Αυξημένη εκτιμάται ότι θα είναι η δαπάνη για τις διαγνωστικές εξετάσεις που διενεργήθηκαν σε συμβεβλημένους με τον ΕΟΠΥΥ ιδιώτες παρόχους το 2024, συνεχίζοντας την ανοδική πορεία των προηγούμενων ετών. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Οργανισμού, κατά το τρέχον έτος θα ανέλθει στα 900 εκατ. ευρώ (προ clawback και rebate), ποσό που είναι διπλάσιο από το αντίστοιχο του 2016.
Το τρέχον έτος, περίπου 47.000 ενεργοί ιατροί στην ΗΔΙΚΑ συνταγογραφούν μέσω ηλεκτρονικής συνταγογράφησης από ένα «καλάθι» 886 διαγνωστικών εξετάσεων που αποζημιώνει ο ΕΟΠΥΥ, εκδίδουν ένα παραπεμπτικό και κάθε ασφαλισμένος, δικαιούχος του ΕΟΠΥΥ, αναζητά την εκτέλεσή του μέσα από ένα δίκτυο 3.900 παρόχων σε όλη τη χώρα. Το 2024 ο συνολικός αριθμός των διαγνωστικών εξετάσεων που θα διενεργηθούν εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 170.000.000, έναντι των 95.000.000 το 2016.
Τα παραπάνω στοιχεία παρουσίασε από το βήμα του Πανελλήνιου Συνεδρίου για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές Υγείας 2024, ο Προϊστάμενος Διεύθυνσης Στρατηγικού Σχεδιασμού του ΕΟΠΥΥ, Σπύρος Γούλας, επισημαίνοντας τη μεγάλη αύξηση που σημειώνεται στον αριθμό των διενεργούμενων εξετάσεων και την αντίστοιχη δαπάνη.
Οι αιτίες της αύξησης
Μιλώντας για τις αιτίες της αυξανόμενης ζήτησης για εξετάσεις, ο κ. Γούλας, τόνισε ότι δεν είναι αποτέλεσμα μόνο προκλητής ζήτησης και αναφέρθηκε σε ορισμένους από τις κυριότερους παράγοντες που την προκαλούν:
• Η γήρανση του πληθυσμού της χώρας, η οποία οδηγεί σε αυξημένη συχνότητα χρόνιων νοσημάτων, όπως ο διαβήτης, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ο καρκίνος, καθιστώντας απαραίτητη τη διενέργεια συχνών και προηγμένων διαγνωστικών εξετάσεων.
• Η αλλαγή νοοτροπίας που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια, η έμφαση στην προληπτική ιατρική και η αυξημένη ευαισθητοποίηση του πληθυσμού σχετικά με τη σημασία των τακτικών εξετάσεων και της έγκαιρης διάγνωσης ενθαρρύνει όλο και περισσότερους ανθρώπους να υποβάλλονται σε διαγνωστικές εξετάσεις. Ανάλογη αλλαγή νοοτροπίας παρατηρείται, ωστόσο, και στους γιατρούς, καθώς παρατηρείται μεταβολή της προσέγγισης των κλινικών γιατρών από την κλινική εξέταση προς τις διαγνωστικές εξετάσεις.
• Η πανδημία COVID-19 ανέδειξε τον κρίσιμο ρόλο των διαγνώσεων στη διαχείριση των λοιμωδών νοσημάτων, οδηγώντας σε διαρκή ζήτηση για εξετάσεις πέρα από την COVID-19, όπως για αναπνευστικές λοιμώξεις και μετα-COVID σύνδρομα.
«Οι κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο ΕΟΠΥΥ στο θέμα των διαγνωστικών εξετάσεων είναι η αυξημένη ζήτηση σε συνάρτηση με τους περιορισμένους οικονομικούς πόρους που διαθέτει ο Οργανισμός, οι υφιστάμενες ακόμη ανισότητες στην πρόσβαση μεταξύ αστικών κέντρων και περιφέρειας, αλλά και η έλλειψη ελέγχου ιατρικής αναγκαιότητας», ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Γούλας κατά την ομιλία του.
Η «ηγεμονία» του ΕΟΠΥΥ
Ο προϋπολογισμός των διαγνωστικών εξετάσεων για το έτος 2024 ανέρχεται σε 489 εκατ. ευρώ. Όπως όλοι οι προϋπολογισμοί του ΕΟΠΥΥ είναι κλειστός, που σημαίνει ότι οποιαδήποτε υπέρβαση πέραν του ορίου εντός του έτους ενεργοποιεί τον μηχανισμό αυτόματης επιστροφής (clawback) και η υπέρβαση αυτή επιστρέφεται από τους παρόχους στον ΕΟΠΥΥ, που συνιστά ένα μεγάλο «κούρεμα» των εσόδων τους.
Αναφερόμενος στις τιμολογιακές πολιτικές του ΕΟΠΥΥ, ο Πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Ιατρικών Διαγνωστικών Κέντρων (ΠΑΣΙΔΙΚ), Ιωάννης Καραμηνάς, τόνισε ότι με βάση το ΦΕΚ του 1991που καθορίζει τις τιμές, ο ασφαλισμένος καλύπτει με τη συμμετοχή το 15% και το υπόλοιπο 85% καλείται να το πληρώσει ο ΕΟΠΥΥ. Ωστόσο, ο ΕΟΠΥΥ καλύπτει το 40% από το 85%, μέσω ενός μηχανισμού απομείωσης των εσόδων, που λειτουργεί με βάση τρία υποσυστήματα. Το ένα εξ αυτών είναι το clawback μέσω του οποίου επιτυγχάνεται μείωση 30% μεσοσταθμικά και τα άλλα δύο οι ασφαλιστικές τιμές (μείωση 22%) και rebate ( μείωση 28% μεσοσταθμικά).
Σημειώνεται ότι πόροι της χρηματοδότησης των ιατρικών διαγνωστικών εξετάσεων στην ΠΦΥ είναι -εκτός από τον ΕΟΠΥΥ- και τα λοιπά δημόσια ασφαλιστικά ταμεία, οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και η ιδιωτική δαπάνη.
«Η κατανομή της χρηματοδότησης ανά πόρο, σύμφωνα με στατιστικά και οικονομικά δεδομένα του ΕΟΠΥΥ για το 2023, μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως αφενός ο ΕΟΠΥΥ αγοράζει πολλά και πληρώνει λίγα, καθώς καλύπτει το 96-98% της αξίας ζήτησης και μόλις το 90-95% της αξίας αποζημίωσης, αφετέρου κατέχει τον ηγεμονικό ρόλο στην κατανομή της χρηματοδότησης της ΠΦΥ. Ακριβώς, δε, εξαιτίας του ηγεμονικού αυτού ρόλου, διαμορφώνει ουσιαστικά μια κουλτούρα τιμολογιακής πολιτικής για την αποζημίωση των διαγνωστικών εξετάσεων στην υπόλοιπη αγορά, η οποία κινείται στο φάσμα των δύο τιμολογιακών πολιτικών που χρησιμοποιεί ο ΕΟΠΥΥ», τόνισε Πρόεδρος του ΠΑΣΙΔΙΚ, στο πλαίσιο της συζήτησης που συντόνισε ο δημοσιογράφος Γιώργος Σακκάς.
Οι συνέπειες της υποχρηματοδότησης
Περιγράφοντας τις τιμολογιακές πολιτικές του ΕΟΠΥΥ και τον μηχανισμό απομείωσης που εφαρμόζει, ο κ. Καραμηνάς παρατήρησε πως με την πολιτική αυτή αποζημίωσης τα έσοδα των παρόχων από τον ΕΟΠΥΥ ουσιαστικά συσσωρεύουν ζημίες.
Όπως ο ίδιος επεσήμανε, συνέπειες της υφιστάμενης υποχρηματοδότησης στην ΠΦΥ είναι:
• η δραματική απομείωση του ιατρικού εργαστηριακού δυναμικού της χώρας,
• η συστηματική αύξηση της ιατρικής μετανάστευσης Ελλήνων ιατρών,
• η αυξανόμενη αδυναμία άμεσης εξυπηρέτησης των ασθενών και των κλινικών ιατρών,
• η αύξηση της νοσηρότητας και της φαρμακευτικής δαπάνης,
• η αδυναμία ενσωμάτωσης καινοτόμων υπηρεσιών στη σύγχρονη εργαστηριακή διάγνωση,
• η αιφνίδια κατάρρευση πολλών ιατρικών εταιρειών ανεξαρτήτως οικονομικού μεγέθους με αποτέλεσμα την απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας και τη μεταφορά των συνεπειών της οικονομικής κατάρρευσης στην ευρύτερη αγορά υγείας,
• η απώλεια σημαντικών εσόδων του κράτους και η αδυναμία συνταξιοδότησης πολλών ελευθέρων επαγγελματιών.
Ο κ. Καραμηνάς αναγνώρισε ότι κατά το τελευταίο έτος πραγματοποιήθηκαν αρκετές διορθωτικές κινήσεις για την ενίσχυση της χρηματοδότησης, τονίζοντας ωστόσο ότι για να έχουμε ένα ευέλικτο, σύγχρονο και αξιόπιστο σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, που θα προσφέρει ποιοτικές υπηρεσίες και ποιότητα ζωής στον Έλληνα πολίτη, είναι απαραίτητο να ληφθεί άμεσα και συντονισμένα μία δέσμη πολλαπλών ακόμη μέτρων, καθώς οι οικονομικές αντοχές του κλάδου εξαντλούνται.
Όπως ο τόνισε ο Προϊστάμενος Διεύθυνσης Στρατηγικού Σχεδιασμού του ΕΟΠΥΥ, οι υφιστάμενες στρατηγικές του Οργανισμού για να είναι βιώσιμο το μοντέλο αποζημίωσης, παρά τις πιέσεις, περιλαμβάνουν την αλλαγή στη συνταγογραφική συμπεριφορά των γιατρών που μπορεί να επιτευχθεί μέσω των διαγνωστικών πρωτοκόλλων, την ύπαρξη αποζημιωτικών κανόνων παραπομπής εξετάσεων, τον έλεγχο και περιορισμό της προκλητής ζήτησης εξετάσεων και, τέλος, τη διαπραγμάτευση των τιμών μέσω της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης για τις πολύ δαπανηρές εξετάσεις.
