«Θα ήταν δικαιολογημένη μια μικρή οίηση, σε κάποιον που δεν προέρχεται από τζάκι και κατάφερε στα 40 του να γίνει Πρωθυπουργός» είπε ο Αλέξης Τσίπρας από το βήμα της Βουλής απαντώντας στην Ντόρα Μπακογιάννη, όταν εκείνη τον κατηγόρησε για «καισαρισμό».
Ποια είναι όμως τα τζάκια στην ελληνική πολιτική σκηνή; Οι Παπανδρέου και οι Καραμανλήδες; Αυτές οι οικογένειες όντως έχουν αναδείξει από δύο Πρωθυπουργούς μεταπολιτευτικά, κανέναν όμως σε τόσο μικρή ηλικία.
Ας δούμε λίγο από πού κρατάει η σκούφια τους: Ο Παπ- Αντρέας ήταν ένας ιερέας από το Καλέτζι, ένα ορεινό χωριό της Αχαΐας και ο Γεώργιος Καραμανλής ένας δάσκαλος από το Κιούπκιοϊ (σήμερα Πρώτη Σερρών). Τα παιδιά τους, ο Γεώργιος Παπανδρέου και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αντίστοιχα, ήλθαν στην Αθήνα και σπούδασαν Νομική και σε μια εποχή, κατά την οποία οι μορφωμένοι νέοι ήταν πολύ λιγότεροι, κατόρθωσαν να διεισδύσουν στην ταραγμένη προπολεμική πολιτική σκηνή.
Η οικογένεια Παπανδρέου ανέδειξε άλλους δύο Πρωθυπουργούς πλην του Γεωργίου. Ο Ανδρέας Παπανδρέου, χωρίς αμφιβολία, αξιοποίησε το όνομά του για να εισέλθει στην πολιτική. Βέβαια στα 40 του δεν ήταν καν βουλευτής. Εξελέγη στην Αχαΐα σε ηλικία 45 ετών και χρειάστηκε άλλα 27 χρόνια για να γίνει Πρωθυπουργός στα 62 του, αφού είχε προηγηθεί σημαντική ακαδημαϊκή καριέρα και αφού μεσολάβησαν η δικτατορία, η ίδρυση νέου κόμματος και 7 χρόνια στην αντιπολίτευση.
Ο γιος του, Γιώργος Ανδρέα Παπανδρέου, επίσης αξιοποίησε την οικογένειά του για να εκλεγεί βουλευτής στα 29. Πρωθυπουργός όμως έγινε σχεδόν 30 χρόνια αργότερα, έχοντας διατελέσει βουλευτής Αχαίας και Α’ Αθήνας και Υπουργός Παιδείας και Εξωτερικών. Από την άλλη πλευρά του πολιτικού του φάσματος ο Κώστας Καραμανλής, αξιοποίησε το επίθετό του για να εκλεγεί Βουλευτής, όχι όμως στις Σέρρες που εκλέγονταν οι θείοι του Κωνσταντίνος και Αχιλλέας, αλλά στην Α’ Θεσσαλονίκης. Και για αυτόν χρειάστηκε να περάσουν 15 χρόνια κοινοβουλευτικής θητείας, μέχρι να εκλεγεί Πρωθυπουργός στα 48 του χρόνια.
Σε αντίθεση με τους εκπροσώπους των τζακιών, ο Αλέξης Τσίπρας υποδείχθηκε από το κόμμα του υποψήφιος Δήμαρχος Αθηναίων σε ηλικία 32 ετών, Πρόεδρος κόμματος στα 34 του (πριν καν γίνει βουλευτής) και Πρωθυπουργός στα 41 του, χωρίς να προλάβει να δουλέψει όπως δήλωσε ο μέντοράς του Αλέκος Φλαμπουράρης. Κάτι που δεν είχε συμβεί για κανέναν εκπρόσωπο τζακιού.
Όταν λοιπόν ο Πρωθυπουργός έλεγε «εσείς που ανήκετε σε μεγάλο τζάκι θα πρέπει να παραδεχθείτε ότι τα πράγματα σε αυτή τη χώρα έχουν αλλάξει» στη Ντόρα Μπακογιάννη, αναφερόταν σε μια σημαντική αλλαγή που συνέβη στη χώρα τα τελευταία χρόνια, ότι αυτή η κριτική κατά της οικογενειοκρατίας απέδωσε καρπούς.
Η Ντόρα Μπακογιάννη απόγονος του Ελευθερίου Βενιζέλου και κόρη του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, μπήκε στην πολιτική, όταν δολοφονήθηκε ο σύζυγος της, Παύλος Μπακογιάννης, και εξελέγη στη μονοεδρική Περιφέρεια της Ευρυτανίας σε ηλικία 35 ετών. Από το 1996 μέχρι σήμερα εκλέγεται με σταυρό προτίμησης στην Α’ Αθήνας (όπου δεν κληρονόμησε εκλογική πελατεία), ενώ έγινε η πρώτη γυναίκα που εξελέγη Δήμαρχος Αθηναίων. Η οικογένειά της σίγουρα της έδωσε μια ώθηση για να μπει στην πολιτική, αλλά αποτέλεσε το μεγαλύτερο πρόβλημα της στη συνέχεια και ειδικά στην εσωκομματική εκλογή του 2009.
Μέχρι τότε οι προερχόμενοι από πολιτικές οικογένειες υφίσταντο κριτική, αλλά κατόρθωναν να την ξεπεράσουν και να ανέλθουν μέχρι το αξίωμα του Πρωθυπουργού. ‘Οπως συνέβη με τον Σοφοκλή Βενιζέλο και τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, που μαζί με τους Κανελλόπουλο, Στεφανόπουλο, Ράλλη κ.α. αντιμετωπίζονταν ως τζάκια από τους πολιτικά αυτοδημιούργητους τύπου Γεωργίου Παπανδρέου και Κωνσταντίνου Καραμανλή. Τραγική ειρωνεία ότι αντίστοιχη κριτική αντιμετώπισαν πρόσφατα οι απόγονοί τους, Κώστας Καραμανλής (θυμηθείτε το πρωτοσέλιδο με τη Ντόλυ) και ο ΓΑΠ, στο πλαίσιο των εσωκομματικών μαχών που κέρδισαν.
Η πολιτική ζωή κάνει κύκλους. Σήμερα, ο Αλέξης Τσίπρας μπορεί να τα ρίχνει στα τζάκια. Η εκλογή του, άλλωστε, στην Προεδρία στον ΣΥΡΙΖΑ, οδήγησε στην εκλογή ακόμη νεώτερων Γραμματέων σε ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, που προέρχονταν από τον κομματικό μηχανισμό, ενώ από φοιτητικές παρατάξεις της Αριστεράς προέρχεται επίσης, ο στενός πυρήνας της Κυβέρνησης (Παππάς, Φλαμπουράρης, Σκουρλέτης, Φίλης κ.α.). Αύριο, είναι πολύ πιθανό ένας Πρωθυπουργός, να στρέφεται εναντίον των «παιδιών του κομματικού σωλήνα» και να δηλώνει τεχνοκράτης, ασχέτως αν προέρχεται από τζάκι ή όχι.
Σίγουρα, έχει μεγάλη σημασία το πώς εισέρχεται κανείς στην πολιτική ζωή, μεγαλύτερη σημασία έχει όμως, το τι κάνεις από εκεί και μετά. Για να μπορείς να λες ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει και να δικαιολογήσεις και την όποια οίηση..
