Η προαναγγελία ότι το μέτρο στήριξης ζημιογόνων επιχειρήσεων λόγω υψηλών παγίων δαπανών υπολογίζεται προς το παρόν σε 500 εκατ. ευρώ, τη στιγμή που μέσα από τους 2 κύκλους Επιστρεπτέας Προκαταβολής (σ.σ. από τον 6ο που τρέχει τώρα και από τον 7ο που έχει ήδη προαναγγελθεί) αναμένεται να μοιραστoύν πάνω από 1,5 δισ. ευρώ, δείχνει την «τάση», αλλά και τη δυνατότητα για μέτρα στήριξης που θα έχει η ελληνική οικονομία τους επόμενους μήνες.
Το μέτρο των παγίων δαπανών είναι ούτως ή άλλως πολύ πιο στοχευμένο. Και τούτο καθώς προϋποθέτει (βάσει κανόνων ΕΕ) πως μία εταιρεία θα είναι ζημιογόνα και μετά τη λήψη των μέτρων στήριξης και θα έχει υποστεί πτώση τζίρου 30% για να τύχει στήριξης. Το εν λόγω μέτρο δεν έχει ακόμα οριστικοποιηθεί ούτε σε επίπεδο διαβουλεύσεων με την Κομισιόν, ούτε αναφορικά με το χρόνο εφαρμογής του και με τα δημοσιονομικά περιθώρια που θα υπάρχουν.
Το θέμα είναι – όπως επαναλαμβάνουν τα στελέχη του ΥΠΟΙΚ - πως είναι άγνωστο για πόσο χρόνο θα χρειασθεί να παραταθούν οι περιορισμοί και τι ένταση θα έχουν. Και έτσι πόσο θα πρέπει να αυξηθούν (πολύ πέραν ενδεχομένως των 7,5 δισ. ευρώ που αρχικά προβλεπόταν στον Προϋπολογισμό του 2021) τα οριζόντια μέτρα στήριξης για το πρώτο στάδιο της πανδημίας.
Γενικότερα, εξηγούν αρμόδιες πηγές, γίνεται σαφές πως όσο επεκτείνεται χρονικά το στάδιο των περιορισμών, τόσο μειώνονται τα περιθώρια για μέτρα στήριξης σε αυτό το στάδιο, αλλά και στο επόμενο: κατά την «αποσωλήνωση» της οικονομίας. Γιατί, επισημαίνουν, οι θεσμοί της ΕΕ δίδουν μεν το δικαίωμα για μέτρα στήριξης επιτρέποντας παρέκκλιση από τους δημοσιονομικούς κανόνες και από τη νομοθεσία περί κρατικών ενισχύσεων, αλλά τα «λεφτά» δεν έχουν αλλάξει σε ύψος. Είναι τα χρήματα από το υφιστάμενο ΕΣΠΑ που μπορούν να αλλάξουν χρήση, το 1ο πακέτο διάσωσης (Απριλίου 2020) που αποτελείται από δάνεια (σ.σ. όπως το SURE), αλλά και η συμφωνία για το Σχέδιο Ανάκαμψης που θα ενεργοποιηθεί ταμειακά από την ΕΕ το 2ο εξάμηνο και προβλέπει έως και το 2026 ποσό που μπορεί να φτάσει στα 32 δισ. ευρώ για την Ελλάδα (εκ των οποίων οι επιδοτήσεις είναι περί τα 19 δισ. ευρώ μαζί με το REACT EU).
Προς το παρόν το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης παρακολουθεί με αγωνία τις υγειονομικές εξελίξεις. Ελπίζοντας ότι δεν θα επαληθευτούν οι φόβοι για νέα παράταση του λουκέτου και για τον μήνα Μάρτιο. Αποτιμώντας, σύμφωνα με τον αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών Θοδωρή Σκυλακάκη, το κόστος σε 2,5 δισ. ευρώ το μήνα για αυτή την περίοδο που δεν έχει μεγάλο «αποτύπωμα» στο τουρισμό και σε 3 δισ. ευρώ αργότερα, όταν θα ξεκινά η τουριστική περίοδος. Ο αναπληρωτής Υπουργός μιλώντας στο ραδιόφωνο Παραπολιτικά εξήγησε ότι μία παράταση του λουκέτου θα είναι μία πολύ βαριά και δυσμενής εξέλιξη για τα δημόσια οικονομικά.
Το θετικό για την Ελλάδα, όπως είπε, είναι ότι τώρα είναι μία περίοδος με σχετικά χαμηλό τουρισμό. Το επόμενο ορόσημο είναι το πώς θα εξελιχθεί η υγειονομική κρίση σε άλλες χώρες της ΕΕ. Οι ελπίδες – πανευρωπαϊκά - εναπόκεινται στη συμφωνία για επιτάχυνση των εμβολιασμών. Με στόχο πλέον το δεύτερο τρίμηνο του 2021 να επιτευχθεί το στοίχημα των μαζικών εμβολιασμών και να αλλάξει το «κλίμα» στην τουριστική αγορά (με όριο αντοχής των κρατικών ταμείων ένα σενάριο διατήρησης της τουριστικής κίνησης στο 50% του επιπέδου του 2019).
Στις ανακοινώσεις που θα γίνουν την άλλη εβδομάδα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την πορεία της ελληνικής οικονομίας θα επισημαίνεται η σημασία και η αποτελεσματικότητα των μέτρων στήριξης ούτως ώστε να περιοριστούν οι τριγμοί στο επιχειρηματικό κόσμο και στην αγορά εργασίας (σ.σ. θα ανακοινωθούν οι συστάσεις για την ενισχυμένη εποπτεία και για το ευρωπαϊκό εξάμηνο).
Ωστόσο, είναι πλέον ξεκάθαρο, ότι επιχειρείται συντονισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Τόσο για το είδος των μέτρων στήριξης, όσο και για τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει η «αποσωλήνωση» της οικονομίας: της αγοράς και της εργασίας.
Το μέτρο των παγίων δαπανών θα δίνει ειδική έμφαση στο σκέλος της διατήρησης των θέσεων απασχόλησης στις εταιρίες που θα στηριχθούν. Με δεδομένο ότι η ασπίδα που δημιουργεί η Επιστρεπτέα Προκαταβολή 6 λήγει τον Ιούλιο του 2021.
Ο πρώτος μεγάλος απολογισμός των μέτρων στήριξης θα γίνει στο επόμενο Eurogroup του Μαρτίου. Τόσο αναφορικά με το κόστος τους, όσο και σε σχέση με την αποτελεσματικότητά τους.
Με σκοπό προς το παρόν έως τον Ιούλιο του 2021 (μετά από μηνιαία παρακολούθηση και διαβούλευση) να αποφασιστεί τι θα ισχύει δημοσιονομικά τον επόμενο χρόνο και με τι βαθμό ευελιξίας θα συνταχθούν οι προϋπολογισμοί και τα 4ετή προγράμματα σταθερότητας.
Τον Απρίλιο θα αρχίσει να ξεκαθαρίζει το τοπίο και για τους όρους διάσωσης (μέσω δανείων και επιδοτήσεων) των επιχειρήσεων κατά το στάδιο του ανοίγματος (με βάση τον κανόνα στήριξης μόνο των βιώσιμων που αντιμετωπίζουν προσωρινό πρόγραμμα ρευστότητας).
Το χρονοδιάγραμμα προφανώς επηρεάζεται από το υγειονομικό τοπίο, επισημαίνουν αρμόδιες πηγές. Θυμίζοντας ότι λίγους μήνες πριν τα σενάρια για την πορεία της πανδημίας ήταν πολύ πιο ήπια. Και η χώρα είναι σε ενισχυμένη εποπτεία με υποχρέωση επιστροφής σε συγκεκριμένους (άγνωστο ακόμη ποιους) δημοσιονομικούς κανόνες.
Μετά την «αποσωλήνωση» και τα μεταβατικά μέτρα στήριξης που τότε θα ισχύσουν, η ελληνική αγορά θα πρέπει να λειτουργήσει με τις δικές της δυνάμεις. Και να διευκολυνθεί αναπτυξιακά μέσα από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και του νέου ΕΣΠΑ.
Με την Κομισιόν να δίνει το δικαίωμα για περαιτέρω διευκολύνσεις αποπληρωμής των φορολογικών και των ασφαλιστικών υποχρεώσεων, με το Γέφυρα 2 σε λειτουργία όλο το 2021, αλλά και με τη στήριξη των δυνατοτήτων παροχής δανείων από πλευράς τραπεζών και με νέα εργαλεία που βρίσκονται στο δρόμο, όπως είναι τα covid- δάνεια της ΕΤΕπ.
