Απίστευτο κι όμως αληθινό. Η ξέφρενη πορεία της τιμής του ηλιελαίου απειλεί την αγαπημένη λιχουδιά μικρών και μεγάλων, τις τηγανητές πατάτες!
Το πιο δημοφιλές συνοδευτικό πιάτο των Ελλήνων κινδυνεύει να εξαφανιστεί από τις ταβέρνες και τα ψητοπωλεία, λόγω των διαρκών ανατιμήσεων που καταγράφονται στο ηλιέλαιο, στη σκιά της ρωσο-ουκρανικής κρίσης.
Το μαγειρικό λάδι που χρησιμοποιείται ευρέως για το τηγάνισμα της πατάτας βιώνει έντονα, όπως όλα τα σπορέλαια, τις πρώτες επιπτώσεις του πολέμου, καθώς η Ουκρανία αποτελεί τον μεγαλύτερο εξαγωγέα ηλιελαίου στον κόσμο. Όσο οι φόβοι για την επάρκειά του αυξάνονται, τόσο περισσότερο καλπάζει η τιμή του, με τους επιχειρηματίες της εστίασης να δηλώνουν ανήμποροι να καλύψουν το δυσβάσταχτο κόστος για μια από τις βασικότερες πρώτες ύλες του κλάδου.
Μενού χωρίς… τηγανητά ή ανατιμήσεις;
Σύμφωνα με τους επιχειρηματίες της εστίασης, η κατάσταση γίνεται όλο και πιο δύσκολη, ενώ όσο περνάει ο καιρός, οι επιλογές για τη λειτουργία των καταστημάτων τους θα λιγοστεύουν. «Ή θα αφαιρέσουμε τα τηγανητά από τους καταλόγους γιατί δεν μπορούμε να καλύψουμε την αύξηση της τιμής στο ηλιέλαιο ή θα τα διατηρήσουμε, προχωρώντας σε ανατιμήσεις στους καταλόγους. Άλλη λύση δεν υπάρχει», σχολιάζουν.
Και μπορεί η τηγανητή πατάτα να μην λείπει από κανένα τραπέζι, ωστόσο το πρόβλημα είναι ευρύτερο, καθώς αγγίζει όλα τα τηγανητά πιάτα. Ο πονοκέφαλος για τις ψαροταβέρνες είναι μεγάλος, αφού το σύνολο των αγαπημένων ψαρο-μεζέδων του Έλληνα καταναλωτή τηγανίζονται σε ηλιέλαιο.
Πατάτες… φούρνου ή τηγάνισμα σε ελαιόλαδο;
«Πιστεύω πως σιγά σιγά τα τηγάνια θα τα κόψουμε. Ή θα σερβίρουμε στον κόσμο πατάτες φούρνου ως εναλλακτική ή θα αυξήσουμε την τιμή για μια μερίδα τηγανητές πατάτες», δηλώνει στο insider.gr ο πρόεδρος της Ένωσης Εστιατόρων, Ψητοπωλών και καφέ μπαρ του νομού Θεσσαλονίκης, Ιωάννης Φιλοκώστας. «Αν όμως εγώ αυξήσω την τηγανητή πατάτα στα 5 ευρώ, από 3,5 ευρώ που είναι σήμερα, ποιος θα έρθει στο κατάστημά μου;», διερωτάται, περιγράφοντας έναν από τους μεγάλους προβληματισμούς που αντιμετωπίζει σήμερα ο κλάδος της εστίασης.
Σύμφωνα με τον κ. Φιλοκώστα, για την ώρα φαντάζει ακραίο το σενάριο να εξαφανιστούν οι τηγανητές πατάτες από τα μενού στην εστίαση, ωστόσο δεν αποκλείεται κάποιοι επιχειρηματίες να εξετάσουν σοβαρά αυτό το ενδεχόμενο. «Μπορεί ένας επιχειρηματίας να διατηρήσει στα μενού την τηγανητή πατάτα -γιατί ο Έλληνας δεν μπορεί χωρίς αυτή- και να αφαιρέσει κάθε τι άλλο τηγανητό πιάτο, όπως για παράδειγμα τα κολοκυθάκια, τις κροκέτες, τα καλαμαράκια. Όλα είναι πιθανά», σημειώνει.
Όπως σπεύδει να προσθέσει, το ηλιέλαιο είναι απαραίτητο για κάθε επιχείρηση εστίασης, γιατί είναι ένα ελαφρύ λάδι με ήπια γεύση, κατάλληλο για τηγάνισμα. «Το ελαιόλαδο είναι μια κακή εναλλακτική περίπτωση για το τηγάνι. Δεν πάει το ελαιόλαδο στο τηγάνισμα γιατί είναι βαρύ», υποστηρίζει.
Την ίδια ώρα, η κατακόρυφη αύξηση της τιμής του ηλιελαίου και το γενικευμένο κλίμα ανησυχίας που επικρατεί στην αγορά, υπό το βάρος των φόβων για ελλείψεις, καθιστούν εξαιρετικά επιφυλακτικούς και τους καταναλωτές που αναρωτιούνται «πόσες φορές θα τηγανιστούν οι πατάτες στο ίδιο λάδι για να εξοικονομήσει κόστος ο επιχειρηματίας;». Και το τελευταίο που χρειάζεται τη δεδομένη στιγμή η εστίαση - ένας κλάδος που έχει υποστεί σωρευτική ζημιά 4 δισ. ευρώ στα δύο χρόνια της πανδημίας - είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης από την πλευρά των καταναλωτών. Οι ίδιοι οι καταναλωτές, άλλωστε, βιώνουν ήδη το δικό τους άγχος για την τιμή του ηλιελαίου, καθώς πρόκειται για ένα προϊόν που σπάνια λείπει από τα ελληνικά νοικοκυριά.
Σπάει όλα τα κοντέρ η τιμή του ηλιελαίου
«Οι προμηθευτές μας διαβεβαιώνουν πως δεν τίθεται θέμα επάρκειας στο ηλιέλαιο, αλλά ποιος μπορεί να ξέρει πού θα φτάσει η τιμή του σε λίγο καιρό; Ποιος μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια τι θα συμβεί σε έναν ή δύο μήνες από τώρα;», σχολιάζει ο κ. Φιλοκώστας.
Και όλα αυτά ενώ η τιμή στα έλαια συνεχίζει να σπάει όλα τα κοντέρ. Πλέον η συσκευασία των 10 λίτρων πωλείται στη χονδρική στα 34 ευρώ (συν ΦΠΑ), από 22 ευρώ (συν ΦΠΑ) την περασμένη εβδομάδα και έναντι 15-16 ευρώ που πωλούνταν πριν τις 24 Φεβρουαρίου, ημέρα κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Μέσα σε έναν μήνα δηλαδή η τιμή στο ηλιέλαιο έχει διπλασιαστεί!
Στη σκιά της ραγδαίας ανόδου της τιμής του ηλιελαίου και υπό το φόβο ελλείψεων, η μια μετά την άλλη μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ προχώρησαν στην επιβολή πλαφόν στις αγορές ηλιελαίου, προκειμένου να διασφαλιστεί η επάρκεια στην αγορά. Η αρχή έγινε στη χονδρική, προκειμένου να συνεχιστούν ομαλά οι αγορές από πλευράς επιχειρηματιών και να αποφευχθούν φαινόμενα υπερβολής ή ακόμη και πανικού, ενώ στη συνέχεια το πλαφόν στις πωλήσεις πέρασε και στη λιανική, με πρώτη στάση ορισμένα από τα ηλεκτρονικά καταστήματα των σούπερ μάρκετ. Λίγα 24ωρα αργότερα, το όριο στις αγορές συσκευασιών ηλιελαίου επεκτάθηκε και στα φυσικά καταστήματα ορισμένων σούπερ μάρκετ, με πηγές της αγοράς να σπεύδουν να διαβεβαιώνουν πως δεν τίθεται κανένας λόγος ανησυχίας, καθώς η επιβολή πλαφόν είναι ένα καθαρά προληπτικό μέτρο που υιοθετείται προκειμένου να καλυφθεί η αυξημένη ζήτηση.
Όπως εξήγησε πρόσφατα στο insider.gr o γενικός γραμματέας του Ελληνο-ουκρανικού Επιμελητηρίου, Γεράσιμος Μπουγάς, δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία για τις εξαγωγές ουκρανικού ηλιελαίου στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι Έλληνες εισάγουν ηλιέλαιο κατά κύριο λόγο από τη Βουλγαρία, το οποίο, ωστόσο, οι Βούλγαροι εισάγουν από την Ουκρανία. Όπως προκύπτει από στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το Επιμελητήριο, το 2021 οι εισαγωγές συνολικά σε λίπη και έλαια από την Ουκρανία στην Ελλάδα ανήλθαν σε αξία σε 7,313 εκατ. ευρώ περίπου.
Στο μεταξύ, σε διυπουργική σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε χθες στο Μέγαρο Μαξίμου, υπό τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, ώστε να εξεταστεί η επισιτιστική επάρκεια της χώρας, τονίστηκε πως ειδικά σε ό,τι αφορά το ηλιέλαιο, η λειτουργία της αγοράς είναι ομαλή. «Είναι σαφές ότι δεν υπάρχει θέμα ελλείψεων, ο εφοδιασμός είναι επαρκής, ενώ σε ό,τι αφορά την κίνηση ορισμένων εφοδιαστικών αλυσίδων να προχωρήσουν σε προληπτικό πλαφόν, αυτή έγινε προκειμένου να αποφευχθεί η άσκοπη αποθεματοποίηση του συγκεκριμένου προϊόντος», επισημάνθηκε.
