται για τις νέες λοιμώξεις, την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπευτική αντιμετώπιση του HIV/AIDS στη χώρα μας, εν όψει της Παγκόσμιας Ημέρας για τη νόσο (1/12).
Η σχετική έκθεση του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) καταδεικνύει σημάδια υποχώρησης των νέων λοιμώξεων HIV στην Ελλάδα κατά τους 10 πρώτους μήνες του 2022, ωστόσο, αφήνει... ερωτηματικά για το κατά πόσο πρόκειται για πραγματική μείωση.
Ειδικότερα, κατά την περίοδο 1/1/22 – 31/10/22, διαγνώστηκαν και δηλώθηκαν στον Οργανισμό 430 νέα περιστατικά HIV λοίμωξης (4,0 ανά 100.000 πληθυσμού), εκ των οποίων τα 343 (79,8%) αφορούν σε άνδρες και τα 87 (20,2%) σε γυναίκες.
Η έκθεση του ΕΟΔΥ αναφέρει ότι οι νέες διαγνώσεις HIV ανά 100.000 πληθυσμού για την περίοδο αυτή, φαίνεται να κυμαίνονται σε χαμηλότερα επίπεδα συγκριτικά με εκείνες που δηλώθηκαν τα αντίστοιχα χρονικά διαστήματα των 11 προηγούμενων ετών. Ωστόσο, διευκρινίζει ότι η μείωση αυτή θα πρέπει να ερμηνευτεί με προσοχή, καθώς η εικόνα θα είναι σαφής μετά την αποστολή των δηλώσεων από τους υγειονομικούς φορείς της χώρας για το σύνολο του έτους.
Στο θέμα αναφέρθηκε μιλώντας σε συνέντευξη τύπου που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα, με αφορμή το 34ο Πανελλήνιο Συνέδριο AIDS, η καθηγήτρια Βιοστατιστικής και Επιδημιολογίας Γιώτα Τουλούμη. «Δεν είναι σαφές εάν όντως πρόκειται για αποτέλεσμα της αποφυγής επικίνδυνων συμπεριφορών, που οδηγούν στην μετάδοση του ιού ή ουσιαστικά μιλάμε για υποδιάγνωση, δηλαδή για αποτέλεσμα λιγότερων τακτικών ελέγχων, ειδικά από τις πλέον ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, όπως οι τοξικοεξαρτημένοι», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με την έκθεση του ΕΟΔΥ, διαχρονικά οι νέες διαγνώσεις HIV αφορούν στην πλειονότητά τους σε άτομα μη ελληνικής εθνικότητας. Οι περισσότερες μεταδόσεις του ιού αποδίδονται στην απροφύλακτη σεξουαλική επαφή, κυρίως σε αυτή μεταξύ ανδρών με εξαίρεση το 2012. Μετά την επιδημία στους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών (ΧΕΝ) την τριετία 2011-13, παρατηρείται μια μείωση σε αυτή την κατηγορία μετάδοσης, με εξαίρεση το 2018.
Άμεσα η διάθεση της προφυλακτικής αγωγής
Ελπιδοφόρα είναι, επίσης, τα μηνύματα και από το «μέτωπο» της πρόληψης και της θεραπείας. Εντός του Δεκεμβρίου αναμένεται να εκδοθεί η Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) για τη χορήγηση της προφυλακτικής αγωγής κατά της μετάδοσης του HIV (PrEP) στη χώρα, ενώ παράλληλα, ετοιμάζεται η Απόφαση για την ηλεκτρονική συνταγογράφηση της αντιρετροϊκής αγωγής.
«Πράσινο φως» για την χορήγηση της PrEp και στην Ελλάδα έδωσε με σχετική διάταξη το Σεπτέμβριο, ο Υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, ικανοποιώντας ένα πάγιο αίτημα των φορέων που μάχονται την εξάπλωση του ιού.
Με την έκδοση της σχετικής ΚΥΑ οι πολίτες «υψηλού κινδύνου» (οροαρνητικά άτομα που δεν χρησιμοποιούν προφυλακτικό, άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες, χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών κ.ά.) θα έχουν τη δυνατότητα να λαμβάνουν δωρεάν την αγωγή. Παράλληλα, θα μπορεί να την προμηθεύεται από τα φαρμακεία όποιος επιθυμεί, είτε πληρώνοντάς την από τη τσέπη του, είτε με μια μικρή συμμετοχή.
H PrEP είναι αγωγή κατά την οποία ένα χάπι που λαμβάνεται συνήθως καθημερινά προστατεύει από τον ιό HIV σε ποσοστό περίπου 99%. Χορηγείται από κάποιον που είναι αρνητικός στον HIV, με στόχο να παραμείνει αρνητικός. Η PrEP είναι ένα αντιρετροϊκό φάρμακο – το ίδιο είδος χαπιού που λαμβάνεται από κάποιον που ήδη είναι θετικός στον HIV και αποτελεί τη θεραπεία του. Η προληπτική αγωγή έχει εγκριθεί από το 2016 από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) και είναι ήδη διαθέσιμη σε αρκετές χώρες σε όλο τον κόσμο, όπως Γαλλία, Νορβηγία, Ηνωμένες Πολιτείες, Καναδάς, Κένυα, Ταϊλάνδη και Νότια Αφρική μεταξύ άλλων.
Αν ένα άτομο που βρίσκεται PrEP εκτεθεί στον HIV, τα φάρμακα που λαμβάνει εμποδίζουν τον ιό να εισέλθει στα κύτταρα του οργανισμού του και να αντιγραφεί. Αυτό εμποδίζει τον HIV από τα να εγκατασταθεί στον οργανισμό και επομένως εμποδίζει την έκθεση του ατόμου που λαμβάνει PrEP στον HIV.
Δωρεάν self test για τη διάγνωση της HIV
Την ίδια στιγμή, φαίνεται ότι ανοίγει ο δρόμος για τη διάθεση του πρώτου αυτοδιαγνωστικού τεστ (self test) για τη HIV λοίμωξη, υπερβαίνοντας νομικά προσκόμματα, που «ανήκουν» σε άλλες εποχές.
Τα self tests διατίθενται ήδη σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο, ωστόσο, στην Ελλάδα, ένας παρωχημένος νόμος που χαρακτηρίζει «παράνομη» τη διενέργεια αυτοδιαγνωστικού τεστ στο σπίτι για τη διάγνωση του HIV/AIDS, «μπλοκάρει» τη διάθεσή τους στους πολίτες.
Ο νόμος ψηφίστηκε σε εποχές κατά τις οποίες το AIDS ήταν σε συντριπτικά ποσοστά θανατηφόρο και υπήρχε υψηλός κίνδυνος η διάγνωση της λοίμωξης χωρίς την υποστήριξη ειδικού ψυχικής υγείας να οδηγήσει σε αυτοκτονίες.
Σήμερα, χάρη στις σύγχρονες αντιρετροϊκές θεραπείες, η συντριπτική πλειονότητα των φορέων δεν νοσούν, ενώ επιπλέον υπάρχει επαρκής ενημέρωση και ειδικές δομές, στις οποίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθυνθούν σε περίπτωση θετικού αποτελέσματος, προκειμένου να λάβουν την κατάλληλη υποστήριξη από εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό.
Στο πλαίσιο αυτό, η διαδικασία για τη διάθεση των self tests αναμένεται σύντομα να προχωρήσει και στη χώρα μας, δίνοντας τη δυνατότητα στους Έλληνες πολίτες να ελέγχονται στο σπίτι τους.
