Σε τροχιά υλοποίησης φαίνεται να μπαίνει το έργο των Συνδεδεμένων Αυτοκινητοδρόμων (5G Corridors), με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης να δημοσιεύει χθες την πρόσκληση σε Δημόσια Διαβούλευση καλώντας τους ενδιαφερόμενους να υποβάλλουν γραπτώς τα σχόλια τους στην διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου [email protected] μέχρι και τις 30 Αυγούστου 2021.
Στόχος είναι έως και 2025 ευρυζωνικά δίκτυα, έξυπνοι αισθητήρες και συστήματα μέτρησης, καθώς και ηλεκτρονικές υπηρεσίες να έχουν αναβαθμίσει το δίκτυο των ευρωπαϊκών αυτοκινητοδρόμων, μεταξύ των οποίων και των ελληνικών.
Ειδικότερα το πρότζεκτ «5G Corridors», το οποίο προβλέπει την ανάπτυξη δικτύων 5ης γενιάς σε 6 ελληνικούς αυτοκινητόδρομους, θα υποστηρίξει τη συνδεδεμένη και αυτοματοποιημένη κινητικότητα και την ανάπτυξη καινοτόμων οικοσυστημάτων γύρω από αυτοκίνητα και άλλα μέσα μεταφοράς. Στους στόχους του περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της εφοδιαστικής αλυσίδας στη χώρα καθώς και η κινητοποίηση και προσέλκυση νέων επενδύσεων στον συγκεκριμένο κλάδο (αυτόνομη κινητικότητα).
Σε αυτό το πλαίσιο και μέσω του RFI, το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης αναζητά την άποψη της αγοράς σχετικά με την ανάπτυξη δικτύων 5G που θα παρέχουν κάλυψη σε όλους τους ελληνικούς αυτοκινητόδρομους που αποτελούν μέρος των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών και θα εξυπηρετούν τις ανάγκες για Συνδεδεμένη και Αυτόνομη Κινητικότητα. Οι συμμετέχοντες καλούνται να υποβάλλουν τα σχόλιά τους επί του κειμένου και των ερωτημάτων του προτεινόμενου κειμένου, (το κόστος, τεχνικές προδιαγραφές και άλλα) χωρίς ωστόσο να απαντήσουν σε αυτή τη φάση δεσμευτικά.
Εν συνεχεία και κατόπιν επεξεργασίας των απαντήσεων, το υπουργείο θα προχωρήσει στην τελική διαμόρφωση πρόσκλησης για Αίτηση Παροχής Πληροφοριών (RFI) για το έργο των Συνδεδεμένων Αυτοκινητόδρομων. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα περιθώρια για την υλοποίηση της επένδυσης, στην οποία κατευθύνονται πόροι ύψους 130 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης είναι σχετικά στενά, καθώς το έργο θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ως το 2025.
Τι προβλέπει η Δημόσια Διαβούλευση για το έργο
Ειδικότερα, όπως προκύπτει από το κείμενο της δημόσιας Διαβούλευσης στόχος είναι
τα 5G δίκτυα να αναπτυχθούν σε όλη την κρίσιμη υποδομή της χώρας (αεροδρόμια κ.λπ.) ενώνοντάς την με τους διασυνοριακούς σταθμούς στις βασικές πύλες εξόδου από την χώρα.
Γι' αυτό θα πρέπει να διερευνηθούν, να εντοπιστούν και να αποτυπωθούν όλες οι τεχνικές λεπτομέρειες που θα μετατρέψουν τους ελληνικούς αυτοκινητόδρομους σε έξυπνους υποστηρίζοντας την αυτόνομη κινητικότητα αλλά και λαμβάνοντας υπόψη τη συμμόρφωση με το εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο και κανονισμούς (π.χ. ITU, GDPR κλπ).
Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόκειται για 2.397 χλμ του εθνικού δικτύου της χώρας και συγκεκριμένα:
- 670 χλμ της Εγνατίας Οδού (Ηγουμενίτσα - Θεσσαλονίκη - Κήποι Έβρου),
- 550 χλμ της Αθηνών Θεσσαλονίκης (Αθήνα- Θεσσαλονίκη Εύζωνοι)
- 417 χλμ της Ιονίας Οδού (Τσακώνα - Πάτρα - Ιωάννινα - Κακαβιά)
- 205 χλμ της Ολυμπίας Οδού (Αθήνα - Κόρινθος - Πάτρα)
- 105 χλμ της Εθνικής Οδού Θεσσαλονίκη - Σέρρες - Προμαχώνας
- 64 χλμ της Αττικής Οδού (σύνδεση με το Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών)
- 205 χλμ των εθνικών οδών της Κεντρικής Πελοποννήσου (Μορέας - Κόρινθος- Τρίπολη - Καλαμάτα) και
- 181 χλμ των οδικών αρτηριών της Κεντρικής Ελλάδας
2,3 δισ. έσοδα την επόμενη δεκαετία
Το έργο το οποίο εντάσσεται στη Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού 2020 – 2025 και μέρος του αναμένεται να χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης, «Ελλάδα 2.0», εξυπηρετεί τους στόχους της ΕΕ για την «Κοινωνία των Gigabit». Σύμφωνα με αυτούς, όλες οι αστικές περιοχές και όλα τα μεγάλα χερσαία μονοπάτια μεταφορών θα έχουν αδιάλειπτη κάλυψη 5G ώστε να μπορούν να εξυπηρετούν τις ανάγκες για Συνδεδεμένη και Αυτόνομη Κινητικότητα. Μέσω αυτού θα αναπτυχθούν λοιπόν δίκτυα 5G σε όλους τους ελληνικούς αυτοκινητόδρομους ώστε οι τελευταίοι να μπορούν να αποτελούν μέρος των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ετήσιο όφελος από την εισαγωγή του 5G στις μεταφορές θα φτάσει τα 8,3 δισεκατομμύρια ευρώ για την ΕΕ το 2025, ενώ για την Ελλάδα θα δημιουργήσει συνολικά έσοδα 2,3 δισεκατομμυρίων ευρώ έως το 2030, υπό την προϋπόθεση όμως ότι η ανάπτυξη του δικτύου θα ξεκινήσει το 2021. Κι αυτό γιατί η εν λόγω πρωτοβουλία αναμένεται να επιταχύνει τις ιδιωτικές επενδύσεις στην αλυσίδα εφοδιασμού και παράλληλα να βελτιώσει την παραγωγικότητα του τομέα των μεταφορών.
Παραδείγματα εφαρμογών έξυπνης ή αυτόνομης οδήγησης
Κατά μήκος των αυτοκινητοδρόμων θα αναπτυχθούν δίκτυα που θα μπορούν να υποστηρίξουν διάφορες περιπτώσεις αυτόνομης κινητικότητας, προσφέροντας πολλαπλά οφέλη στις μεταφορές Αναλυτικότερα τα δίκτυα μπορούν να υποστηρίξουν τις παρακάτω εφαρμογές έξυπνης ή αυτόνομης οδήγησης:
- Συστοιχία οχημάτων (Vehicles Platooning)
Επιτρέπει στα οχήματα να σχηματίζουν δυναμικά μια ομάδα που ταξιδεύει μαζί. Όλα τα οχήματα της συστοιχίας λαμβάνουν περιοδικά δεδομένα από το όχημα που προηγείται για τον συντονισμό τους με αποτέλεσμα η απόσταση (και συνεπώς ο χρόνος) μεταξύ των οχημάτων να μπορεί να γίνει πολύ χαμηλός (κάτω του δευτερολέπτου).Το όφελος είναι ότι τα οχήματα που ακολουθούν μπορούν να οδηγούνται αυτόνομα.
- Προηγμένη οδήγηση
Επιτρέπει ημιαυτόματη ή πλήρως αυτοματοποιημένη οδήγηση. Κάθε όχημα μοιράζεται δεδομένα που λαμβάνονται από τους τοπικούς αισθητήρες του καθώς και την οδηγική του πρόθεση με οχήματα σε κοντινή απόσταση, επιτρέποντας έτσι στα οχήματα να συντονίζουν την πορεία ή τους ελιγμούς τους. Τα οφέλη αυτής της περίπτωσης χρήσης είναι ένα ασφαλέστερο ταξίδι, η αποφυγή συγκρούσεων και η πιο αποδοτική κυκλοφορία.
- Εκτεταμένοι αισθητήρες
Επιτρέπει την ανταλλαγή δεδομένων που συλλέγονται μέσω τοπικών αισθητήρων ή ζωντανών δεδομένων βίντεο μεταξύ οχημάτων, RSU, συσκευών πεζών και διακομιστών εφαρμογών V2X. Έτσι τα οχήματα μπορούν να αντιλαμβάνονται καλύτερα το περιβάλλον τους από όταν το ανιχνεύουν απλά αισθητήρες και να έχουν μια πιο ολιστική εικόνα της τοπικής κατάστασης.
- Απομακρυσμένη οδήγηση
Επιτρέπει σε έναν απομακρυσμένο οδηγό ή μια V2X εφαρμογή να χειρίζεται ένα απομακρυσμένο όχημα για όσους επιβάτες δεν μπορούν να οδηγήσουν μόνοι τους ή ένα απομακρυσμένο όχημα που βρίσκεται σε επικίνδυνα περιβάλλοντα. Για περιπτώσεις δε όπου η διαδρομή είναι προβλέψιμη και επαναλαμβανόμενη, όπως στα μέσα μαζικής μεταφοράς, η απομακρυσμένη οδήγηση μπορεί να γίνει από το cloud computing χωρίς την συμμετοχή του ανθρώπινου παράγοντα.
- Υποστήριξη ποιότητας υπηρεσιών οχήματος
Επιτρέπει σε μια V2X εφαρμογή να ενημερώνεται έγκαιρα για την αναμενόμενη ή εκτιμώμενη αλλαγή της ποιότητας της υπηρεσίας πριν από την πραγματική αλλαγή και να επιτρέπει στο Σύστημα Δικτύου 5G να τροποποιεί την ποιότητα των υπηρεσιών σύμφωνα με τις ανάγκες ποιότητας των υπηρεσιών της εφαρμογής V2X.
- Επίγνωση της κατάστασης
Επιτρέπει στα οχήματα έκτακτης ανάγκης (BSA) να έχουν επίγνωση της κατάστασης ανά πάσα στιγμή. Η χρήση αισθητήρων οχημάτων και ο διαμοιρασμός της κατάστασης (VSSS) συμβάλει στην έγκαιρη επίγνωση για δυσμενείς καιρικές συνθήκες ή άλλους ανιχνευμένους κινδύνους.
Τα οφέλη της έξυπνης οδήγησης
Εκτιμάται ότι η έξυπνη οδήγηση θα μειώσει τα τροχαία ατυχήματα και τις ανθρώπινες απώλειες. Με το 5G τα οχήματα θα μπορούν να λαμβάνουν αξιόπιστα δεδομένα σχετικά με τους επερχόμενους περιορισμούς ταχύτητας και να προσαρμόζουν ανάλογα την ταχύτητά τους, ενώ το επόμενο βήμα θα είναι η πλήρως αυτοματοποιημένη πορεία τους. Πώς γίνεται αυτό;
Για παράδειγμα, μέσω ενός αναδυόμενου παραθύρου στο ταμπλό, ο οδηγός ειδοποιείται ότι για τα επόμενα 100 χλμ υπάρχει ισχυρή κάλυψη σήματος και ένας εξωτερικός πάροχος υπηρεσιών μπορεί να αναλάβει με ασφάλεια τον έλεγχο του αυτοκινήτου. Ουσιαστικά, ο οδηγός θα μπορεί να ξεκουραστεί ενώ το αυτοκίνητο είναι τηλεχειριζόμενο.
Επιπλέον, ένας ενσωματωμένος υπολογιστής μπορεί να συνδυάζει τα δεδομένα του οχήματος με αυτά άλλων οχημάτων για να δημιουργήσει τον δικό του άμεσο χάρτη πορείας σε πραγματικό χρόνο και να ελέγξει εάν άλλα οχήματα (συμπεριλαμβανομένων εκείνων που δεν είναι ορατά στον οδηγό) βρίσκονται σε πιθανή πορεία σύγκρουσης. Τα εμπλεκόμενα οχήματα μπορούν στη συνέχεια να λάβουν μια συγκεκριμένη εντολή, όπως φρενάρισμα ή επιτάχυνση για να αποτρέψουν μια σύγκρουση.
Να θυμίσουμε ότι στην περίπτωση της χώρας μας το 2018 σημειώθηκαν 10.737 τροχαία ατυχήματα με συνολικά 700 θανάτους, ποσοστό 6,5% ενώ ο συνολικός αριθμός τραυματιών ξεπερνά τους 13.000. Μάλιστα, κατά την τετραετία 2015 έως 2018, ο μέσος αριθμός θανάτων από ατυχήματα στην Ελλάδα ανέρχεται σε 762 άτομα ετησίως, ενώ ο συνολικός τραυματισμός σε τροχαίο ατύχημα ανέρχεται κατά μέσο όρο σε 14.347. Για παράδειγμα, με βάση μελέτες, η χρήση της τεχνολογίας V2X θα σήμαινε τουλάχιστον 520 λιγότερες απώλειες ανθρώπινων ζωών.
Επιπλέον, με την έξυπνη οδήγηση προβλέπεται ότι οι οδικές μεταφορές θα βελτιωθούν σε χρόνο, κόστος και εκπομπές CO2, βελτιώνοντας το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των μεταφορών. Για παράδειγμα η οδήγηση σε μια συστοιχία που αναφέρθηκε παραπάνω μπορεί να επιτρέψει στα φορτηγά να κινούνται πιο κοντά για να μειώσουν την αντίσταση του ανέμου, επιτυγχάνοντας μείωση της κατανάλωσης καυσίμου και των εκπομπών CO2.
Στις μέχρι σήμερα έρευνες έχει αποδειχθεί ότι μια σειρά τριών φορτηγών, η οποία κινείται με ταχύτητα 80 km/h και διατηρεί απόσταση 4 μέτρων μεταξύ των οχημάτων, καταναλώνει 15% λιγότερα καύσιμα.
Εάν η απόσταση μεταξύ των φορτηγών μειωθεί στα 2 μέτρα, τότε η κατανάλωση καυσίμου μειώνεται κατά 25% για την ίδια ταχύτητα. Η μείωση της απόστασης μεταξύ των οχημάτων μπορεί επίσης να αυξήσει την κυκλοφοριακή ικανότητα, μετριάζοντας τη συμφόρηση και τις εκπομπές CO2.
Τέλος αναμένονται και πρόσθετες πηγές εσόδων από τις υπηρεσίες Συνδεδεμένης και Αυτοματοποιημένης Κινητικότητας (CAM) κι αυτό γιατί η ανάπτυξη δικτύων 5G που υποστηρίζουν την αυτόνομη κίνηση οχημάτων στους αυτοκινητόδρομους θα οδηγήσει στην εμφάνιση νέων επιχειρηματικών μοντέλων και πηγών εσόδων. Τα εν λόγω επιχειρηματικά μοντέλα περιλαμβάνουν τους τελικούς χρήστες, τους παρόχους υπηρεσιών CAM, τους παρόχους δικτύου αλλά και τους χειριστές των αυτοκινητοδρόμων. Οι τελικοί χρήστες θα πρέπει να πληρώσουν ένα τέλος χρήστη στους αντίστοιχους παρόχους τους, μέρος του οποίου αποδίδεται στον πάροχο δικτύου (τέλος χρήσης μιας υπηρεσίας σύνδεσης δεδομένων).
