Δασμοί και αβεβαιότητα, οι δύο λέξεις που ορίζουν τις διεθνείς αγορές από την ορκωμοσία του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Και τώρα, μετά από μία δέσμη δασμών, έρχεται η κορύφωση; Και μετά τι; Συνέχιση του τοπίου μέσα στην ομίχλη ή γύρισμα προς σταδιακό comeback; Πολλά τα ερωτήματα, συγκρατημένες οι απαντήσεις.
Η προγραμματισμένη ανακοίνωση του Ντόναλντ Τραμπ στις 2 Απριλίου για τους αμοιβαίους δασμούς θα μπορούσε να «καθαρίσει την ομίχλη αβεβαιότητας» που έχει θολώσει τις χρηματοοικονομικές αγορές φέτος, ωστόσο λίγοι επενδυτές αναμένουν να λάβουν την οριστική καθοδήγηση που αναζητούν.
Ενώ οι επενδυτές ξεκίνησαν το 2025 με μεγάλη αισιοδοξία χάρη στις αναπτυξιακές κυβερνητικές πολιτικές Τραμπ, η χρηματιστηριακή αγορά έχει καταρρεύσει από την ορκωμοσία του και μετά. Τα πρωτοσέλιδα των δασμών έπληξαν τη Wall Street, «χτυπώντας» τον S&P 500 με απώλειες έως και 10% μέσα στο Μάρτιο. Τώρα, αναμένεται να ολοκληρώσει το πρώτο τρίμηνο με πτώση περίπου 5%, τη μεγαλύτερη πτώση σε διάρκεια πρώτου τριμήνου από το 2020. Aπό το ιστορικό υψηλό της 19ης Φεβρουαρίου, ο δείκτης υποχωρεί 9,17%.
«Είμαι αιώνιος ταύρος, αλλά νομίζω ότι από τώρα έως την επόμενη εβδομάδα, και σίγουρα την αρχή της περιόδου ανακοίνωσης εταιρικών αποτελεσμάτων, υπάρχουν περισσότερες αρνητικές παρά ανοδικές πιθανότητες», δήλωσε στο Reuters ο Mαρκ Μάλεκ της Siebert Financial.
Από τους δασμούς στην φορολογία;
Η ανακοίνωση των δασμών της 2ας Απριλίου θα πρέπει να αποκαλύψει σε ποιες χώρες και τομείς θα στοχεύσει η κυβέρνηση Τραμπ, καθώς προσπαθεί να μειώσει ένα παγκόσμιο εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ, ύψους 1,2 τρισ. δολαρίων. Τα χρήματα από τους δασμούς – μόνο από τους δασμούς 25% στις εισαγωγές αυτοκινήτων η κυβέρνηση υπολογίζει ότι θα αντλήσει ετησίως 100 δισ. δολάρια – θα αντισταθμίσουν τις επικείμενες φορολογικές μειώσεις, την ώρα που το δημοσιονομικό έλλειμμα των ΗΠΑ έχει «χτυπήσει κόκκινο».
Συνεπώς, αναμένεται έντονη μεταβλητότητα, με τις μετοχές να παρουσιάζουν απότομες διακυμάνσεις εξαιτίας παραγόντων όπως το πόσο απότομοι θα είναι οι δασμοί, η διάρκειά τους, ποιες χώρες και τομείς θα στοχεύουν και τα τυχόν αντίποινα από τους εμπορικούς εταίρους.
«Η ανακοίνωση της 2ας Απριλίου είναι ένα σημαντικό ορόσημο, αλλά στο τέλος της ημέρας ενδεχομένως να μην ξεκαθαρίζει πλήρως όλες τις αβεβαιότητες που δυνητικά εξακολουθούν να υπάρχουν», ανέφερε στο Reuters ο Άγγελος Κουρκάφας, στρατηγικός αναλυτής στην Edward Jones.
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η ανακοίνωση των αμοιβαίων δασμών θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο στον Τραμπ να στραφεί σε πιο φιλικές προς την αγορά πολιτικές, συμπεριλαμβανομένων των φορολογικών μειώσεων.
«Πιστεύω ότι ο Τραμπ και οι στενοί συνεργάτες του θα αρχίσουν να αλλάζουν ταχύτητες και να απομακρύνονται από τους δασμούς. Οι δασμοί δεν θα εξαφανιστούν εντελώς, όμως θα δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στη συζήτηση για τους φόρους», δήλωσε επίσης στο Reuters ο Ρόμπερτ Πάβλικ, ανώτερος διευθυντής χαρτοφυλακίου στην Dakota Wealth. Και αυτό θα μπορούσε να επαναφέρει στο προσκήνιο την όρεξη των επενδυτών για πιο ριψοκίνδυνο ενεργητικό.
«Ήταν συνεχώς μαστίγιο και κανένα καρότο μέχρι στιγμής, αλλά νομίζω ότι το καρότο είναι πιθανό να έρθει αργότερα μέσα στη χρονιά», προσέθεσε.
Ανησυχίες για την οικονομία
Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ, οι μετοχές υποχώρησαν καθώς ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας κλιμακωνόταν με τον S&P 500 να υποχωρεί περίπου 18% μεταξύ Ιανουαρίου και Δεκεμβρίου του 2018. Ο δείκτης ανέκτησε ωστόσο όλο το χαμένο έδαφος μέσα σε περίπου τρεις μήνες καθώς οι ανησυχίες για τον εμπορικό πόλεμο αμβλύνθηκαν.
Ωστόσο, οι επενδυτές ανησυχούν ότι η παρατεταμένη επαναφορά των δασμών ενισχύει τις πιθανότητες για μόνιμη ζημιά στην οικονομία των ΗΠΑ. Η καταναλωτική εμπιστοσύνη υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων τεσσάρων ετών τον Μάρτιο, όπως έδειξαν τα τελευταία στοιχεία του πανεπιστημίου του Μίτσιγκαν, καθώς οι επενδυτές ανησυχούν περισσότερο για ύφεση και υψηλότερο πληθωρισμό λόγω των δασμών.
«Δεν έχω δει τόσο μεγάλη κάμψη εμπιστοσύνης που να μην είχε κάποιο αρνητικό αντίκτυπο κάπου», είπε ο Mάλεκ της Siebert.
Η πρόσφατη αναταραχή του χρηματιστηρίου οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ανησυχία ότι οι δασμοί θα αποδυναμώσουν σημαντικά την οικονομία, δήλωσε ο Τζον Κάναβαν, επικεφαλής αναλυτής της Oxford Economics. Κάποιες από τις πρόσφατες αδυναμίες θα μπορούσαν να γίνουν αισθητές στο δεύτερο τρίμηνο.
Οι τύχες του ευρωπαϊκού ενεργητικού
Aπό την άλλη, οι επενδυτές διερωτώνται εάν θα συνεχιστεί το ράλι των ευρωπαϊκών μετοχών και του ευρώ μετά από ένα εκρηκτικό πρώτο τρίμηνο που πολλοί φοβούνται ότι έχει μεγαλοποιήσει το πόσο γρήγορα η προγραμματισμένη έκρηξη δημόσιων δαπανών μπορεί να αναζωογονήσει την υποτονική οικονομία της περιοχής και να αντισταθμίσει τον αντίκτυπο ενός εμπορικού πολέμου.
Κορυφαίοι διαχειριστές κεφαλαίου, συμπεριλαμβανομένης της Amundi, που είναι ο μεγαλύτερος διαχειριστής ενεργητικού στην Ευρώπη, μείωσαν τα στοιχήματά τους στο ευρώ ή περιόρισαν τα ανοδικά πονταρίσματα σε ευρωπαϊκές μετοχές, καθώς ο Τραμπ ετοιμάζεται να ανακοινώσει αμοιβαίους εμπορικούς δασμούς στις 2 Απριλίου.
«Εάν η κυβέρνηση Τραμπ αποφασίσει να συμπαρασύρει τους εμπορικούς εταίρους σε έναν εμπορικό πόλεμο, τότε το περιβάλλον θα γίνει αρνητικό για τις ευρωπαϊκές μετοχές», δήλωσε στο Reuters ο Μπέντζαμιν Μέλμαν, διευθύνων σύμβουλος της Edmond de Rothschild Asset Management, προσθέτοντας ότι δεν περιμένει μεγάλα κέρδη για τις ευρωπαϊκές μετοχές από εδώ και στο εξής.
Ο Λούκα Παολίνι της Pictet Asset Management θεωρεί ότι περισσότερα αρνητικά νέα για τους δασμούς θα μπορούσαν να πλήξουν το ευρωπαϊκό ενεργητικό, επομένως αυτό που συστήνει στους πελάτες του είναι να ρευστοποιήσουν μέρος των κερδών τους.
Οι ευρωπαϊκές μετοχές έχουν ξεπεράσει σε επίδοση τις αμερικανικές, με τον STOXX 600 να ενισχύεται 7% μέχρι στιγμής φέτος.
Αναφορικά με το ευρώ, υποχώρησε κοντά στο 1,01 έναντι του δολαρίου τον Φεβρουάριο, προτού ανακάμψει στο 1,095 στις 18 Μαρτίου. Ο Αντρέας Κένινγκ της Amundi σημειώνει ωστόσο ότι ο όμιλος θα αποφύγει να χτίσει θέσεις υπέρ του ευρώ σε περίπτωση που οι αγορές αρχίσουν να προσδοκούν ότι οι δασμοί θα στηρίξουν το δολάριο.
Ο Κρις Τζέφρι, επικεφαλής μακροστρατηγικής στη μεγαλύτερη εταιρεία διαχείρισης ενεργητικού της Βρετανίας Legal & General Investment Management, είπε ότι ο όμιλος μείωσε τα στοιχήματα για ενίσχυση του ευρώ, ενώ ο Έριν Όσμαν, επικεφαλής διαχείρισης επενδύσεων στην τράπεζα του Λονδίνου Arbuthnot Latham, είπε ότι περιόρισε τα στοιχήματα και σε ευρωπαϊκές μετοχές. «Δεν νομίζω ότι οι αμυντικές δαπάνες στην Ευρώπη θα κρατήσουν τις μετοχές σε θετικό έδαφος. Η δημοσιονομική ώθηση είναι ένα ξεχωριστό αφήγημα που θα μπορούσε να προσφέρει μικρή υποστήριξη».
«Για να μπορέσει αυτό το ράλι να έχει και δεύτερο σκέλος, οι αγορές θα χρειαστούν νέο έναυσμα. Οι υποδείξεις ότι μέρος των εκθέσεων του Μάριο Ντράγκι θα περάσει από τη θεωρία στην πράξη θα ήταν καθοριστικής σημασίας", δήλωσε ο Μέλμαν της Rothschild, ο οποίος κρατά ουδέτερη στάση για τις ευρωπαϊκές μετοχές.
Η οικονομική ανάκαμψη της Ευρώπης μόλις αρχίζει, με την επιχειρηματική δραστηριότητα στην περιοχή σε ήπια ανάπτυξη και τη Γερμανία να προβλέπει ότι η διετή ύφεση θα τερματιστεί.
Ο δείκτης οικονομικής έκπληξης της Citi στη ζώνη του ευρώ, ο οποίος καταγράφει εάν τα στοιχεία ξεπερνούν τις προσδοκίες της αγοράς, είναι θετικός από τις αρχές Φεβρουαρίου.
Ο Άντριου Πίζ, επικεφαλής επενδυτικής στρατηγικής της Russell Investments, δήλωσε ότι το κύριο παγκόσμιο μετοχικό fund του ομίλου είχε μια μικρή θετική εκτίμηση για τις ευρωπαϊκές μετοχές, επειδή οι μακροπρόθεσμες προοπτικές της περιοχής έχουν αρχίσει να βελτιώνονται χωρίς ωστόσο να προσθέσει κάτι παραπάνω.
«Το μεγάλο ερωτηματικό γύρω από όλα αυτά είναι η 2α Απριλίου. Αν αυτό προκαλέσει παγκόσμια ύφεση, τότε η Ευρώπη δεν μπορεί να ξεφύγει».
