Ροή
Δυσμενείς είναι οι προοπτικές της ΔΕΗ για την επόμενη τετραετία αν δεν αποσυρθούν άμεσα μονάδες ενώ οποιοδήποτε σχέδιο πώλησης των μονάδων ήταν και είναι σε κάθε περίπτωση καταδικασμένο να αποτύχει, σύμφωνα με σχετική έκθεση που παρουσίασε ο κ. Νίκος Μάντζαρης, αναλυτής πολιτικής για την ενέργεια και το κλίμα στη δεξαμενή σκέψης για το περιβάλλον, The Green Tank, την Τρίτη στην Αθήνα. Τα συμπεράσματα και οι προτάσεις που προέκυψαν από την έκθεση έχουν ήδη παρουσιαστεί στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και σε γενικές γραμμές ευθυγραμμίζονται με τη γραμμή που έχει δηλωθεί ότι θα ακολουθήσει και η ΔΕΗ.
Όπως σημείωσε, αν γίνει προσπάθεια πώλησης των λιγνιτικών μονάδων, αυτήν θα την επιβαρυνθούν οι καταναλωτές (όπως συμβαίνει και με τα δικαιώματα διοξειδίου του άνθρακα) ενώ σημείωσε ότι οι καθαρές ζημιές από τη λιγντική παραγωγή θα ξεπεράσουν τα 1,3 δις. ευρώ αν ο λιγνιτικός στόλος παραμείνει ως έχει (και θα αυξηθούν αν αυξηθούν και οι τιμές διοξειδίου του άνθρακα πάνω από τα 31 ευρώ ο τόνος).
Για την αποφυγή των δυσμενών προβλέψεων προτείνεται αναθεώρηση του ΕΣΕΚ, οι αποσύρσεις των ΑΗΣ Καρδιάς και ΑΗΣ Αμυνταίου και εν συνεχεία των μονάδων αποσύρσεις των μονάδων του Αγ. Δημητρίου Ι-ΙΙ και Μεγαλόπολης IV ενώ για την Πτολεμαϊδα V τίθεται ζήτημα εξεύρεσης εναλλακτικών χρήσεων (όπως π.χ εφαρμογή καινοτόμων μεθόδων αποθήκευσης ενέργειας).
Η έκθεση σημειώνει ότι από τον Ιανουάριο του 2016 ως τον Ιούνιο του 2019, εκτιμάται ότι η ΔΕΗ συσσώρευσε καθαρές ζημιές ύψους €683 εκατομμυρίων από τη λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων. «Αν ο λιγνιτικός στόλος παραμείνει ως έχει για τα επόμενα 3,5 χρόνια, εκτιμάται ότι οι καθαρές ζημιές από τη λιγνιτική παραγωγή θα ανέρθουν στα € 1,3 δισεκατομμύρια. Η άμεση απόσυρση Καρδιάς και Αμυνταίου θα βελτιώσει σημαντικά τα οικονομικά της ΔΕΗ χωρίς να απαιτείται περικοπή στη συνολική λιγνιτική ηλεκτροπαραγωγή.Η επιπλέον απόσυρση ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου Ι-ΙΙ και Μεγαλόπολης IV θα οδηγήσει σε ετήσια μείωση των καθαρών ζημιών κατά 67% υπό την προϋπόθεση ότι μπορούν να παραχθούν 3 TWh από άλλες πηγές ενέργειας», αναφέρει σχετικά η έκθεση.
Με δεδομένη την εκτόξευση των τιμών CO2 και το γεγονός ότι οι ελληνικοί λιγνιτικοί σταθμοί έχουν μακράν τη μεγαλύτερη ένταση άνθρακα στην ΕΕ, επιβάλλεται η Ελλάδα να δεσμευτεί σε ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα απόσυρσης όλων των λιγνιτικών μονάδων μέχρι το 2030 το αργότερο, προτείνει η έκθεση.
Όσον αφορά στην πολιτική που ακολούθησε η προηγούμενη κυβέρνηση, σημειώνεται ότι «παρά τις εξελίξεις αυτές, τόσο η προηγούμενη κυβέρνηση όσο και η προηγούμενη διοίκηση της ΔΕΗ ήταν αφοσιωμένες στη διατήρηση του λιγνιτικού μοντέλου ηλεκτροπαραγωγής. Συνέχισαν την κατασκευή της λιγνιτικής μονάδας «Πτολεμαΐδα V», κόστους τουλάχιστον €1,4 δις, ενώ διεκδίκησαν δυναμικά εξαιρέσεις από την ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία με στόχο την επιδότηση της λειτουργίας της. Η προηγούμενη ελληνική κυβέρνηση δεν δίστασε ούτε να ερμηνεύσει μονομερώς της Οδηγία Βιομηχανικών Εκπομπών για να παρατείνει τη διάρκεια ζωής των Ατμοηλεκτρικών Σταθμών (ΑΗΣ) Αμυνταίου και Καρδιάς, που αντιπροσωπεύουν το 42% της υφιστάμενης λιγνιτικής ισχύος της χώρας».
Το συνολικό μικτό κέρδος όλων των λιγνιτικών μονάδων για το πρώτο εξάμηνο του 2019 εκτιμήθηκε σε 33,8 εκατ. ευρώ, μία μείωση 48% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2018 (62,9 εκατ.) και 84% σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο του 2017 (200,7 εκατ. ευρώ). «Το αποτέλεσμα μπορεί να αποδοθεί κυρίως στη μείωση της λιγνιτικής ηλεκτροπαραγωγής το 2019, σε σύγκριση με το 2018 και ειδικότερα το 2017, καθώς και στη ραγδαία αύξηση των τιμών CO2 το 2019.
Ζημιές που ξεπερνούν εκείνες που προκάλεσαν οι δημοπρασίες ΝΟΜΕ
Συνολικά, κατά τη διάρκεια και των τεσσάρων πρώτων εξαμήνων των ετών 2016-2019, το σταθερό κόστος όλων των λιγνιτικών μονάδων ήταν μεγαλύτερο από το συνολικό μικτό κέρδος, οδηγώντας σε καθαρές ζημιές 153 εκατ., 7,6 εκατ., 144,7 εκατ. και 170 εκατ., για τα πρώτα εξάμηνα του 2016, 2017, 2018, και 2019, αντίστοιχα. Εκτιμάται ότι για όλη την περίοδο των 42 μηνών από τον Ιανουάριο 2016 μέχρι τον Ιούνιο 2019, η ΔΕΗ έχει συσσωρεύσει καθαρές ζημιές 683,7 εκατ. από τη λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων. Αυτό το ποσό είναι άμεσα συγκρίσιμο με το ποσό των 600 εκατ. που η ΔΕΗ έχασε λόγω των δημοπρασιών ΝΟΜΕ κατά την ίδια χρονική περίοδο, όπως δήλωσε ο νέος Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Η λιγνιτική βιομηχανία συσσωρεύει καθαρές ζημιές κάθε μήνα από τον Δεκέμβριο 2017, ακόμα και κατά τους μήνες κατά τους οποίους η ζήτηση αυξάνεται, όπως είναι ο Ιούλιος και ο Δεκέμβριος. Αυτή η τάση της κλιμάκωσης των καθαρών ζημιών χειροτερεύει μέσα στο 2019. Ο Μάιος, ο Ιούνιος και ο Μάρτιος του 2019 είναι οι τρεις χειρότεροι μήνες των τελευταίων 3,5 ετών, με εκτιμώμενες καθαρές ζημιές 35,3, 34,9 και 34,1 εκατ., αντίστοιχα.
Επίσης, κατά τη διάρκεια αυτών των τριών μηνών η λιγνιτική βιομηχανία συνολικά είχε αρνητικά μικτά κέρδη, ένα φαινόμενο το οποίο παρατηρήθηκε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια των 3,5 ετών που εξετάστηκαν. Οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα επηρεάζονται σημαντικά από τις τιμές CO2 καθώς η πρόσφατη άνοδος στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας συσχετίζεται άμεσα με την αύξηση των τιμών CO2. Μάλιστα, χρησιμοποιώντας δεδομένα από την ENTSO-E, η δεξαμενή σκέψης Sandbag18 υπολόγισε ότι οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 26% μεταξύ των πρώτων εξαμήνων του 2018 και του 2019, σημειώνοντας την τρίτη μεγαλύτερη τέτοια αύξηση στην ΕΕ, μετά τη Ρουμανία (33%) και τη Βουλγαρία (32%). H μεγάλη επήρεια των τιμών CO2 στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα αποτελεί συνέπεια της συνεχιζόμενης σημαντικής εξάρτησης του ενεργειακού μας μίγματος από τον λιγνίτη, ο οποίος έχει τη μεγαλύτερη ένταση άνθρακα στην ΕΕ.
Η Δυτική Μακεδονία ως αποθήκευσης ενέργειας και η συμβολή της Παγκόσμιας Τράπεζας
Η Παγκόσμια Τράπεζα έχει θέσει επί τάπητος το ενδεχόμενο δημιουργίας κέντρου αποθήκευσης ενέργειας στα Βαλκάνια και στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η Δυτική Μακεδονία στην οποία θα μπορούσαν να εφαρμοστούν καινοτόμες μέθοδοι οι οποίες ήδη εφαρμόζονται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (Ισπανία, Γερμανία κλπ). Η διαδικασία ξεκίνησε στις αρχές του 2019 και αναμένεται να ολοκληρωθεί το καλοκαίρι του 2020. Η Παγκόσμια Τράπεζα θα παράσχει την τεχνική βοήθεια για τις πιθανές παρεμβάσεις ενώ η χρηματοδότηση για τη δημιουργία των κατάλληλων υποδομών θα εξεταστεί σε επόμενο στάδιο και αφού θα έχει ολοκληρωθεί η μελέτη σκοπιμότητας.
