Διανύουμε μια περίοδο η οποία προσβλέπει σε μακροπρόθεσμες ενεργειακές αλλαγές. Μια θετική πνοή στις πρόσφατες εξελίξεις είναι η υπουργική απόφαση που υπογράφηκε τις τελευταίες εβδομάδες σχετικά με την περιβαλλοντική έγκριση για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων. Το πρόγραμμα αυτό απευθύνεται σε περιοχές Νοτιοδυτικά της Κρήτης.
Ένα ακόμα βήμα που σημειώνει ανοδική πορεία είναι η υπογραφή των συμβάσεων παραχώρησης για έρευνες στις θαλάσσιες περιοχές ‘Ιόνιο’ και ‘μπλόκ 10’ απο την Ισπανική Repsol και τα ΕΛΠΕ. Όπως φαίνεται λοιπόν εκ του αποτελέσματος έχει ξεκινήσει να υλοποιείται ένας μεγάλος κύκλος εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε συνέχεια αυτών των κινήσεων δημιουργούνται τα αναμενόμενα ερωτήματα στην κοινωνία και τους εμπλεκόμενους φορείς.
Με ποιόν τρόπο οι αρμόδιοι θα προχωρήσουν τις συμβάσεις συνεργασίας με την εκάστοτε πετρελαϊκή εταιρεία; Ποιο θα είναι το επακριβές περιεχόμενο των συμβάσεων; Κατά ποιόν τρόπο θα συμφωνηθούν οι οικονομικοί όροι και τι θα αποφέρουν στην χώρα μας; Ποιες περιβαλλοντικές οδηγίες θα ακολουθηθούν μιας και το περιβάλλον είναι απο τα πλέον ευαίσθητα θέματα που χρήζουν ειδική μεταχείριση; Χωρίς αμφιβολία τα παραπάνω θα απασχολήσουν τους πολίτες που σίγουρα θα αναζητήσουν τις ανάλογες απαντήσεις.
Εδώ έρχομαι να προλάβω μια κατάσταση!
Μήπως η Τοπική Κοινωνία έρχεται να βρει τις απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα με μορφή διαδήλωσης;
Μήπως η μη έγκαιρη ενημέρωση των πολιτών γεννά προβλήματα;;;
Πολλαπλασιάζει αντιδράσεις και καταλήγει σε δυναμικές εναντιώσεις;;;;
Μήπως επιτέλους μαζί με την ενεργειακή ανάπτυξη πρέπει να ανοίξουμε και μονοπάτια επικοινωνίας και ενημέρωσης;
Οι εταιρείες είναι στην πλεονεκτική θέση να αναγνωρίζουν πως έστω και μια μικρή σύγκρουση με την τοπική κοινωνία και τους λοιπούς φορείς θα κοστίσει υπέρογκα χρηματικά ποσά, θα καθυστερήσει την εξέλιξη της επένδυσης η σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί ακόμα και να την διακόψει. Είναι πολύ σημαντικό οι πολίτες να νοιώσουν πως η εκμετάλλευση των πόρων που θα μας οδηγήσει σε ενεργειακή μετάβαση σαν χώρα είναι δική τους ‘ιδιοκτησία’ και χρειάζεται την συμβολή τους.
Η λέξη κλειδί δεν είναι άλλη απο την εμπιστοσύνη. Είναι το πρώτο και κύριο εργαλείο πρόληψης επιχειρηματικού κινδύνου. Κάθε μεγάλη εταιρεία στον δύσκολο αυτό τομέα της ενέργειας οφείλει να αναγνωρίζει εκ των προτέρων τις πιθανότητες για πρόκληση αντιδράσεων σε τοπικό επίπεδο, από την ανάπτυξη μιας επένδυσης. Είναι αναγκαίο, είναι ζωτικής σημασίας για κάθε έργο και πόσο μάλλον για έργα που αλληλοεπιδρούν με το περιβάλλον να ξεκινούν σταδιακά ώστε να χτίσουν και να επενδύσουν σχέσεις εμπιστοσύνης με τον λαό και την τοπική κοινωνία. Οι εταιρείες αυτές οφείλουν να αναζητήσουν την συμμετοχή των κατοίκων της εκάστοτε περιοχής, υποχρεούται να τους κάνουν να νοιώσουν πως το έργο κατά ένα μεγάλο μέρος τους ανήκει και τους ωφελεί. Έτσι μόνο θα καταφέρουν να επιτύχουν την δραστηριότητα τους σαν επαγγελματίες.
Η διαφάνεια, η αλήθεια, η δημόσια ενημέρωση και η ουσιαστική επικοινωνία αλλά κυρίως η συμμετοχή είναι το Α και το Ω, είναι η καλύτερη συνταγή της επιτυχίας. Πρωταρχική σημασία κατέχει ο διάλογος η δημιουργία μιας καλής σχέσης στο δίπτυχο επενδυτών-πολιτών. Για να δημιουργήσουμε βαθιά θεμέλια είναι σημαντικό να εμφαίνει ο επενδυτής σεβασμό στους κατοίκους να κατανοεί τους φόβους την ανησυχία και τις σκέψεις για τον τόπο τους, μόνο έτσι θα κερδίσουν σεβασμό και εμπιστοσύνη. Πρόκειται για μια σχέση αμφίδρομη ο πολίτης πρέπει να εκφράσει την γνώμη του άρα πρέπει να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες συνθήκες και να υλοποιήσουμε αυτό του το δικαίωμα. Οι εταιρείες κολοσσοί που δραστηριοποιούνται πρέπει και οφείλουν να καλέσουν την τοπική κοινωνία να θέσει τα ερωτήματα της. Οι κοινωνικές επιστήμες έχουν εξελιχθεί και εκείνες ραγδαία, πλέον υπάρχουν αμέτρητα επιστημονικά εργαλεία, όπου αποδεδειγμένα εστιάζουν στο μέσο της επικοινωνίας και της ενημέρωσης για την επίτευξη στόχων. Η επικοινωνία πρέπει να είναι δυναμική και να βασίζεται στις ανθρώπινες σχέσεις. Οι επιλογές προσέγγισης της κοινωνίας είναι τόσες πολλές αρκεί να συνειδητοποιήσουμε πως πρέπει να γίνει προτεραιότητα πριν τα σχέδια ξεκινήσουν να γίνονται πράξη.
Η επικοινωνία μπορεί να είναι δημόσια, σχετικές ενημερώσεις στον τύπο είναι μια αρκετά καλή εισαγωγή των πολιτών ώστε να κατανοήσουν την αρχική ιδέα του επενδυτή. Στην συνέχεια ο σχεδιασμός ανοιχτών ομιλιών συμβάλουν σε μεγάλο βαθμό, η τοπική κοινωνία μπορεί να ενημερωθεί να εκφράσει τα ερωτήματα της και να λάβει τις κατάλληλες απαντήσεις σε απλή λαϊκή και άμεση γλώσσα διατηρώντας φιλικό κλίμα. Ακολούθως, εκστρατείες με διαφημιστικό χαρακτήρα φέρνουν τον κόσμο πιο κοντά στο έργο που επρόκειτο να πραγματοποιηθεί, γίνεται πιο οικείο με αποτέλεσμα να το ενστερνίζονται και είναι έτοιμοι να το υποδεχθούν με μεγαλύτερη ευκολία. Επιπλέον οποιαδήποτε δραστηριότητα με ενημερωτική προσέγγιση στον τοπικό τύπο σε κέντρα ενημερώσεις σε μικρές ομαδικές συναντήσεις και διαφημίσεις, μας φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στην ομαλή αποδοχή.
Πέραν όλων των παραπάνω η δημόσια διαβούλευση φαίνεται να λειτουργεί επίσης ευεργετικά. Δραστηριότητες όπως δημοσκοπήσεις, ερωτηματολόγια η και συζητήσεις σε ειδικά διαμορφωμένες ομάδες λίγων ατόμων μπορούν να μεταφέρουν την εικόνα που έχει δημιουργηθεί στον λαό, τις σκέψεις ακόμα και αυτών που δεν θα βγουν στο βήμα να εκφράσουν δημόσια τις απορίες τα ερωτήματα ίσως και μια αντίθετη άποψη. Συλλέγουμε πληροφορίες απο διαφορετικές ομάδες ανθρώπων, τους διευκολύνουμε να εκφράσουν την άποψη τους με τον τρόπο που τους είναι πιο εύκολο. Άρα είμαστε σε θέση να δούμε ενδεχομένως πως θα αντιδράσουν ώστε να μελετήσουμε και να σχεδιάσουμε την δημόσια πληροφόρηση αποκλειστικά για κάθε έργο και κάθε τοπική κοινωνία. Συμπληρωματικά ο δημόσιος διάλογος σαν μέσο επικοινωνίας δίνει την ευκαιρία στην κοινωνία να συμμετέχει πραγματικά ενεργά, δημιουργείται ουσιαστική συζήτηση και έρχονται στο φως οι διαφωνίες και οι διαμάχες με άμεσο τρόπο για να επιλυθούν.
Για την επίτευξη των στόχων και την υλοποίηση ενός έργου ενεργειακής ανάπτυξης οι πετρελαϊκές εταιρείες πρέπει να στοχεύσουν και να επενδύσουν στην συνεργασία. Η επιχειρηματική τους στρατηγική πρέπει να εμπεριέχει προγράμματα ειδικά διαμορφωμένα που θα ωθήσουν την κοινωνία στην συμμετοχή. Μια σπουδαία πρόταση θα ήταν να λάβει χώρα κάποια χρηματοδότηση σε προγράμματα που στοχεύουν στην εκπαίδευση σε διεθνή κέντρα, οργανισμούς και πανεπιστήμια σε θέματα διαχείρισης και εκμετάλλευσης πόρων. Έτσι θα ενισχυθεί η διοικητική ικανότητα και η εμπειρογνωμοσύνη των αρμοδίων στελεχών ειδικά σε χώρες σαν την Ελλάδα με περιορισμένη τεχνογνωσία και εμπειρία στον τομέα αυτό. Επιπροσθέτως πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην ουσιαστική συμμετοχή των τοπικών φορέων για λήψη αποφάσεων. Φυσικά στα πλαίσια συμμετοχής και συνεργασίας να επισημάνουμε πως δεν έχει εδώ θέση η δωροδοκία και διαφθορά καθώς είναι επιθυμητό να τηρούνται και να ενισχύονται αυστηροί κανονισμοί.
Επίσης κρίνεται απαραίτητη η συνεργασία με τοπικούς επιστήμονες οι οποίοι έχουν γνώσεις σχετικά με τις ευαισθησίες του τοπικού περιβάλλοντος, θα ήταν εξαιρετική ιδέα να χρηματοδοτούνται μελέτες πρόληψης και αντιμετώπισης πιθανών επιπτώσεων. Επειδή η διαδικασία της εξόρυξης απο την φύση της έχει περιβαλλοντική επίδραση στα οικοσυστήματα, θαλάσσιο, παράκτιο και χερσαίο πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για τις εταιρείες να υιοθετήσουν υψηλά πρότυπα αντιμετώπισης στα συστήματα διαχείρισης, στην τεχνολογία και τις πρακτικές που χρησιμοποιούν.
Στόχος πάντα πρέπει να είναι ο περιορισμός οποιασδήποτε πιθανής περιβαλλοντικής επίδρασης από τις διεργασίες τους. Η σωστή και έγκυρη ενημέρωση διευκολύνει, την περαιτέρω ανάπτυξη και προσφέρει πολλαπλά οφέλη για την τοπική κοινωνία και την Ελληνική οικονομία συνάμα.
Η εκάστοτε εταιρεία πρέπει να πείσει και να εμπνεύσει για όλα τα οφέλη τα οποία δεν είναι μόνο βραχυπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα όπου θα επωμισθούν οι κάτοικοι αν υλοποιηθεί το έργο, και θα αποτελέσει έναν βασικό μοχλό ανάπτυξης για την χώρα.
Η κατάλληλη εκμετάλλευση των ενεργειακών μας πόρων θα αποτελέσει ένα από τα πιο βασικά συστατικά της παραγωγικής βάσης για την Ελλάδα. Θα αναπτύξει έναν προσανατολισμό εξωστρέφειας, θα συμβάλει σημαντικά στην δημιουργία νέων θέσεων εργασίας με πλήρη απασχόληση και επιπλέον τεχνική και τεχνολογική εκπαίδευση και ειδίκευση. Θα συμβάλει καίρια στην ενίσχυση της τοπικής οικονομίας και στην δημιουργία νέων τοπικών παραγωγικών οικοσυστημάτων. Μια χώρα με ενεργειακούς πόρους κερδίζει ιδιότητες που συμβάλουν στην αναβάθμιση της εθνικής δύναμης και δημιουργεί νέες προοπτικές. Σαν αποτέλεσμα είναι κάτι πολύ σημαντικότερο απο την απλή εξασφάλιση των ενεργειακών αναγκών. Στην ουσία σχετίζεται με την δυνατότητα της χώρας να υφίσταται και να μπορεί να επηρεάσει έως έναν βαθμό την πορεία των πραγμάτων μέσω της περιοχής που βρίσκεται και των αγαθών που κατέχει.
Σε επόμενο άρθρο θα μελετηθεί και σχολιασθεί η σπουδαιότητα της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ), όπου αποτελεί ένα σπουδαίο έργο για την κοινωνία. Παράλληλα θα σχολιάσουμε για την ευκινησία και ευστροφία των εταιρειών εκμετάλλευσης ενεργειακών πόρων να αλλάζουν υιοθετώντας νέες τεχνικές και τεχνολογίες πιο φιλικές για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Τέλος θα παρουσιάσω τεκμηριωμένα την προσωπική μου άποψη για το χρονοδιάγραμμα που είναι καλό να ακολουθείται κατά τον σχεδιασμό του έργου ώστε να εξασφαλίζεται μια ομαλή λειτουργία και να διατηρείται ένα καλό κλίμα μεταξύ των φορέων και ομάδων που εμπλέκονται .
Don’t ask what your country can do for you, ask what your company can do for your country… (M. Hopkins 2003)
