Το κλίμα των ελληνικών εκλογών σκιαγραφούν σε ρεπορτάζ τους οι New York Times, εστιάζοντας στους ψηφοφόρους της νέας γενιάς. Και σε μεγάλο βαθμό αυτοί στηρίζουν Κυριάκο Μητσοτάκη, καθώς η ραγδαία βελτίωση του οικονομικού κλίματος και η αίσθηση της ασφάλειας και σιγουριάς για το μέλλον της χώρας που αποπνέει, αποδεικνύονται καταλύτες για την επιλογή τους.
Ακολουθεί το ρεπορτάζ των NYT:
Μέρες πριν από τις εκλογές αυτής της Κυριακής στην Ελλάδα, τρεις νεαρές γυναίκες κάθισαν έξω από ένα χίπστερ καφέ σε μια γειτονιά της Αθήνας, πιο γνωστή ως κέντρο αναρχικής δράση (σ.σ. Εξάρχεια), είπαν ότι ήθελαν σταθερότητα.
«Τα χρήματα είναι σημαντικά - δεν μπορείς να ζήσεις χωρίς χρήματα», είπε η Μάρα Κατσίτου, 22 ετών, μια φοιτήτρια που μεγάλωσε κατά τη διάρκεια της καταστροφικής οικονομικής κρίσης που βίωσε η χώρα και μια μέρα ελπίζει να ανοίξει ένα φαρμακείο. «Δεν υπάρχει τίποτα που να έχει μεγαλύτερη σημασία για κάποιον από την οικονομία», ανέφερε.
Ως αποτέλεσμα, είπε, θα έδινε την ψήφο της στον Κυριάκο Μητσοτάκη, τον συντηρητικό και με «τετράγωνη» σκέψη πρωθυπουργό, που αποφοίτησε από το Χάρβαρντ, που του αρέσει να οδηγεί το ποδήλατό του και που, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, θα κερδίσει άνετα την Κυριακή τις δεύτερες εθνικές εκλογές. Με τον κ. Μητσοτάκη - ο οποίος είναι και γιος πρώην πρωθυπουργού - είπε η κ. Κατσίτου, θα είχε «σίγουρα καλύτερες πιθανότητες». Περίπου το ένα τρίτο των νεαρών ψηφοφόρων σαν αυτήν αισθάνεται το ίδιο, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις.
Αφού πέρασαν δύσκολα χρόνια εν μέσω τόσο πανικού, απόγνωσης και ταπείνωσης κατά τη διάρκεια της δεκαετούς οικονομικής κρίσης που ξέσπασε το 2010 - όπου κατέρρευσε η ελληνική οικονομία - πολλά από τα παιδιά της Ελλάδας της εποχής της κατάθλιψης μεγάλωσαν, λέγοντας ότι δεν ενδιαφέρονται να γυρίσουν ποτέ σε αυτό το παρελθόν.
Από πολλές απόψεις, ο νεανικός ριζοσπαστισμός έχει δώσει τη θέση του στον απροσδόκητο πραγματισμό, τη λαχτάρα για ευημερία και για σταθερό χέρι διακυβέρνησης, καθώς και την τάση να αγνοήσει ή τουλάχιστον να σιωπήσει την οργή για κάθε αριθμό σκανδάλων που έπληξαν τον κ. Μητσοτάκη.
Πρόσφατα, ένα ναυάγιο στο οποίο έχασαν τη ζωή τους πιθανώς περισσότεροι από 600 μετανάστες, έχει εγείρει νέα ερωτήματα σχετικά με τα σκληρά μέτρα της κυβέρνησης Μητσοτάκη για τον περιορισμό των αφίξεων μεταναστών. Η υποκλοπές επικοινωνιών του αρχηγού της αντιπολίτευσης από την υπηρεσία πληροφοριών του κράτους και η «ενοποίηση» των ελληνικών μέσων ενημέρωσης από τον κ. Μητσοτάκη έχουν προκαλέσει ανησυχίες για τη διάβρωση των δημοκρατικών κανόνων. Ένα σιδηροδρομικό δυστύχημα που σκότωσε 57 ανθρώπους τον Φεβρουάριο αποκάλυψε την άθλια κατάσταση βασικών ελληνικών υποδομών όπως ο σιδηρόδρομος- μια τραγωδία για την οποία ο κ. Μητσοτάκης ζήτησε συγγνώμη.
Αλλά για τους Έλληνες, συμπεριλαμβανομένου ενός αυξανόμενου αριθμού νεότερων Ελλήνων, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι όλα αυτά τα ζητήματα ωχριούσαν σε σύγκριση με την οικονομική σταθερότητα και την τύχη της χώρας.
Η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη έχει ωθήσει την ανάπτυξη σε διπλάσιο ρυθμό από τον μέσο όρο της ευρωζώνης, μειώνοντας τους φόρους και το χρέος, αυξάνοντας την ψηφιοποίηση της χώρας, τους κατώτατους μισθούς και τις συντάξεις. Μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες επενδύουν στη Ελλάδα. Ο τουρισμός εκτοξεύεται. Η χώρα αποπληρώνει τους πιστωτές της πριν από το χρονοδιάγραμμα, αυξάνοντας τις πιθανότητες οι οίκοι αξιολόγησης να δώσουν στην Ελλάδα το καθεστώς της επενδυτικής βαθμίδας.
«Τα πάντα έχουν να κάνουν με τις θέσεις εργασίας, με την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος, την εισαγωγή πολλών επενδύσεων και την πολύ πιο γρήγορη ανάπτυξη της οικονομίας», είπε ο κ. Μητσοτάκης σε πρόσφατη συνέντευξή του. «Αυτό ήταν πάντα το στοίχημά μου και νομίζω ότι το πετύχαμε, αν δούμε τους αριθμούς».
Η κρίση χρέους της Ελλάδας το 2010 ήταν μια τρομακτική εθνική καταστροφή. Τα εξευτελιστικά προγράμματα διάσωσης, που συνδέονται με φαινομενικά ατελείωτα μέτρα λιτότητας, μείωσαν τα εισοδήματα των νοικοκυριών κατά το ένα τρίτο και εκτόξευσαν την ανεργία στα ύψη καθώς εκατοντάδες χιλιάδες επιχειρήσεις κατέρρευσαν.
Στην κορύφωση της κρίσης, το 2013, σχεδόν ένας στους τρεις Έλληνες ήταν άνεργος και πολλοί ήταν απογοητευμένοι μετά από χρόνια βίαιων διαδηλώσεων, στις οποίες διαδηλωτές συγκρούστηκαν με την αστυνομία στους δρόμους της Αθήνας και άλλων πόλεων μέσα σε σύννεφα δακρυγόνων. Σκηνές με τους πιο απελπισμένους ανθρώπους να ψάχνουν μέσα από κάδους για φαγητό - κάποτε πρωτάκουστο - συγκλόνισαν την πλειοψηφία των Ελλήνων που πάλευαν για να τα βγάλουν πέρα.
«Έχουμε ακόμα μια βαθιά κληρονομιά 10 ετών κρίσης», παραδέχτηκε ο κ. Μητσοτάκης στη συνέντευξη. «Πολλοί άνθρωποι δεν εκτίμησαν πόσο επώδυνη ήταν η κρίση - χάσαμε το 25% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος μας».
Ο κ. Μητσοτάκης, αρχηγός του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας, έχει κερδίσει ένα σημαντικό μερίδιο της γενιάς που μεγάλωσε εκείνη την εποχή, αυξάνοντας την υποστήριξή του στους ψηφοφόρους ηλικίας 17 έως 24 ετών κατά τρεις μονάδες, στο 33%.
Εξίσου αξιοσημείωτο, η υποστήριξη των νεαρών ψηφοφόρων για τον αριστερό αντίπαλό του, τον πρώην πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, αρχηγό του ΣΥΡΙΖΑ, έχει καταρρεύσει, πέφτοντας στο 24% από 38% από τις εκλογές του 2019, όταν τον νίκησε ο κ. Μητσοτάκης.
Στις πρώτες εκλογές τον Μάιο, το κόμμα του κ. Μητσοτάκη συνέτριψε τον ΣΥΡΙΖΑ κατά 20 μονάδες, αλλά δεν ήταν αρκετή η πλειοψηφία για να ηγηθεί μιας μονοκομματικής κυβέρνησης. Αντί να προχωρήσει σε μια κυβέρνηση συνασπισμού, ο κ. Μητσοτάκης επέλεξε άλλες εκλογές. Με έναν νέο, πιο ευνοϊκό εκλογικό νόμο που δίνει μπόνους εδρών στον πρώτο κόμμα, ελπίζει τώρα να κερδίσει μια συντριπτική νίκη, που θα του επιτρέψει να κυβερνήσει μόνος του.
Συνολικά, ο κ. Τσίπρας υπολείπεται του κ. Μητσοτάκη με περισσότερες από 20 μονάδες.
Και αυτό παρά τις προσπάθειές του αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ να απεικονίσει τον κ. Μητσοτάκη ως έναν αντιδημοκρατικό, αλαζονικό και ακαταλόγιστα ισχυρό άνδρα που, όπως λέει, επέβλεψε μια «μαζική αναδιανομή του πλούτου από τους πολλούς στους λίγους», στα τέσσερα χρόνια της εξουσίας του.
Δεν υποστηρίζουν βέβαια όλοι οι νέοι ψηφοφόροι τον κ. Μητσοτάκη. Πολλοί παραπονιούνται ότι η ευημερία που υποτίθεται ότι θα ερχόταν στη ζωή τους δεν εμφανίστηκε- αντίθετα τα πράγματα είναι τόσο δαπανηρά που δεν μπορούν να φύγουν από τα σπίτια τους.
Ούτε όλοι οι οικονομικοί δείκτες είναι καλοί. Η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει το υψηλότερο εθνικό χρέος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι το δεύτερο φτωχότερο έθνος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά τη Βουλγαρία. Επίσης, η φοροδιαφυγή εξακολουθεί να είναι συχνή.
Ο κ. Τσίπρας προσπάθησε να πείσει τους νέους ψηφοφόρους ότι, στην πραγματικότητα αυτός, και όχι ο κ. Μητσοτάκης, είναι όχι μόνο ο πραγματικός παράγοντας της αλλαγής, αλλά και της σταθερότητας. Έχει υποσχεθεί οικονομική ανακούφιση, συμπεριλαμβανομένων καλύτερων υπηρεσιών για την υγεία, αν και παραμένει ασαφές πώς θα χρηματοδοτηθούν.
«Θα παλέψουμε για να μην χαθεί η ελπίδα για δικαιοσύνη και ευημερία για όλους σε αυτή τη χώρα, για μια δίκαιη κοινωνία και ευημερία για όλους», είπε ο κ. Τσίπρας αυτή την εβδομάδα σε προεκλογική εκδήλωση στη δυτική Πάτρα.
Κάποιοι ψηφοφόροι, που υποφέρουν από τις αυξανόμενες τιμές και την εκθετική αύξηση των ενοικίων, τον υποστηρίζουν.
«Η κρίση δεν έχει τελειώσει. είναι ακόμα εδώ», είπε ο Γρηγόρης Βαρσάμης, 46 ετών, ο οποίος είπε ότι οι λογαριασμοί ηλεκτρικής ενέργειας του δισκοπωλείου του έχουν φτάσει στα ύψη και ότι θα ψήφιζε τον κ. Τσίπρα.
Αλλά δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο κ. Τσίπρας, πρώην κομμουνιστής που κυβέρνησε τα τελευταία χρόνια της οικονομικής κρίσης, μονίμως συσχετίζεται με τον πόνο εκείνης της εποχής.
Το 2015, υπό την ηγεσία του, οι Έλληνες ψήφισαν σε δημοψήφισμα για να απορρίψουν το δρακόντειο πακέτο βοήθειας της Ευρώπης και η Ελλάδα σχεδόν αποβλήθηκε από την ευρωζώνη. Η κοινωνική αναταραχή επέστρεψε και οι συζητήσεις για «Grexit», αναφερόμενες στην έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη, ενισχύθηκαν. Πολλοί νέοι Έλληνες που μεγάλωσαν εκείνη την περίοδο αισθάνονται πληγωμένοι από την εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ.
Ο Γρηγόρης Κίκης, 26 ετών, βραβευμένος σεφ στο εστιατόριο Upon στην Αθήνα, θυμάται ότι η οικονομική κρίση συνέπεσε με την προσπάθειά του να εισέλθει στον κόσμο των εστιατορίων ως 13χρονος βοηθός σε κουζίνες μετά το σχολείο.
Καθώς τα εστιατόρια έκλειναν και ο πατέρας του ανησυχούσε για την πληρωμή των εργαζομένων του, οι σεφ γύρω του ανησυχούσαν για τους προϋπολογισμούς για προϊόντα, όπως το κρέας, τα πιάτα και τα ποτήρια. Όταν ήθελαν να δοκιμάσουν ένα νέο πιάτο, είχαν την πολυτέλεια να το δοκιμάσουν μόνο μία φορά.
Σήμερα, ο κ. Κίκης διευθύνει ένα δημοφιλές μπιστρό στην Αθήνα με λίστα κρασιών 300 ετικετών, μηχανές ψησίματος καφέ και ένα εκλεκτικό μενού.
«Το εστιατόριο είναι γεμάτο κάθε μέρα», είπε, εξηγώντας ότι θα ψήφιζε τον κ. Μητσοτάκη για να παραμείνει έτσι. «Πολλοί άνθρωποι στην ηλικία μου ενδιαφέρονται περισσότερο για την οικονομία. Λένε ότι υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες και υψηλότεροι μισθοί, και ίσως έρθουν άνθρωποι από το εξωτερικό και θέλουν να εργαστούν στην Ελλάδα γιατί τα πράγματα άλλαξαν προς το καλύτερο».
Το ίδιο ισχύει και για τον Νίκο Θεράπο, 29 ετών, σύμβουλο βιωσιμότητας. Όταν ήταν 16 ετών, είπε, η δραστική περικοπή των δημοσίων εξόδων κόστισε τη δουλειά της νηπιαγωγού μητέρας του. Η εταιρεία του πατέρα του, στον σκληρά χτυπημένο κατασκευαστικό κλάδο, συρρικνώθηκε επίσης.
«Θυμάμαι πολύ καθαρά ότι δεν ήμουν τόσο αισιόδοξος για την επαγγελματική μου καριέρα», είπε.
Το 2015, όταν σπούδαζε επιχειρήσεις στις Βρυξέλλες, η Ελλάδα είχε εμπλακεί σε έντονες πολιτικές και κοινωνικές αναταραχές και, θυμάται ο κ. Θεράπος, οι συμφοιτητές του τον απέφευγαν.
«Με θεωρούσαν τον τεμπέλη Έλληνα, παρόλο που δεν ήξεραν τίποτα για μένα», είπε. «Ήταν πραγματικά άδικο για μένα και τη γενιά μου».
Όμως τα τελευταία τέσσερα χρόνια, είπε ο κ. Θεράπος, υπήρξε μια αλλαγή.
«Δεν μπορώ να πω ότι επιστρέψαμε στην κανονικότητα, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν γνώρισα ποτέ την κανονικότητα», είπε. Αλλά για πρώτη φορά, είπε, ένιωσα «σίγουρος για το μέλλον μας».
Πολλοί από τους πιο αριστερούς φίλους του είχαν επίσης μετατοπιστεί προς τον κ. Μητσοτάκη, είπε ο κ. Θεράπος, επειδή θέλουν ένα «σταθερό και βιώσιμο οικονομικό σύστημα».
Όπως ήταν αναμενόμενο, ο κ. Μητσοτάκης συμφώνησε.
«Στο τέλος της ημέρας», είπε, «η Ελλάδα δεν είναι πλέον πρόβλημα για την ευρωζώνη. Νομίζω ότι αυτό προσφέρει ανακούφιση σε πολλούς ανθρώπους».
Φωτογραφία: Getty Images/Ideal Images
