Τα νέα δεδομένα για τη μείωση της βλάβης από το κάπνισμα παρουσιάστηκαν κατά την πρώτη ημέρα του 6th Summit on Tobacco Harm Reduction, που διεξάγεται στην Αθήνα, από την SCOHRE, με στόχο την ανεύρεση μιας καλύτερης προσέγγισης για την αντιμετώπιση της επιβάρυνσης που παγκοσμίως προκαλεί το κάπνισμα.
Όπως δήλωσε κατά την Εναρκτήρια Συνεδρία ο Καθηγητής Ιγνάτιος Οικονομίδης, Πρόεδρος της SCOHRE, στα προηγούμενα Συνέδρια τεκμηριώθηκε πως, παρά το γεγονός ότι ο επιπολασμός του καπνίσματος παρουσιάζει σταθερή μείωση, ο συνολικός αριθμός των καπνιστών έχει αυξηθεί παγκοσμίως, λόγω της αύξησης των πληθυσμών. Καθώς τα νέα καπνικά προϊόντα παρουσιάζουν χαμηλότερες εκπομπές τοξικών ουσιών σε σύγκριση με τα συμβατικά τσιγάρα, παρουσιάζεται ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη Μείωση της Βλάβης από το Κάπνισμα, ως μιας στρατηγικής που μπορεί να μειώσει τις ιδιαίτερα επιζήμιες συνέπειες του καπνίσματος. Εντούτοις, απαιτούνται περισσότερα δεδομένα προκειμένου οι πολιτικοί και οι ρυθμιστικές αρχές δημόσιας υγείας να είναι σε θέση να λάβουν τεκμηριωμένες αποφάσεις. Συνεπώς, στόχος του 6th Summit είναι να προσφέρει τη δυνατότητα σε επιστήμονες από διαφορετικές χώρες του κόσμου να παρουσιάσουν, να συζητήσουν και να θέσουν υπό αμφισβήτηση τα πρόσφατα δεδομένα, αλλά και να δημιουργήσει έναν χώρο όπου ρυθμιστικές αρχές και υπεύθυνοι χάραξης πολιτικών θα έχουν την ευκαιρία να συζητήσουν με την επιστημονική και ιατρική κοινότητα σχετικά με τα επόμενά τους βήματα για δράσεις «Για Έναν Κόσμο Χωρίς Κάπνισμα» (‘For a Smoke-Free World’). Εναρκτήριες δηλώσεις αναφορικά με τους στόχους του Συνεδρίου έκαναν επίσης ο Καθηγητής Giuseppe Biondi Zoccai, ο Dr Fares Mili και η Καθηγήτρια Αναστασία Μπαρμπούνη.
Ζήτημα καίριας σημασίας η ενημέρωση των καταναλωτών
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίας “Information & Misinformation About THR” (Πληροφόρηση και Παραπληροφόρηση σχετικά με τη Μείωση της Βλάβης από το Κάπνισμα) η συζήτηση εστιάσθηκε στην αξιολόγηση των κανονιστικών ρυθμίσεων, της νομοθεσίας και των διαθέσιμων επιστημονικών δεδομένων ανά τον κόσμο για τα προϊόντα μείωσης της βλάβης από το κάπνισμα. Όπως ανέφερε ο κ. Tim Phillips, Managing Director, Tamarind Intelligence, UK, ο τομέας της THR μπορεί να είναι ακόμη μικρός, ωστόσο αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς. Είναι γεγονός ότι οι ρυθμιστικές αρχές καλούνται να αντιμετωπίσουν ένα εύρος διαφορετικών ζητημάτων, επισήμανε, και προκειμένου να μπορέσουν να καταλήξουν στις βέλτιστες αποφάσεις χρειάζονται περισσότερα δεδομένα. Τα δεδομένα πρέπει επίσης να κοινοποιούνται και η επιστημονική κοινότητα θα πρέπει να γίνει πιο ενεργή στο να παρουσιάζει τα επιστημονικά τεκμηριωμένα ευρήματά της στις ρυθμιστικές αρχές, στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικών και στο ευρύ κοινό. Γιατί, πέρα από την ανάγκη για βασισμένες σε επιστημονικά δεδομένα πολιτικές, είναι πολύ σημαντικό επίσης να αυξηθεί η εμπιστοσύνη των καταναλωτών στη στρατηγική THR.
Η καλύτερη ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με τις επιπτώσεις του καπνίσματος και την επίδραση των νέων χαμηλότερου κινδύνου εναλλακτικών προϊόντων χωρίς καύση αποτελεί ασφαλώς ζήτημα καίριας σημασίας, συμφώνησε ο κ. Solomon Rataemane, Professor & HOD, Psychiatry Dept, Sefako Makgatho Health Sciences University, South Africa. Ο κ. Rataemane μίλησε για την εξέλιξη της σχετικής νομοθεσίας στη Νότια Αφρική από την ψήφιση της πρώτης νομοθετικής πράξης το 1993 έως σήμερα που ένα νέο νομοσχέδιο για το κάπνισμα βρίσκεται στη διαδικασία Δημόσιας Ακρόασης. Ένα σημαντικό ζήτημα που ήδη είναι υπό συζήτηση και αναμένεται να προκύψει κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής είναι εάν τα νέα προϊόντα THR θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο με τα καιόμενα συμβατικά τσιγάρα, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που δείχνουν πως η μετάβαση από τα συμβατικά τσιγάρα στα νέα προϊόντα που δεν περιλαμβάνουν καύση βελτιώνει την υγεία των καπνιστών. Ο Καθηγητής Giuseppe Biondi Zoccai, Associate Professor in Cardiology, Sapienza University of Rome, Italy, ανέφερε πως, αν και το μεγάλο εύρος προϊόντων ηλεκτρονικών τσιγάρων και οι διαφορές μεταξύ τους καθιστούν ιδιαίτερα δύσκολη την εξαγωγή οριστικών συμπερασμάτων σχετικά με τη συνολική επίδραση των προϊόντων αυτών στην υγεία, ενώ επιπλέον τα ευρήματα και τα συμπεράσματα τόσο των ανασκοπήσεων τύπου «ομπρέλα» όσο και των συστηματικών ανασκοπήσεων μπορεί να διαφέρουν μεταξύ τους ανάλογα με τον σκοπό τους, τις μελέτες που περιλαμβάνουν και τις μεθοδολογίες που χρησιμοποιούνται, εντούτοις, τα δεδομένα από τις ανασκοπήσεις τύπου «ομπρέλα» δείχνουν ότι η χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων οδηγεί σε αυξημένα ποσοστά διακοπής του καπνίσματος σε σύγκριση με τις θεραπείες υποκατάστασης νικοτίνης (NRT), ενώ όφελος από τη χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων που περιέχουν νικοτίνη διαπιστώνεται επίσης και κατά τη σύγκρισή τους με τις συνήθεις θεραπείες ή καθόλου θεραπεία.
Λιγότερη βλάβη, λιγότεροι φόροι
Στην ομιλία του σχετικά με τις οικονομικές διαστάσεις του καπνίσματος, ο Καθηγητής Andrzej Fal, President, Polish Society of Public Health, Poland, αναφέρθηκε σε μια φαινομενική σύγκρουση συμφερόντων η οποία έχει δημιουργηθεί λόγω των προσπαθειών για διακοπή του καπνίσματος. Οι προσπάθειες αυτές από τη μία οδηγούν σε μείωση των άμεσων και έμμεσων δαπανών ιατρικής περίθαλψης, αλλά από την άλλη μειώνουν και τα έσοδα που εισπράττονται από τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης και τον ΦΠΑ. Σε μία εποχή όπου οι δαπάνες υγείας συνεχίζουν να αυξάνονται και με το συνολικό κόστος που αποδίδεται στο κάπνισμα να ανέρχεται σε σχεδόν 2% του παγκόσμιου ΑΕΠ, η πρόληψη –μέσω της υιοθέτησης αλλαγών στον τρόπο ζωής, μείωσης των συμπεριφορικών παραγόντων κινδύνου και μείωσης της βλάβης από το κάπνισμα- αποτελεί την πλέον αποτελεσματική επένδυση στη μελλοντική υγεία του πληθυσμού. Προκειμένου να μπορέσουμε να βάλουμε τέλος στην πανδημία του καπνίσματος και τις επιπτώσεις της στην οικονομία και την υγεία, θα πρέπει αφενός να συγκεντρωθούν πόροι για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων πρωτογενούς πρόληψης και αφετέρου να υιοθετηθεί ένα ρυθμιστικό πλαίσιο «λιγότερης βλάβης, λιγότερων φόρων».
Στην ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ομιλία της, η Dr Marewa Glover, Director, Centre of Research Excellence: Indigenous Sovereignty & Smoking, New Zealand, ενημέρωσε τους συμμετέχοντες στο Συνέδριο σχετικά με τις πρόσφατες αλλαγές στις νομοθετικές και κανονιστικές ρυθμίσεις για το κάπνισμα και το άτμισμα στη Νέα Ζηλανδία και μοιράστηκε μαζί τους ορισμένα προκαταρκτικά ερευνητικά δεδομένα, σχετικά με τους αποτρεπτικούς παράγοντες και τις εσφαλμένες αντιλήψεις που δεν επιτρέπουν σε ένα μέρος του πληθυσμού των καπνιστών να διακόψουν το κάπνισμα. Παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα από την αρχική ανάλυση δεδομένων της έρευνας “Voices of the 5%”, μίας συνεχιζόμενης μακροχρόνιας ποιοτικής έρευνας που ξεκίνησε το 2020 και θα ολοκληρωθεί το 2024 και στην οποία συμμετέχουν 62 ενήλικες με διαφορετικά χαρακτηριστικά (19-81 ετών) από όλη τη Νέα Ζηλανδία, η Dr Glover επισήμανε ότι «υποθέτουμε πως όλοι γνωρίζουν ότι το κάπνισμα σκοτώνει, αλλά μερικοί άνθρωποι πραγματικά δεν το γνωρίζουν. Δεν πρέπει να αγνοούμε τους ανθρώπους αυτούς· οφείλουμε να εστιάσουμε περισσότερο στην αγωγή και εκπαίδευση υγείας ώστε να μπορέσουμε να τους βοηθήσουμε».
