Η υποστήριξη για την Ουκρανία στηρίζεται σε στρατηγικές ανησυχίες και ηθικοπολιτικές αξίες. Αλλά η μακροπρόθεσμη δυτική βοήθεια θα πρέπει επίσης να βασίζεται σαφέστατα και σε υλικά συμφέροντα.
Όπως αναφέρει το think tank CEPA, η Ουκρανία διαθέτει πολλούς φυσικούς πόρους και ισχυρό γεωργικό τομέα- όπως μας υπενθύμισε ο Andrew Michta, κοσμήτορας του Κολλεγίου Διεθνών Σπουδών στο Marshall Center. Η υποστήριξή της χώρας τώρα, και καθ' όλη τη διάρκεια της μεταπολεμικής ανοικοδόμησής της, έχει πολύ νόημα και θα μπορούσε να βοηθήσει στην αναγέννηση των οικονομιών της Ανατολικής Ευρώπης, ενώ ταυτόχρονα εδραιώνει την ενσωμάτωση της Ουκρανίας στην Ευρώπη. Αυτό αποτελεί ζωτικό συμφέρον για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους της.
Ας αναλογιστούμε, για παράδειγμα, τα σημαντικά κοιτάσματα τιτανίου της Ουκρανίας, ενός βασικού πόρου, κρίσιμου για τη Δύση. Το μέταλλο είναι αναπόσπαστο σε πολλά αμυντικά συστήματα (εξαρτήματα αεροσκαφών, πυραύλους, θωράκιση και ναυτικά σκάφη), καθώς και σε εργαλεία για χειρουργικές επεμβάσεις. Η αναλογία αντοχής προς βάρος, καθώς και η ανθεκτικότητά του στη διάβρωση, επιτρέπουν την κατασκευή ελαφρού και ανθεκτικού εξοπλισμού που λειτουργεί ακόμα και σε ακραίες συνθήκες.
Το μετάλλευμα τιτανίου μετατρέπεται- επί του παρόντος- στο μέταλλο που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας ζωή μέσω της διαδικασίας Kroll- μιας δαπανηρής και χρονοβόρας διαδικασίας έξι σταδίων που οδηγεί σε αυτό που ονομάζεται «σφουγγάρι τιτανίου». Αλλά μια νέα ουκρανική μέθοδος παραγωγής θα μπορούσε να καταστήσει το σπόγγο τιτανίου απαρχαιωμένο, αποκόπτοντας τους στρατηγικούς ανταγωνιστές και αντιπάλους των ΗΠΑ από τις κρίσιμες αλυσίδες εφοδιασμού που σχετίζονται με τον τομέα της εθνικής ασφάλειας.
Η στρατηγική σημασία του μετάλλου γίνεται πιο εμφανής όταν συνειδητοποιήσουμε ότι η Κίνα και οι ΗΠΑ ήταν οι δύο μεγαλύτεροι εισαγωγείς σφουγγαριού τιτανίου πέρυσι, και η Ρωσία καθώς και η Ουκρανία είναι και οι δύο παραγωγοί. Η Airbus βασίζεται στη Ρωσία για το ήμισυ του τιτανίου της, ενώ η Boeing προμηθεύεται περίπου το ένα τρίτο των αναγκών της από ρωσικές εταιρείες. Ενώ η Boeing έχει αναστείλει τις αγορές τιτανίου από τη Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία, η Airbus συνέχισε να αγοράζει από τους Ρώσους.
Το status quo της εξάρτησης από τη Ρωσία είναι σαφώς μη βιώσιμο. Οι προμηθευτές αεροσκαφών και συστημάτων άμυνας, καθώς και οι κατασκευαστές σε όλη την Ευρώπη και τις ΗΠΑ πρέπει τώρα να αντικαταστήσουν το ρωσικό τιτάνιο και η Ουκρανία θα μπορούσε να τους βοηθήσει να το επιτύχουν. Ωστόσο, δεδομένου ότι η Ρωσία δεν μπορεί να παράγει αρκετό τιτάνιο για να καλύψει τις δικές της ανάγκες, το Κρεμλίνο μπορεί ακόμη να προσπαθήσει να αδράξει τους πόρους τιτανίου της Ουκρανίας για δική του χρήση. Ορισμένες από τις πρώτες ύλες που χρειάζεται η Ρωσία για την παραγωγή τελικού προϊόντος τιτανίου εισάγονται παραδοσιακά από την Ουκρανία.
Η Δύση μπορεί και πρέπει να παρέμβει για να αποτρέψει τέτοιες κατασχέσεις πόρων, να εμποδίσει την πολεμική προσπάθεια της Ρωσίας και να προσφέρει στις ουκρανικές εταιρείες την ευκαιρία να αποκτήσουν συμβόλαια και έσοδα, εξασφαλίζοντας τιτάνιο από αυτές και όχι από τη Ρωσία.
Αλλάζει το παιχνίδι
Για παράδειγμα, η ουκρανική Velta με έδρα τη Ντνίπρο, ο μεγαλύτερος ιδιωτικός εξαγωγέας ακατέργαστου τιτανίου στην Ευρώπη, έχει αναπτύξει ένα νέο σύστημα παραγωγής που παρακάμπτει την χρονοβόρα διαδικασία παραγωγής σφουγγαριού τιτανίου και θα μπορούσε να προμηθεύει τις ΗΠΑ και την ευρωπαϊκή αμυντική και αεροδιαστημική βιομηχανία με έτοιμο μέταλλο. Δεδομένου ότι υπάρχουν μόνο πέντε χώρες στον κόσμο που παράγουν ενεργά σφουγγάρι τιτανίου —Κίνα, Ρωσία, Καζακστάν, Ιαπωνία και Ουκρανία — η τεχνολογία της Velta θα μπορούσε να αλλάξει το παιχνίδι για την αλυσίδα εφοδιασμού, μειώνοντας την εξάρτηση από τη Ρωσία και την Κίνα.
Ο επαναπροσανατολισμός των συμβολαίων τιτανίου προς την Ουκρανία θα τονώσει την οικονομία της χώρας, ακόμη και κατά τη διάρκεια του πολέμου, για να μην αναφέρουμε τη σημασία τους κατά τη μεταπολεμική ανοικοδόμηση της χώρας, και ταυτόχρονα θα έφερνε ένα άλλο χτύπημα στην πολεμική μηχανή της Ρωσίας. Θα δημιουργούσε επίσης μια διαρκή υλική βάση, στο πλαίσιο της διαδικασίας με την οποία η Ουκρανία θα μπορούσε να ενσωματωθεί πιο στενά με τη Δύση, τόσο από πλευράς άμυνας όσο και από οικονομικής άποψης.
Η έναρξη τέτοιων ενοποιητικών διαδικασιών, θα βοηθούσε στην παροχή προς την Ουκρανία της υλικής υποστήριξης που χρειάζεται για να επιφέρει την επιτυχή ολοκλήρωση του πολέμου και θα συμβάλει στην ενίσχυση των οικονομικών της θεμελίων. Θα ενίσχυε επίσης την αμυντική ενσωμάτωση της Ουκρανίας με άλλα ευρωπαϊκά κράτη, τα περισσότερα από τα οποία είναι μέλη του ΝΑΤΟ, ενώ θα ενίσχυε την τεχνογνωσία τους και θα ενίσχυε αμοιβαία τις δυνατότητές τους για την άμυνα του εαυτού τους και των άλλων χωρών.
Με άλλα λόγια, αυτού του είδους η βοήθεια συμβάλλει άμεσα στη μόνη αληθινή μέθοδο διασφάλισης της μακροπρόθεσμης ασφάλειας της Ουκρανίας, δηλαδή στην ένταξη τόσο στην ΕΕ όσο και στο ΝΑΤΟ. Η διαδικασία με την οποία η Ουκρανία θα μπορούσε να ενταχθεί στην ΕΕ έχει ήδη ξεκινήσει, ακόμη κι αν υπόσχεται ότι θα είναι πολύ μακρά. Την ίδια στιγμή, όπως λέει τώρα ο Χένρι Κίσινγκερ, «με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, επίσημα ή όχι, η Ουκρανία πρέπει να αντιμετωπίζεται μετά από αυτό ως μέλος του ΝΑΤΟ».
Όπως καταλήγει η ανάλυση του CEPA, ένας τρόπος με τον οποίο μπορούμε να πραγματοποιήσουμε αυτόν τον στόχο είναι να υποστηρίξουμε την αμυντική βιομηχανία της Ουκρανίας —ιδιαίτερα τον τομέα του τιτανίου— και τη συνολική οικονομία της ως μέρος της ευρύτερης δέσμευσης της Δύσης. Δεν θα τιμούσαμε μόνο τις αξίες μας, αλλά θα υπερασπιζόμασταν και τα δικά μας συμφέροντα και τα συμφέροντα της Ουκρανίας.
Επιμέλεια Τέρρυ Μαυρίδης
