«Η άνοδος της τιμής του πετρελαίου τρομάζει τις αγορές και ξυπνά μνήμες 2008», αναφέρει χαρακτηριστικά στο insider.gr Norbert Rücker, επικεφαλής οικονομολόγος της Julius Baer και του Next Generation Research.
Όπως επισημαίνει ο ίδιος, οι συζητήσεις γύρω από την επιβολή περαιτέρω κυρώσεων προς τη Ρωσία τροφοδοτούν τους φόβους στο σκέλος της προσφοράς και ωθούν τις τιμές σε απρόβλεπτα επίπεδα. Μέχρι στιγμής, από τις επίσημες κυρώσεις έχουν γλιτώσει σε μεγάλο βαθμό οι εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου, ενώ υπάρχει συγκεκριμένη στόχευση σε άλλες εμπορικές και χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, πρόσωπα και οντότητες.
Ωστόσο, η αγορά πετρελαίου ήταν ήδη αρκετά «σφικτή» πριν από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία. Επιπλέον, το ρωσικό πετρέλαιο έχει γίνει ιδιαίτερα «τοξικό», καθώς οι αγοραστές και οι ναυλομεσίτες το αποφεύγουν εν μέσω της αβεβαιότητας των κυρώσεων, συμμορφούμενοι με τη ηθική επιταγή της Δύσης για τιμωρία τέτοιων ενεργειών κατά της ανθρωπότητας. Παράλληλα, η φόρτωση ρωσικού πετρελαίου στα κύρια εξαγωγικά λιμάνια μειώνεται στο ελάχιστο ή πωλείται με υψηλά discounts, σύμφωνα με ανεπίσημες αναφορές. Όπως αναφέρει ο Rücker, με φόντο το εμπάργκο που έθεσε ο Αμερικανός πρόεδρος στο ρωσικό πετρέλαιο, οι ΗΠΑ αγοράζουν περιορισμένες ποσότητες ρωσικού πετρελαίου και σε μεγάλο βαθμό αυτές αφορούν τα λεγόμενα ημιτελή ή μερικώς επεξεργασμένα προϊόντα πετρελαίου. Η απαγόρευση αυτή, από μόνη της λοιπόν δεν διαταράσσει ουσιαστικά τις παγκόσμιες προμήθειες πετρελαίου. Ωστόσο, δεδομένης της δυναμικής της κατάστασης, τα πράγματα παραμένουν εξαιρετικά ρευστά και σε μεγάλο βαθμό απρόβλεπτα.
Η Julius Baer που αποτελεί μία εκ των ισχυρότερων private banks στην Ελβετία, με υπό διαχείριση assets άνω των 480 δισ., επιχειρεί να φτάσει στα σωστά συμπεράσματα θέτοντας τα σωστά ερωτήματα, όπως είναι το σε ποιο επίπεδο και με τι discounts θα διαμορφωθούν οι ρωσικές εξαγωγές έναντι των πιθανών μεγάλης διάρκειας κυρώσεων; Πότε και σε ποιο βαθμό το Ιράν θα αυξήσει τις εξαγωγές πετρελαίου χάρη σε μια ανανεωμένη πυρηνική συμφωνία; Θα μπορούσε ακόμη και το πετρέλαιο της Βενεζουέλας στο οποίο έχουν υποβληθεί ισχυρές κυρώσεις να επιστρέψει στην αγορά; Πότε θα υποκύψει η Μέση Ανατολή στην πίεση των ΗΠΑ και θα άρει τους εναπομείναντες περιορισμούς στο σκέλος του ενεργειακού εφοδιασμού; Κατά πόσο θα επιταχύνει ο σχιστολιθικός κλάδος των ΗΠΑ τις γεωτρήσεις και συνεπώς την αύξηση της παραγωγής; Και εν τέλει, σε ποιο επίπεδο καταστροφής της ζήτησης και πόσο βαθιά μπορεί να είναι μια οικονομική ύφεση ώστε να διατηρηθεί τελικά η ισορροπία στην αγορά πετρελαίου;
Όπως αναφέρει ο Rücker, ενώ το άμεσο μέλλον καλύπτεται από αβεβαιότητα, η ιστορία δείχνει ότι η εκτίναξη των τιμών του πετρελαίου θα πρέπει να διαρκέσει εβδομάδες και όχι μήνες.
Φυσικό αέριο: Κρίση τιμών και όχι προμηθειών
Σε επίπεδα ρεκόρ εκτινάχθηκαν και οι τιμές του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου, καθώς οι συνομιλίες για περαιτέρω αυστηροποίηση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας πυροδότησε φόβους στο σκέλος της προσφοράς. Οι ευρωπαϊκές αγορές φυσικού αερίου βρίσκονται στο μάτι του κυκλώνα που διέρχεται από τις αγορές εμπορευμάτων και που προκλήθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία. «Με την κατάσταση να δείχνει αρκετά ταραχώδης και ρευστή, παραμένει σε μεγάλο βαθμό αδύνατο να προβλεφθεί πόσο μακριά θα μπορούσε να φτάσει αυτή η εκρηκτική άνοδος των τιμών και πόσο θα μπορούσε να διαρκέσει», όπως αναφέρει ο Rücker στο insider.gr.
Ωστόσο, ανάμεσα στα αρκετά θέματα που πρέπει να παρακολουθήσει και να παρατηρήσει κανείς, δύο στοιχεία φαίνονται κάπως υποτιμημένα, σύμφωνα με τον ίδιο. Πρώτον, ο κίνδυνος να ξεμείνει από φυσικό αέριο η Ευρώπη έχει σε μεγάλο βαθμό περιοριστεί. Η ανάγκη για θέρμανση λόγω της εποχής υποχωρεί και τις επόμενες ημέρες, γύρω στα μέσα Μαρτίου, η αποθήκευση φυσικού αερίου τείνει να αλλάζει από φθίνουσα σε αύξουσα. Η πρόκληση λοιπόν στο σκέλος της προσφοράς δεν έγκειται πλέον για τις επόμενες εβδομάδες αλλά για το φθινόπωρο και την επόμενη χειμερινή περίοδο. Ακόμη και με διακοπή των υπόλοιπων ροών από τη Ρωσία, η αποθήκευση φυσικού αερίου στην Ευρώπη θα πρέπει να αυξηθεί αυτό το καλοκαίρι, αλλά προφανώς αυτό θα γίνει με έναν αρκετά αργό ρυθμό. Η πρόκληση εφοδιασμού της Ευρώπης αποτελεί επίσης μια πρόκληση για τη Ρωσία. Στην πραγματικότητα, το σημείο καμπής για τη Ρωσία μπορεί να έρθει νωρίτερα, καθώς η εγχώρια αποθήκευση (για τη Ρωσία) είναι πιθανό να είναι φτάσει σε πλήρη επίπεδα σύντομα, απαιτώντας περικοπές παραγωγής που μπορεί να συνεπάγονται μακροπρόθεσμες προκλήσεις για την παραγωγή.
Δεύτερον, η άνοδος των τιμών του φυσικού αερίου μεταφράζεται σε άνοδο των ευρωπαϊκών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, επειδή το φυσικό αέριο είναι το οριακό καύσιμο και επομένως καθορίζει το επίπεδο των τιμών χονδρικής. Ωστόσο, το μέσο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας θα πρέπει να αντικατοπτρίζει ολόκληρη δυναμική του σταθμού ηλεκτροπαραγωγής. Δεδομένου ότι μεγάλα τμήματα προέρχονται από υδροηλεκτρικούς σταθμούς, καθαρή ενέργεια ή πυρηνικούς σταθμούς, όπου το λειτουργικό κόστος είναι σε μεγάλο βαθμό αποκομμένο από την τρέχουσα αναταραχή στα ορυκτά καύσιμα, οι ρυθμιστικές αρχές μπορούν πιθανότατα να παρακολουθούν στενά για το εάν δικαιολογούνται ή όχι οι αυξήσεις στα τιμολόγια. Με άλλα λόγια, η τρέχουσα κατάσταση πιθανότατα ενισχύει τη ζήτηση για συμφωνίες αγοράς καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας (PPAs), καθώς αυτά τα συμβόλαια προσφέρουν σημαντική αντιστάθμιση στον πληθωρισμό.
