Η σοκολάτα του Dubai, μπήκε στη ζωή μας ξαφνικά και επιθετικά: Η Sarah Hamouda Αγγλο-αιγυπτία που ζει στο Dubai, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της ήθελε να φάει κάτι γλυκό. Καθόλου ασυνήθιστο. Δεν έβρισκε όμως της απόλυτη γεύση που επιθυμούσε. Έτσι, αποφάσισε να την φτιάξει μόνη της με πρώτες ύλες σοκολάτα, φύλλο κανταΐφι, πάστα φιστικιού και άλλα μικρότερα υλικά. Όλα αυτά συνέβησαν το 2021. Τον Δεκέμβριο του 2023 μέσα σε ένα χρόνο, το προϊόν αυτό της λιγούρας εγκυμοσύνης έγινε viral σε ολόκληρο τον κόσμο με την βοήθεια influencers του Instagram και TikTok! Η food influencer TikTok Maria Vechera, έφαγε σοκολάτα Dubai στο αυτοκίνητό της και την είδαν σε δύο χρόνια 56 εκατ. κόσμος!
Η Sarah Hamouda σε συνέντευξή της στο CNN, ανέφερε το προφανές: Καλές οι λιγούρες και η αρχική έμπνευση αλλά χρειάστηκε πολύ αγάπη και ατελείωτες ώρες δουλειάς για να τελειοποιηθεί το προϊόν. Επεσήμανε την μεγάλη προσπάθεια να διακοσμηθούν σωστά οι πλάκες σοκολάτας με το χέρι, κάτι που έβαζε όρια στην ημερήσια παραγωγή: 500 κομμάτια όλα κι όλα στην αρχή τα οποία τα διένειμε μέσα από το δίκτυο διανομής φαγητού Deliveroo. Το εν λόγω δίκτυο, μετά από 2 χρόνια συνεργασίας, ανακοίνωσε ότι σχετικό βίντεο influencer του, το είδαν 90 εκατ. άτομα! Στην λίστα του δικτύου για τα ποιο trendy προϊόντα του 2024, η σοκολάτα Dubai κατέλαβε την πρώτη θέση! Είναι πρώτη φορά στην οκταετή ιστορία της σχετικής λίστα που την πρώτη θέση καταλαμβάνει γλυκό και όχι φαγητό.
Φυσικά οι χώρες της Αραβικής χερσονήσου ήταν οι πρώτες που θέλησαν να δοκιμάσουν. Εκεί άλλωστε περιοριζόταν αρχικά η διανομή. Αλλά και όποιος είχε «άκρες»στο Dubai, παρήγγειλε σοκολάτα! Έτσι, στα μέσα Δεκεμβρίου, Γερμανίδα που επέστρεφε από κάποιο ταξείδι στην περιοχή, έφερε μαζί της 58 κιλά (!!!) από την περίφημη σοκολάτα, προκαλώντας πονοκέφαλο στις αρχές, εάν θα πρέπει να φορολογηθεί σαν επαγγελματικό ή ιδιωτικό αγαθό!
Η αποκλειστική διάθεση της αυθεντικής παραγωγής από το δίκτυο Deliveroo σε συνδυασμό με τις μικρές αρχικά ποσότητες, θυμίζει κάτι από την καθ’ ημάς ιστορία του Καποδίστρια και της πατάτας, εάν βέβαια ισχύει... Όλοι ήθελαν να δοκιμάσουν το νέο trendy γλυκό!
Ουρές σε ζαχαροπλαστεία σε ολόκληρο τον κόσμο
Στην πόλη Άαχεν της Γερμανίας, εκεί όπου η γνωστή Ελβετική σοκολατοβιομηχανία αποφάσισε να λανσάρει πρώτα την καινούργια της σοκολάτα, ο κόσμος έκανε ουρές για ώρες μια βροχερή Πέμπτη του περασμένου Νοεμβρίου, αντίστοιχες με αυτές που κάνει για τις νέες κυκλοφορίες του iPhone! Κάθε πελάτης μπορούσε να πάρει μία μόνο σοκολάτα, αριθμημένη σε ανάμνηση της πρώτης ημέρας κυκλοφορίας! Και όλα αυτά σε τιμή 14.99 ευρώ το τεμάχιο...
Στο Idaho των ΗΠΑ η σοκολατοπαραγωγός Robinso Confections, μετά από απαίτηση των πελατών της ασχολήθηκε να παρασκευάσει τη δικιά της εκδοχή, αφού η αυθεντική από το μακρινό Dubai δεν ήταν πρακτικά διαθέσιμη! Πειραματιζόμενη μεταξύ αμερικάνικης και βέλγικης σοκολάτας, κατέληξε σε ένα προϊόν το οποίο τη στιγμή αυτή τιμάται σε 49 δολ. το τεμάχιο και πουλάει σαν τρελό.
Στις μακρινές Ινδίες, η σοκολατοβιομηχανία Paul and Mike ανέλαβε να ανταποκριθεί στην καταναλωτική ανησυχία της εκεί ανερχόμενης ανώτερης τάξης, φτιάχνοντας ένα «πειραγμένο» προϊόν που να πλησιάζει τις γνωστές στην χώρα γεύσεις. Και η τιμή αυτού, 7,5 ευρώ το τεμάχιο (690 ρουπίες), τιμή υπερδιπλάσια από τις υπόλοιπες γεύσεις της εταιρείας. Έτσι για την ιστορία των πραγμάτων, Ινδός εργάτης γης, έστειλε στην μάνα του έμβασμα 5.000 ρουπίες (δηλαδή 7 σοκολάτες) για να τη βγάλει περίπου ένα μήνα!
Μέχρι την Κορέα έφτασε ο «πυρετός», μια χώρα που το φιστίκι και τα προϊόντα του τα ήξερε μάλλον από φωτογραφία… Ο εξειδικευμένος ιστότοπος παροχής εμπορικών πληροφοριών Tridge αναφέρει ότι η Κορεάτικη αλυσίδα λιανεμπορίου CU, ξεκίνησε την διάθεση της σοκολάτας σε τιμή διπλάσια της μέση τιμής άλλων σοκολατένιων σκευασμάτων κι εξαντλήθηκε πάραυτα! Σε συνεργασία με τοπική παραγωγική εταιρεία, έφτιαξε 200.000 τεμάχια τα οποία ξεπούλησε αμέσως. Η αρχική τιμή ήταν 2,9 USD, η οποία σύντομα αναρριχήθηκε στα 4.73, χωρίς κανείς να διαμαρτυρηθεί.
Η ιστότοπος αυτός όμως αναφέρει κάτι άλλο ενδιαφέρον: Η επιτυχία της σοκολάτας με το φιστίκι και το κανταΐφι, οδήγησε τους ντόπιους καταναλωτές σε αναζήτηση και άλλων προϊόντων με βάση το φιστίκι, προτρέποντας τους αναγνώστες – επαγγελματίες, να εξερευνήσουν την αναδυόμενη αγορά της Κορέας. Τα παγωτά με γεύση φιστίκι αυξήθηκαν το 2024 κατά 330%. Η πάστα φιστικιού, απαραίτητο υλικό για να φτιάξεις σοκολάτα στο σπίτι αυξήθηκε κατά 2400%! Το λάδι φιστικιού, άγνωστο σε εμάς προϊόν που προέρχεται από ψυχρά σύνθλιψη καρπού και τιμάται κάτι σαν 100+ ευρώ το κιλό, αυξήθηκε κατά 7.700%!
Ήλθε για να μείνει ή θα ξεχαστεί η Σοκολάτα Dubai;
Αντιλαμβάνεστε ότι ο γράφων θα μπορούσε να εκτραπεί, παραθέτοντας πλήθος πληροφοριών, γεγονότων και απόψεων. Θα προτιμήσουμε όμως να δώσουμε το λόγο σε μια καταξιωμένη αρθρογράφο γεύσης από την Τουρκία, την Aylin Oney Tan, η οποία σε άρθρο της στην καθημερινή αγγλόφωνη έκδοση της Hurriet, εστιάζεται στο ενδιαφέρον ερώτημα, εάν η σοκολάτα Dubai ήλθε για να μείνει ή θα είναι ένα ακόμη από τα πολλά προϊόντα που έλαμψαν και στη συνέχεια αποσύρθηκαν από τα ράφια. Η άποψη ενός ανθρώπου που έχει μεγαλώσει με την κουλτούρα του φιστικιού, όπως κάθε Τούρκος πολίτης, αλλά και τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα, όπως ενός αγγλόφωνου μεγάλης κυκλοφορίας μέσου, είναι προφανώς ιδιαίτερα χρήσιμη και γιαυτό την μεταφέρουμε αυτούσια.
Αναφέρει λοιπόν η κ. Aylin Oney Tan:
«Το πραγματικό μυστικό της σοκολάτας του Ντουμπάι δεν είναι μόνο η γεύση ή η οπτικά εντυπωσιακή γέμιση. Το πραγματικό πλεονέκτημα βρίσκεται στην τραγανή υφή του «kadayıf» στο εσωτερικό. Μάλιστα, υπάρχουν πολλά παραδείγματα στον κόσμο των σοκολατών που έχουν κερδίσει μεγάλη αγορά χάρη στην τραγανή τους υφή. Αυτές οι δημιουργίες περιλαμβάνουν το Swiss Toblerone (1909), το American Rice Krispies (1939) και το Ferrero Rocher (1982). Το μυστικό της επιτυχίας τους είναι αυτή η μοναδική αίσθηση στο στόμα και αυτό το δάγκωμα στον ουρανίσκο. Τα τελευταία χρόνια, η ήδη best-seller Damak εισήγαγε μια νέα ποικιλία με το όνομα «Damak Baklava» μια γαλακτώδη λευκή σοκολάτα & φιστίκι με την πρόσθετη τραγανότητα του μπακλαβά. Η σοκολάτα του Ντουμπάι, από την άλλη, είναι διαφορετική από όλες τις άλλες, το τραγανό της είναι πιο έντονο σε πρώτο πλάνο. Το βρίσκω περισσότερο παρόμοιο με το περίφημο επιδόρπιο «Cennet Çamuru» του Κιλίς, μιας τουρκικής πόλης ακριβώς βόρεια των συνόρων με τη Συρία. Το όνομα του γλυκού είναι μάλλον άχαρο όνομα που σημαίνει «Λάσπη του Παραδείσου» και μοιάζει πολύ με πρασινωπή λάσπη. Η δημιουργία του χρονολογείται από τη δεκαετία του 1950 και κάποτε ήταν γνωστό ως «Kaymaklı Kırma Künefe» και χρησιμοποιεί σπασμένα κομμάτια κανταΐφι, τραγανισμένα σε βούτυρο, αναμεμειγμένα με άφθονες ποσότητες θρυμματισμένου φιστικιού και γεμάτα με τοπική κρέμα. Το πλούσιο επιδόρπιο είναι πλέον μια κλασική λιχουδιά του Κιλίς και μάλιστα έχει ετικέτα γεωγραφικής ένδειξης. Η σοκολάτα του Ντουμπάι μπορεί να άντλησε έμπνευση από αυτό ή άλλα παρόμοια γλυκά της Μέσης Ανατολής, αλλά η μπουκιά της φαίνεται να μένει εδώ και πολύ καιρό!».
Tι συμβαίνει στην αγορά φιστικιού. Θα μπορέσει να αποκομίσει οφέλη;
To άλλο ενδιαφέρον στοιχείο της όλης αυτής απίστευτης ιστορίας που βρίσκεται σε εξέλιξη, είναι ότι η πρωτογενής αγορά του φιστικιού πιάστηκε κυριολεκτικά στον ύπνο. Η Τουρκία, η τρίτη σε μέγεθος παραγωγός στον κόσμο, είχε φέτος την μεγαλύτερη παραγωγή των τελευταίων 50 χρόνων, σύμφωνα με Baklava and Dessert Producers Association (BAKTAD) . Στην περιφερειακή μας αγορά της Μεσογείου, υπήρχε από τις αρχές καλοκαιριού σκεπτικισμός, εάν η αγορά θα μπορούσε να απορροφήσει τις ποσότητες αυτές. Οι ελπίδες είχαν αποτεθεί στις μεταβαλλόμενες ισορροπίες λόγω των εμπάργκο σε Ρωσία, Κίνα και Περσία. Καμία δηλαδή σχέση με τα ήδη τεκταινόμενα από τότε με την σοκολάτα. Η φυσική αγορά του προϊόντος περπατούσε με ένα ικανοποιητικό ρυθμό, γεγονός μάλλον παράξενο. Με τον καθένα από τους συντελεστές της να δίνει τη δικιά του εξήγηση: Δεν είχε καθόλου παραγωγή η Αίγινα φέτος ανέφεραν οι Έλληνες, στην ικανοποιητική πορεία του μπακλαβά το απέδιδαν στην γειτονική Τουρκία, με τον κόσμο να θέλει να γλυκαθεί λίγο από τις πολλές πίκρες του υψηλού πληθωρισμού.
Στα μέσα Οκτωβρίου, αρθρογράφοι σε μεγάλης κυκλοφορίας εφημερίδες στη γείτονα, ανέφεραν ότι οι υψηλές τιμές του φιστικιού, οδηγούσαν σε απώλεια αγορών που χτίστηκαν με ιδρώτα τα προηγούμενα χρόνια και κατηγορούσαν τους κερδοσκόπους που συγκέντρωναν και αποθησαύριζαν το προϊόν. Αυτοί όμως, είχαν πάρει το μήνυμα των αγορών, ότι όλος ο κόσμος ζητούσε πλέον τώρα ψίχα κελυφωτού φιστικιού για να φτιάξει την viral σοκολάτα. Έρχονταν και οι γιορτές, παραδοσιακά χρόνος αύξησης της κατανάλωσης γλυκών. Έτσι, από 700/800 τουρκικές λίρες το κιλό τον Σεπτέμβριο, το κελυφωτό φιστίκι έφτασε παραμονές των γιορτών να πωλείται 1200/1300 λίρες, με άμεση προοπτική να φτάσει τις 1500 λίρες!
Μαθαίνοντας για τις τρέχουσες τιμές, θυμηθήκαμε και παραθέτουμε μια φωτογραφία ενός ευτραφούς φύλακα δένδρων φιστικιάς κάπου στην Τουρκία, λίγο πριν την συγκομιδή.
Με τα πολλά κρούσματα κλοπής προϊόντων που έχουν σημειωθεί τελευταία και στην Ελληνική επικράτεια, είναι πιθανόν να δούμε κι εδώ σε εμάς τέτοιες φωτογραφίες, φέτος τον Αύγουστο.
Ήταν τώρα η σειρά των παρασκευαστών μπακλαβά να διαμαρτυρηθούν: Με τέτοιες τιμές είναι αδύνατο να σταθούμε στην αγορά! Ο Mehmet Çiftçi ανέφερε ότι η πτώση της ζήτησης δεν έχει κανένα προηγούμενο. Άλλοτε πουλούσε 10 ταψιά μπακλαβά την ημέρα και τώρα πουλάει 4 ή το πολύ 5! Έρχονται στο μαγαζί πελάτες και ζητούν σοκολάτα Dubai! Δεν το χωράει το μυαλό του, ότι στο διεθνές προπύργιο του μπακλαβά, οι πελάτες «απεταξάμην» τον παραδοσιακό μπακλαβά και ζητούν κάτι τόσο μοντέρνο και (ελπίζει ο Mehmet) εφήμερο.
Για την ομαλοποίηση της αγοράς, οι μπακλαβατζήδες ζητούν την εισαγωγή ποσοτήτων φιστικιού από την γειτονική πολύπαθη Συρία, τη στιγμή που στην αγορά είναι κοινό μυστικό ότι είναι οι Τούρκοι έμποροι που ρυθμίζουν την εκεί αγορά εδώ και αρκετά χρόνια...
Στην δική μας τώρα αγορά εδώ στην Ελλάδα, συνέβη κάτι μάλλον θλιβερό: σχεδόν κανείς από τους συντελεστές δεν πήρε έγκαιρα είδηση τι συμβαίνει. Οι παραγωγοί ακολουθούσαν την συνήθη τακτική διάθεσης του προϊόντος, προβληματισμένοι «γιατί οι Ιταλοί δεν ήλθαν φέτος να αγοράσουν». Σήμερα, που η τιμή δείχνει να ανεβαίνει, υπάρχουν ελάχιστα αποθέματα στα χέρια παραγωγών. Ούτε σκέψη να κρατήσουμε λίγο προϊόν για αργότερα. Αλλά ούτε και οι εμπορικοί παίκτες της αγοράς είχαν αντιληφθεί τι συμβαίνει στην αγορά και την επερχόμενη αυξανόμενη ζήτηση. Business as usual. Ακόμη και μόλις πριν δύο ημέρες, ελάχιστοι απαντούσαν θετικά στο ερώτημα εάν τη τρελή πορεία της σοκολάτας Dubai είχε φανεί στην πρωτογενή αγορά φιστικιού και πάστας. Δεν είναι κακή η αγορά ψίχας απαντούσαν αλλά μέχρι εκεί. Ακόμη και όσοι απαντούσαν θετικά συμπλήρωναν «μην φανταστείς κάτι φοβερό πάντως».
Και σε ένα πολύ επιτυχημένο συνέδριο που έγινε το Νοέμβριο εδώ στην Λαμία, όταν δηλαδή το φαινόμενο ήταν σε κορύφωση, κανείς δεν αναφέρθηκε σε αυτό.
Με δεδομένο ότι σε ολόκληρη την Ελλάδα, έχουν φυτευτεί πολλές χιλιάδες δένδρα φιστικιάς, τα οποία σταδιακά εισέρχονται στην παραγωγή τα επόμενα χρόνια, η έλλειψη πληροφόρησης και ουσιαστικών διεθνών διασυνδέσεων, για να μην πούμε απομόνωσης, θα πρέπει να μας προβληματίσει όλους: παραγωγούς, εμπορευόμενους, μεταποιητές, χρηματοδότες, κράτος, Δήμους, περιφέρειες, φυτωριούχους.
Μετά από μια πορεία 40 χρόνων στην αγορά αυτή, σαν να βλέπω μπροστά μου την αντίδραση του όποιου συνομιλητή μου από τον κλάδο διαβάζοντας τα παραπάνω: καλά τα λες αλλά τι ακούς για του χρόνου,θα έχει ζήτηση;
Πρέπει τελικά κάποτε να ξεκολλήσουμε από την πεπατημένη και να ενσωματωθούμε στη νέα διεθνή διατροφική πραγματικότητα.
Υ.Γ Μέρος πληροφοριών και κυρίως η αίσθηση της τρέχουσας κατάστασης, έχουν συλλεχθεί μέσω πρωτογενών πληροφοριών από παράγοντες του χώρου του φιστικιού που συμμετέχουν στην ομάδα Mediterranean Pistachio Farmers στο Facebook, ένα φόρουμ γνωριμίας και ανταλλαγής απόψεων επαγγελματιών από όλες τις Μεσογειακές χώρες. Αυτό για όποιον έχει κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το θέμα.
