Την ανάγκη επιπλέον άμεσων παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, οι οποίες θα πλαισιώσουν την «εργαλειοθήκη» μέτρων που ανακοίνωσε η Κομισιόν, τονίζουν σε ανοικτή τους επιστολή ενόψει της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε., που ξεκινά σήμερα, 11 ευρωπαϊκές ενώσεις από μία ευρεία γκάμα βιομηχανιών έντασης ενέργειας.
Η επιστολή υπογράφεται από ενώσεις του κλάδου των λιπασμάτων, της υαλουργίας, της τσιμεντοβιομηχανίας, της χαλυβουργίας, της μεταλλουργίας, και της παραγωγής αλουμινίου. Οι βιομηχανίες ζητούν την άμεση υποστήριξη για την αντιμετώπιση της αλματώδους αύξησης των τιμών ενέργειας, που θέτει σε κίνδυνο την ανάκαμψη από την πανδημία.
Επίσης, καλούν τους ηγέτες της Ε.Ε. στη λήψη διαρθρωτικών μέτρων που θα εξασφαλίζουν ενέργεια με χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα, αλλά και σε προσιτή τιμή. Κάτι που, όπως επισημαίνουν, απαιτείται για την επίτευξη των στόχων της «Πράσινης Συμφωνίας» της ΕΕ.
Όπως αναφέρεται στην επιστολή, οι τιμές του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας αυξάνονται εκθετικά τις τελευταίες εβδομάδες και μήνες, με συνέπεια να διαμορφώνονται 4 έως 5 φορές υψηλότερα σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Ως βασικοί λόγοι, αναφέρονται οι ανισορροπίες στην αγορά φυσικού αερίου (που αντιπροσωπεύει την κύρια βραχυπρόθεσμη αιτία των αυξήσεων), εποχικοί παράγοντες που έχουν προκαλέσει τη μείωση της παραγωγής από ΑΠΕ, η μειωμένη ηλεκτροπαραγωγή από πυρηνική ενέργεια, καθώς και το αυξημένο κόστος των δικαιωμάτων άνθρακα, που μετακυλίεται στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας.
Απαραίτητη η φτηνή «πράσινη» ενέργεια
Οι εταιρείες έντασης ενέργειας, που εκτίθενται περισσότερο σε τέτοια άλματα των τιμών, αναγκάστηκαν να περικόψουν ή και να κλείσουν προσωρινά τις εγκαταστάσεις τους. Την ίδια στιγμή, συνεχίζει η επιστολή, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για το πρώτο εξάμηνο του 2022 καταδεικνύουν πως θα παραταθούν οι υψηλές τιμές στις spot αγορές. Μία τάση που αποτελεί μεγάλη απειλή για την πλήρη ανάκαμψη μετά την πανδημία.
«Επιπλέον, η πρόσβαση σε οικονομικά προσιτές πηγές ενέργειας με χαμηλό ανθρακικό αποτύπωμα αντιπροσωπεύει βασική προϋπόθεση για την ανταγωνιστική μετάβαση των βιομηχανιών έντασης ενέργειας προς τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας. Κατά συνέπεια, οι παρατεταμένα υψηλές, αλλά και οι ασταθείς τιμές ενέργειας, απειλούν να θέσουν σε κίνδυνο τον μετασχηματισμό των βιομηχανιών σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα», προστίθεται.
Σύμφωνα με τις βιομηχανικές ενώσεις, η εργαλειοθήκη που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την περασμένη εβδομάδα παρέχει μέτρα που μπορούν να ληφθούν βραχυπρόθεσμα, για τη στήριξη των νοικοκυριών και της βιομηχανίας. Έτσι, μέσω της επιστολής, οι εταιρείες προτρέπουν τις εθνικές κυβερνήσεις να αξιοποιήσουν όλο το «οπλοστάσιο» παρεμβάσεων της εργαλειοθήκης. Ωστόσο, όπως συμπληρώνεται στο κείμενο, είναι σαφές ότι η τρέχουσα πρωτόγνωρη κρίση απαιτεί επιπλέον και επείγουσες πρωτοβουλίες.
«Σήματα» για το μέλλον από την τρέχουσα κρίση
«Για την αντιμετώπιση των ανισορροπιών της αγοράς φυσικού αερίου, σύμφωνα με την επιστολή, η ΕΕ θα πρέπει να χρησιμοποιήσει πλήρως την πίεση που μπορεί να ασκήσει εμπορικά και διπλωματικά στους μεγάλους προμηθευτές φυσικού αερίου. Επιπλέον, είναι απαραίτητοι ad-hoc κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, ώστε να δίνεται η δυνατότητα στα κράτη-μέλη να αντιδράσουν πιο δυναμικά, από ό,τι επιτρέπεται σήμερα, σε περιόδους έντονα ανοδικών τάσεων στην αγορά ενέργειας. Ταυτόχρονα, χρειάζεται ένας μηχανισμός στενής παρακολούθησης των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, ώστε κατά τη διάρκεια του επερχόμενου χειμώνα να αποφευχθούν περαιτέρω διακοπές λειτουργίας», υπογραμμίζεται στην επιστολή.
Σύμφωνα με τις βιομηχανικές ενώσεις, παρόλο που η τρέχουσα κρίση συνδέεται με διάφορους συγκυριακούς παράγοντες, τα αποτελέσματά της παρέχουν επίσης σημαντικές μεσοπρόθεσμες ενδείξεις για το πακέτο «Fit for 55» και το συνολικότερο ρυθμιστικό πλαίσιο για την ενέργεια και το κλίμα: πρέπει να αποφεύγονται ξαφνικές αυξήσεις των τιμών των δικαιωμάτων ρύπων, ενώ στην αναθεώρηση του συστήματος εμπορίας ρύπων θα πρέπει να υπάρξει αποτελεσματική προστασία από τον κίνδυνο «διαρροής άνθρακα».
Παράλληλα, όπως αναφέρεται στο κείμενο, χρειάζεται να προωθηθούν οι μακροπρόθεσμες Εταιρικές Συμβάσεις Αγοράς ηλ. ενέργειας (PPAs) για να διευκολύνουν περισσότερο την πρόσβαση σε ανταγωνιστική ηλεκτρική ενέργεια με μηδενικό ανθρακικό αποτύπωμα, σε πιο προβλέψιμες τιμές από τις spot αγορές.
Επίσης, η συμμετοχή της βιομηχανίας στους μηχανισμούς Απόκρισης Ζήτησης θα πρέπει να αποζημιώνεται επαρκώς για τα οφέλη που παρέχει στη σταθερότητα του δικτύου, ενώ το καθεστώς ανταγωνισμού (συμπεριλαμβανομένων και των επερχόμενων Κατευθυντήριων Γραμμών Γραμμών της Κομισιόν για την Ενέργεια και το Περιβάλλον) πρέπει να παρέχει ένα υποστηρικτικό κανονιστικό πλαίσιο για τον βιομηχανικό μετασχηματισμό.
