Ροή
Ο κ. Άλκης Δρακινός, Αναπληρωτής Επικεφαλής του γραφείου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) στην Ελλάδα, μιλά στο insider.gr για τις δυνατότητες χρηματοδότησης των ελληνικών επιχειρήσεων, τη χρηματοδοτική ασφυξία που διέπει τον ιδιωτικό τομέα, το επενδυτικό περιβάλλον στην Ελλάδα και τις προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης της χώρας.
-Ποιοί είναι οι βασικοί άξονες στρατηγικής της EBRD στην Ελλάδα ;
Μετά από ομόφωνη απόφαση των μετόχων της (65 χώρες, EIB και EU), η EBRD ήρθε στην Ελλάδα με ορίζοντα επενδύσεων ως το τέλος του 2020, για να συμβάλλει στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας ενισχύοντας το ρόλο του ιδιωτικού τομέα, αποτελώντας καταλύτη επενδύσεων, στηρίζοντας τις μεταρρυθμίσεις και εμβαθύνοντας την περιφερειακή ολοκλήρωση της χώρας.
Στα πλαίσια αυτά, οι τρεις βασικοί άξονες της στρατηγικής της EBRD στην Ελλάδα είναι:
- Η αναζωογόνηση και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ιδιωτικού τομέα μέσω στροφής σε ένα περισσότερο εξαγωγικό μοντέλο ανάπτυξης.
- Η σταθεροποίηση του χρηματοπιστωτικού τομέα και η εμβάθυνση της διαμεσολάβησης για να διευκολυνθεί η πρόσβαση του ιδιωτικού τομέα στη χρηματοδότηση.
- Η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στους κλάδους ενέργειας και υποδομών με στόχο την περιφερειακή ολοκλήρωση και την ποιοτική βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών κοινής ωφελείας.
-Σε ποιους τομείς στοχεύουν οι επενδύσεις της τράπεζας και ποιες επιχειρήσεις μπορούν να απευθυνθούν στην EBRD;
Η EBRD θα εξετάσει προτάσεις για επενδύσεις που διέπονται από χρηματοοικονομική λογική, είναι αποδεκτού ρίσκου, διαθέτουν αναπτυξιακές προοπτικές και προστατεύουν το περιβάλλον, σε κάθε τομέα όπου η Τράπεζα διαθέτει εμπειρία και τεχνογνωσία.
Ενδεικτικά σημειώνω ότι η EBRD έχει πετυχημένη 25ετή επενδυτική εμπειρία με διακριτό αναπτυξιακό αποτέλεσμα σε 36 χώρες στους τομείς των τραπεζών, των ασφαλιστικών εταιρειών, των εταιρειών κεφαλαιουχικών συμμετοχών, στην ενέργεια (ανανεώσιμες πηγές και ενεργειακή αποδοτικότητα), τους φυσικούς πόρους, τη βιομηχανία (ελαφριά και βαριά βιομηχανία, φαρμακευτικές, χημικές, υλικά οικοδομών) τις μεταφορές, τις υποδομές (λιμάνια, αεροδρόμια), τις αστικές περιβαλλοντικές υποδομές (διαχείριση απορριμμάτων, αστικές συγκοινωνίες, οδοφωτισμό, ανακύκλωση), τον τουρισμό και την ανάπτυξη εμπορικών ακινήτων, τις επικοινωνίες, την πληροφορική και την αγροδιατροφική αλυσίδα (agribusiness) όπου η EBRD κατέχει την πρώτη επενδυτική θέση σε μια σειρά χωρών υποδοχής επενδύσεών της.
Τομείς που δεν χρηματοδοτεί η EBRD είναι η αμυντική βιομηχανία, τα υψηλού βαθμού αλκοολούχα ποτά, τα τυχερά παιχνίδια, οι κερδοσκοπικές επενδύσεις σε ακίνητα κλπ.
Η Τράπεζα θα συνεργαστεί απευθείας τόσο με επίλεκτες εταιρίες μεγάλης και μεσαίας κεφαλαιοποίησης όσο και με μικρομεσαίες επιχειρήσεις που χαρακτηρίζονται από υγιή βασική επιχειρηματικότητα και ισχυρές προοπτικές ανάπτυξης αλλά ενδεχομένως χρήζουν οικονομικής ή/και επιχειρησιακής αναδιάρθρωσης.
Επίσης, σε στενή συνεργασία με άλλους Διεθνείς Χρηματοοικονομικούς Οργανισμούς, η Τράπεζα θα εξετάσει το ενδεχόμενο επιλεκτικής συνεργασίας με δήμους και δημοτικές επιχειρήσεις με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας διακυβέρνησής τους, καθώς και της λειτουργικότητας και της αποδοτικότητας των πόρων και των παρεχόμενων υπηρεσιών τους, κυρίως μέσω των ΣΔΙΤ.
-Ποιά είναι η εκτίμησή σας για τις προοπτικές που έχει η Ελλάδα στο να προσελκύσει ξένες επενδύσεις;
Αυτή τη στιγμή, οι προοπτικές ταχείας ανάκαμψης είναι περιορισμένες δεδομένης της απουσίας επενδύσεων κατά τα τελευταία χρόνια αλλά και της αναγκαιότητας να εισέλθει το χρέος της χώρας σε τροχιά βιωσιμότητας ώστε να αποκατασταθεί κλίμα εμπιστοσύνης και διαχειρίσιμου επενδυτικού κινδύνου. Ωστόσο, εφόσον διατηρηθεί μακροοικονομική και πολιτική σταθερότητα, οι επενδύσεις θα κινηθούν ανοδικά ως προς τα σημερινά πολύ χαμηλά επίπεδα και έτσι θα ενισχυθούν οι πιθανότητες μεσοπρόθεσμης ανάκαμψης από το 2017 και μετά. Αυτό προϋποθέτει πως η Ελλάδα θα βασιστεί πάνω στις μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια με στόχο μια οικονομία αποδοτική και προσανατολισμένη στην αγορά.
Σε αυτά τα πλαίσια, η ανάκαμψη μπορεί να βασιστεί στο συνδυασμό ενός εξαγωγικού μοντέλου ανάπτυξης παράλληλα με την ενίσχυση των δυνατοτήτων που η χώρα διαθέτει σε τομείς όπως ο τουρισμός, η διαχείριση εφοδιαστικής αλυσίδας (το λιμάνι του Πειραιά είναι το πλησιέστερο ευρωπαϊκό λιμάνι στη διώρυγα του Σουέζ), η ενεργειακή αποδοτικότητα, οι περιφερειακές ενεργειακές επενδύσεις, η επεξεργασία τροφίμων, τα φαρμακευτικά προϊόντα, η αγροδιατροφή και γενικότερα οι τομείς όπου διαθέτουμε διεθνές ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Επίσης, σημαντικό ρόλο στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων θα διαδραματίσει και το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων της Κυβέρνησης, ιδιαίτερα στους τομείς των μεταφορών και της ενέργειας όπου η προηγούμενη εμπειρία της Τράπεζας μπορεί να φανεί ιδιαίτερα χρήσιμη.
-Ποιες μεταρρυθμίσεις θεωρείτε ότι πρέπει να γίνουν για την επανεκκίνηση της οικονομίας;
Τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα νομοθέτησε μια σειρά μεταρρυθμίσεων με στόχο μια οικονομία αποδοτική και προσανατολισμένη στην αγορά. Εκκρεμούν κάποιες ακόμα, σημαντικές και απαραίτητες μεταρρυθμίσεις ώστε να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση της χώρας από τους θεσμούς οπότε και θα κλείσει το κεφάλαιο της αβεβαιότητας για τη διατηρησιμότητα του χρέους σε εξυπηρετήσιμα επίπεδα που για χρόνια τώρα σχεδόν μηδενίζει την ελκυστικότητα της χώρας ως επενδυτικού προορισμού.
Συμπληρωματικά, ανάσα στις τράπεζες ώστε να παίξουν με επιτυχία τον βασικό ρόλο τους της χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας, θα δώσουν οι οσονούπω αναμενόμενες νομοθετικές μεταρρυθμίσεις για τα προβληματικά δάνεια.
Τέλος, συμπληρωματικά στις ιδιωτικοποιήσεις και τις μεταρρυθμίσεις που θα ενθαρρύνουν την προσέλκυση ξένων και Ελλήνων επενδυτών στις υποδομές την ενέργεια και τις μεταφορές στις οποίες αναφέρθηκα στην προηγούμενη ερώτηση, σημαντικό ρόλο στην επανεκκίνηση της οικονομίας αλλά και στη διατήρηση του όποιου ταχύτερου ρυθμού προόδου πιάσουμε, θα έχουν οι μεταρρυθμίσεις εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης όπως αυτές δρομολογούνται στα πλαίσια των μνημονιακών δεσμεύσεων της χώρας.
-Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα υπάρχει μια χρηματοδοτική ασφυξία. Τι μπορεί να κάνει η EBRD προς αυτή την κατεύθυνση και με ποιο τρόπο πιστεύετε ότι μπορεί να εξασφαλιστεί ότι τα χρήματα θα καταλήξουν στην πραγματική οικονομία;
Η πρόσβαση σε χρηματοδότηση για δανειακά και ίδια κεφάλαια συγκαταλέγεται μεταξύ των σοβαροτέρων προσκομμάτων τα οποία συναντούν οι περισσότερες επιχειρήσεις σήμερα. Η Ελλάδα από τα τέλη του 2010 αντιμετωπίζει συρρίκνωση των πιστώσεων προς τον ιδιωτικό τομέα λόγω ενός μείγματος ασθενούς μακροοικονομικού περιβάλλοντος και συνεχούς αναδιάρθρωσης του τραπεζικού τομέα. Ενδεικτικά αναφέρω ότι μεταξύ τέλους 2012 και Ιουλίου 2015, το τραπεζικό σύστημα είχε απώλειες 59,2 δισ ευρώ σε συνολικά στοιχεία ενεργητικού, συμπεριλαμβανομένων μειώσεων 21,9 δις ευρώ σε δανειακά χαρτοφυλάκια ενώ έκτοτε ο συνολικός τραπεζικός δανεισμός μειώθηκε λίγο ακόμα.
Το χρηματοδοτικό κενό που έχει δημιουργηθεί θα λυθεί σταδιακά. Με δεδομένη την επιτυχή ανακεφαλαιοποίηση των συστημικών τραπεζών, αυτές τώρα καλούνται να υλοποιήσουν τους στόχους της αναδιάρθρωσής αλλά και της διαχείρισης των μη-εξυπηρετούμενων δανείων τους καθώς, εφόσον σημειωθεί πρόοδος με τα ανωτέρω, αναμένεται να ενισχυθεί το κλίμα εμπιστοσύνης προς αυτές στηρίζοντας την προσπάθειά τους να ξανακτίσουν την καταθετική τους βάση και να επανεκκινήσουν τις δραστηριότητες χορηγήσεων.
Σε αυτό το πλαίσιο, η EBRD πρόκειται να παράσχει στοχευμένα χρηματοδοτικά προϊόντα που θα ενισχύουν τη ρευστότητα των τραπεζών και θα στηρίξει επιλεκτικά πρωτοβουλίες εξυπηρέτησης μη-εξυπηρετούμενων δανείων ή/και πλατφόρμες αναδιάρθρωσης, ώστε να διευκολύνει τις τράπεζες να επικεντρωθούν σε νέες χορηγήσεις. Συμπληρωματικά, η EBRD σκοπεύει να στηρίξει την εμβάθυνση της τραπεζικής διαμεσολάβησης προς την πραγματική οικονομία πέραν των τραπεζικών χορηγήσεων, ιδίως μέσα από τις κεφαλαιαγορές, αναλαμβάνοντας ρόλο βασικού επενδυτή σε εκδόσεις εταιρικών και τραπεζικών ομολόγων.
- Ποια χρηματοδοτικά εργαλεία θα χρησιμοποιηθούν;
Η EBRD θα παράσχει άμεση στήριξη σε μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις είτε με μακροπρόθεσμο δανεισμό για κάλυψη κεφαλαιουχικών δαπανών είτε και με επενδύσεις σε ίδια κεφάλαια. Συμπληρωματικά, θα παράσχει ρευστότητα με μορφή πιστωτικών γραμμών στις τράπεζες για χορηγήσεις προς τις μικρότερες επιχειρήσεις. Όπου αυτό είναι εφικτό, η Τράπεζα θα συνεργαστεί με εγχώριες εμπορικές τράπεζες και θα επιδιώξει να κινητοποιήσει και άλλους συγχρηματοδότες, ώστε να μεγιστοποιήσει το ανά επενδυμένο ευρώ θετικό αποτέλεσμα που θα επιφέρει η δραστηριότητά της στην οικονομία της χώρας.
Πρόσθετα, προκειμένου να αντιμετωπισθούν οι προκλήσεις του κλάδου των ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων εταιρικών συμμετοχών, η Τράπεζα θα επιδιώξει να υποστηρίξει διαχειριστές θεσμικών funds ποιότητας που στοχεύουν σε κλάδους με υψηλή ανάπτυξη, εξαγωγές, ή αναδιαρθώσεις προωθώντας τη δημιουργία υπεραξίας παράλληλα με βέλτιστες πρακτικές σε θέματα εταιρικής διακυβέρνησης.
Επίσης, η EBRD θα κάνει χρήση του εργαλείου «Πρόγραμμα Χρηματοδότησης Εμπορίου» της Τράπεζας, που παρέχει μέσω συνεργαζόμενων εμπορικών τραπεζών είτε προκαταβολές σε μετρητά είτε αντεγγυήσεις διαβάθμισης ΑΑΑ σε έγγραφα εμπορικών πιστώσεων για εξαγωγές και εισαγωγές κεφαλαιουχικών αγαθών υποστηρίζοντας την επανενεργοποίηση των πιστωτικών ορίων εμπορικών συναλλαγών των ελληνικών τραπεζών με τις εμπορικές τράπεζες του εξωτερικού.
Λίγα λόγια για την EBRD
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ERBD) μαζί με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB – ΕΤΕπ) είναι οι δύο βασικότερες και μεγαλύτερες Πολυμερείς Αναπτυξιακές Τράπεζες (ΠΑΤ) της Ευρώπης και από τις μεγαλύτερες ΠΑΤ παγκοσμίως. Η EBRD ιδρύθηκε το 1991. Σήμερα στην Τράπεζα συμμετέχουν 65 χώρες και επιπλέον η Ευρωπαϊκή Ένωση και η ΕΤΕπ. Σκοπός της Τράπεζας είναι η συμβολή της στην οικονομική πρόοδο και ανασυγκρότηση των αποδεκτριών χρηματοδοτήσεων της χωρών. Την τρέχουσα περίοδο η Τράπεζα χρηματοδοτεί έργα σε 37 αποδέκτριες χώρες.
Η Ελλάδα αποτέλεσε ιδρυτικό μέλος της Τράπεζας. Στα χρόνια που προηγήθηκαν της κρίσης, τότε που η εξωστρέφεια της Ελληνικής οικονομίας ήταν ισχυρή, η EBRD συμμετείχε σε χρηματοδοτήσεις υπέρ Ελληνικών τραπεζών και επιχειρήσεων στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (εκτός Ελλάδας) συνολικού ύψους περίπου 2,3 δισ. ευρώ. Τον Νοέμβριο του 2015, η Βουλή επικύρωσε τη συμφωνία συνεργασίας και δραστηριοτήτων της EBRD στην Ελλάδα ως το 2020 και έκτοτε η Τράπεζα έχει στο ενεργητικό της 6 επενδύσεις συνολικού ύψους 320 εκ. ευρώ.
