Σημαντική υποχώρηση των παραμέτρων που ορίζουν τον πιστωτικό κίνδυνο, και άρα τις πιθανότητες επισφαλειών, σε χαρτοφυλάκια στεγαστικών δανείων και δανείων λιανικής, διαπιστώνει ο SSM, κάτι αντιφατικό για την τυπική αντίδραση των τραπεζών (αύξηση πιθανότητας επισφαλειών) σε φάση ύφεσης της Οικονομίας.
Την επισήμανση αυτή κάνει ο επικεφαλής του SSM, Αντρέα Ένρια, σε χθεσινή συνέντευξή του στο Reuters. Δηλώνοντας ικανοποιημένος για την εποπτική διαδικασία που έχει εφαρμοστεί από τα τέλη του περασμένου έτους («η πλειοψηφία των τραπεζών συμμορφώνεται ευρέως με τις προσδοκίες μας, αλλά παραμένουν περίπου 2 στις 5 τράπεζες που εμφανίζουν σημαντικά κενά σε σχέση με αυτά που αναμένουμε»), ο Α. Ένρια λέει ότι υπάρχει ακόμη δουλειά να γίνει σε επίπεδο ταυτοποίησης του πιστωτικού κινδύνου και δη στις περιπτώσεις δανείων αβέβαιης είσπραξης, ρυθμισμένων δανείων και πρακτικές σχηματισμού προβλέψεων.
Ο επικεφαλής του SSM σημειώνει το παράδοξο εύρημα της μείωσης της πιθανότητας default που προβλέπουν οι τράπεζες, ειδικά σε χαρτοφυλάκια λιανικής και στεγαστικά. Το γεγονός αυτό το αποδίδει στο ότι πολλά δάνεια έχουν την εγγύηση του δημοσίου ή οι συμβαλλόμενοι απολαμβάνουν μέτρα στήριξης μέσω μαζικών δημοσιονομικών «πακέτων». Παράλληλα, υπάρχει και αύξηση των καταθέσεων και οι πελάτες των τραπεζών ίσως έχουν σημαντικές αποταμιεύσεις. «Ωστόσο, αυτό συνιστά ένα παζλ», λέει χαρακτηριστικά ο Α. Ένρια.
Ερωτώμενος για τους κλάδους και τύπους δανείων στους οποίους παρατηρούνται σημαντικά προβλήματα κατηγοριοποίησης του κινδύνου από τις τράπεζες, ο επικεφαλής του SSM αναφέρει ότι ο επόπτης κάνει λεπτομερείς ασκήσεις εις βάθος σε πολλά κλαδικά ανοίγματα των τραπεζών, ειδικά σε κλάδους που χτυπήθηκαν περισσότερο από την πανδημική κρίση. «Ξεκινήσαμε με τον κλάδο εστίασης και διαμονής και σχεδιάζουμε να επεκτείνουμε τις ασκήσεις στο εμπορικό real estate. Εάν υπάρξει η δυνατότητα, ίσως δούμε το λιανικό εμπόριο», λέει ο Α. Ένρια, επισημαίνοντας ότι το πιο τυπικό εύρημα των ελέγχων του SSM είναι ότι οι τράπεζες δεν έχουν αναθεωρήσει τους δείκτες του σε βαθμό που θα θεωρείται ικανοποιητικός. «Για παράδειγμα, ακόμη βασίζονται σε παρελθοντικούς δείκτες πιστωτικού κινδύνου που δεν είναι αξιόπιστοι στις παρούσες συνθήκες ή είναι ανίκανες να δομήσουν δείκτες που να λαμβάνουν αποτελεσματικά υπόψιν τα moratoria και τα μέτρα στήριξης ώστε να εκτιμήσουν την πιθανότητα επισφαλειών. Οι διαδικασίες για την εκτίμηση των δανείων σε ρύθμιση των δανείων αβέβαιης είσπραξης είναι επίσης αδύναμα σημεία για τις τράπεζες», λέει ο Α. Ένρια.
Ένα άλλο σημείο που ανησυχεί τον επόπτη, όπως αναφέρει, είναι η μεταπήδηση δανείων από το στάδιο 1 (εξυπηρετούμενα) του λογιστικού προτύπου IFRS 9 στο στάδιο 3 (μη εξυπηρετούμενα) χωρίς να έχει υπάρξει σημαντική αύξηση του πιστωτικού κινδύνου και ενίσχυση των ρυθμίσεων. «Το γεγονός ότι οι τράπεζες καθυστερούν στην αναγνώριση της κατάστασης των πελατών τους, υπονοεί ότι δεν λαμβάνουν μέτρα εγκαίρως ώστε να διαχειριστούν ενεργά ή να αναδιαρθρώσουν τα ανοίγματα των πελατών τους, με τα πρώτα σημάδια δυσκολιών», τονίζει ο επικεφαλής του SSM. Σύμφωνα με την εκτίμησή του, αυτό έχει να κάνει με την στάση «βλέποντας και κάνοντας» που ακολουθούν οι τράπεζες, αναμένοντας να συγκεντρώσουν περισσότερη πληροφόρηση και ελπίζοντας ότι στο διάστημα αυτό θα αρχίσει η ανάκαμψη. Βέβαια, μπορεί να υπάρχουν και τράπεζες που επιδιώκουν συνειδητά να βάλουν τα σκουπίδια κάτω από το χαλί.
Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Α. Ένρια, αν και αναγνωρίζει ότι οι μακροοικονομικές προβλέψεις δείχνουν ανάκαμψη της Οικονομίας από το β΄ τρίμηνο, εκτιμά ότι είναι ακόμη νωρίς για τις τράπεζες να αρχίσουν να μειώνουν τις προβλέψεις τους για επισφάλειες. «Είναι λίγο νωρίς για να χαλαρώσουν οι προβλέψεις. Αυτή είναι μια περίεργη ύφεση, διαφορετική από κάθε άλλη που έχουμε δει στο παρελθόν. Σε φυσιολογικές περιόδους ύφεσης, οι τράπεζες αρχίζουν να χαλαρώνουν τις προβλέψεις κοντά στο σημείο κορύφωσης των πτωχεύσεων. Τώρα, δεν έχουμε ακόμη αρχίσει να βλέπουμε προβλήματα από την επιδείνωση της ποιότητας ενεργητικού και οι πτωχεύσεις βαίνουν μειούμενες. Ακόμη δεν βλέπουμε την κορύφωση της υλοποίησης του πιστωτικού κινδύνου, επομένως είναι νωρίς για άκρως θετικά βήματα», τονίζει ο επικεφαλής του SSM.
Ερωτώμενος για την ανατίμηση των τραπεζικών μετοχών, ο Α. Ένρια λέει ότι η αύξηση των τιμών των ευρωπαϊκών τραπεζών άνω του 60% από τον Σεπτέμβριο, συνδέεται με τη θετική ψυχολογία ότι βρισκόμαστε μπροστά στην έναρξη της ανάκαμψης και οι τράπεζες είναι σε καλή θέση για να επωφεληθούν. Ο ίδιος διαφωνεί με την εκτίμηση αυτή. «Φαίνεται ότι αντιμετωπίζουμε αντικρουόμενους παράγοντες. Περιμένουμε αύξηση των πτωχεύσεων, αλλά ταυτόχρονα ισχυρή ανάκαμψη της οικονομίας. Ο μόνος τρόπος να συμβιβάσουμε την αντίθεση αυτή είναι να αποδεχτούμε ότι η ανάκαμψη θα είναι διαφορετικής μορφής από το παρελθόν: κάποιοι τομείς οικονομικής δραστηριότητας και κλάδοι πιθανά θα έχουν ισχυρή ανάκαμψη και άλλους ενδεχομένως δεν θα τους αγγίξει. Γι΄ αυτό η αποτελεσματική διαχείριση του πιστωτικού κινδύνου από τις τράπεζες είναι τώρα τόσο κρίσιμη», τονίζει ο Α. Ένρια.
