Εντός του 2022, ίσως μέσα στους αμέσως προσεχείς μήνες ή και μέσα τις επόμενες εβδομάδες – κατά τον υπουργό Υποδομών, Κ. Καραμανλή – αναμένονται να «στηθούν» τα πρώτα εργοτάξια στον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης, έναν αυτοκινητόδρομο που όταν ολοκληρωθεί θα ενώνει το νησί από τον Κίσσαμο ως τη Σητεία, με συνολικό μήκος 294 χιλιομέτρων και εκτιμώμενο προϋπολογισμό άνω των 2 δισ. ευρώ. Ο ΒΟΑΚ αποτελεί το μεγαλύτερο οδικό έργο που κατασκευάζεται σήμερα σε όλη την Ευρώπη και ένα απολύτως αναγκαίο έργο για την Κρήτη, καθώς θα επιτρέπει γρήγορες και κυρίως ασφαλείς μετακινήσεις.
Χτες, υπεγράφη η σύμβαση για το πρώτο τμήμα του ΒΟΑΚ, το Νεάπολη- Άγιος Νικόλαος, που δημοπρατήθηκε ως δημόσιο έργο με «νικήτρια» την εταιρεία ΑΚΤΩΡ του ομίλου ΕΛΛΑΚΤΩΡ, έργο που έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων 2021 και ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται στα 169 εκατομμύρια ευρώ.
Σε αυτό το «μέτωπο» λοιπόν του ΒΟΑΚ αναμένεται να ξεκινήσουν προσεχώς οι πρώτες εργασίες.
Όσον αφορά στο τμήμα Χερσόνησος – Νεάπολη (μήκους 22,44 χλμ. και προϋπολογισμού 290 εκατομμυρίων ευρώ) που θα υλοποιηθεί ως ΣΔΙΤ (από τις ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και Intrakat) εντός του φθινοπώρου αναμένεται να υπογραφεί και η σύμβαση για το «κομμάτι» αυτό.
Η Παραχώρηση
Για το τμήμα τμήμα Χανιά – Ηράκλειο (μήκους 157,5 χλμ. και προϋπολογισμού 1,3 δισ. ευρώ) που θα προχωρήσει ως σύμβαση παραχώρησης, εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι στις 20 Ιουλίου και πλέον ο διαγωνισμός έχει περάσει στη δεύτερη φάση για την υποβολή δεσμευτικών προσφορών των συμμετεχόντων στη διαγωνιστική διαδικασία μέχρι το τέλος του έτους, ώστε το έργο να συμβασιοποιηθεί εντός του 2023. Υπενθυμίζεται ότι το τμήμα αυτό είχε εμφανίσει καθυστερήσεις όσον αφορά στην περιβαλλοντική αδειοδότηση για μια σειρά από θέματα που σχετίζονται με χαράξεις, παρακάμψεις, υπήρχαν εισηγήσεις από φορείς για τα διόδια κ.α. αλλά τελικά η ΜΠΕ έλαβε «πράσινο φως» όπως είχε αποκαλύψει στα τέλη Ιουλίου το insider.gr.
Κατά τη Β’ Φάση προβλέπεται η κατάθεση δεσμευτικών προσφορών των υποψηφίων, ενώ στόχος είναι εντός του 2023 να ξεκινήσουν οι εργασίες. Υπενθυμίζεται ότι τα σχήματα που διεκδικούν το έργο είναι οι ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΒΑΞ, VINCI, ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ – INTERTOLL. Μένει να δούμε βέβαια αν προκύψουν αλλαγές στις συνθέσεις των κοινοπραξιών, όπως έχει συμβεί και σε άλλους διαγωνισμούς (π.χ. τα οδικά ΣΔΙΤ).
Σε κάθε περίπτωση, αρχίζουν να προχωρούν οι διαδικασίες και οι διεργασίες στα επόμενα στάδιά τους.
Η υλοποίηση του έργου πλέον ξεκινά, καθώς άμεσα (στις αρχές φθινοπώρου) θα στηθούν τα πρώτα εργοτάξια στο τμήμα Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος, ώστε σε 36 μήνες να παραδοθεί έτοιμο στους πολίτες του Λασιθίου και της Κρήτης», θα ακολουθήσει μέχρι το τέλος του έτους το τμήμα Χερσόνησος – Νεάπολη (ΣΔΙΤ) και μέχρι το τέλος του 2023 θα ξεκινήσει και το μεγάλο τμήμα Χανιά – Ηράκλειο (παραχώρηση).
Παράλληλα προχωρά, στο πλαίσιο του συνολικού σχεδιασμού του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, η ωρίμανση των μελετών του ΒΟΑΚ μέχρι τη Σητεία. Μέχρι το τέλος του 2022 αναμένεται να είναι έτοιμη η δημοπράτηση των τμημάτων, Καλό Χωριό – Γέφυρα Φρουζή και Παράκαμψη Παχειάς Άμμου, για τα οποία υπάρχουν ήδη εγκεκριμένοι περιβαλλοντικοί όροι.
Το τμήμα Νεάπολη - Άγιος Νικόλαος του ΒΟΑΚ
Αντικείμενο του έργου είναι η μελέτη και κατασκευή των έργων βελτίωσης του τμήματος Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος του ΒΟΑΚ, με την κατασκευή τετράιχνης αρτηρίας, με δυο λωρίδες κυκλοφορίας και ΛΕΑ ανά κατεύθυνση, συνολικού μήκους 14,5 χλμ, και η μετατροπή του σε αυτοκινητόδρομο.
Ειδικότερα, στο πλαίσιο του έργου θα βελτιωθεί και θα διαπλατυνθεί ο υφιστάμενος δρόμος από την πρώτη είσοδο της Νεάπολης μέχρι τον κόμβο Κριτζάς στον Άγιο Νικόλαο.
Θα αναπτυχθεί και θα κατασκευαστεί επίσης πλήρες δίκτυο εγκάρσιων και παράπλευρων οδών (μήκους περίπου 2 χλμ. και 9 χλμ. αντίστοιχα) για να επικοινωνούν οι περιοχές εκατέρωθεν του νέου ουσιαστικά σύγχρονου αυτοκινητόδρομου.
Θα κατασκευαστούν επιπλέον τρεις ανισόπεδοι κόμβοι (Νεάπολης, Λιμνών και Αγίου Νικολάου), πέντε γέφυρες, οκτώ κάτω διαβάσεις και πέντε έργα μερικής και ολικής κάλυψης λωρίδων κυκλοφορίας και έργα αντιστήριξης (Cut & Cover), καθώς και υδραυλικά έργα για την αποστράγγιση των οδών και την απορροή των oμβρίων, αλλά και έργα διευθέτησης ρεμάτων και χειμάρρων.
Τμήμα Χερσόνησος – Νεάπολη (ΣΔΙΤ)
Το τμήμα του ΒΟΑΚ που θα κατασκευαστεί μέσω σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, δηλαδή το «Χερσόνησος - Νεάπολη», είναι μήκους 22,5 χιλιομέτρων. Η σύμβαση ΣΔΙΤ θα έχει διάρκεια 30 χρόνια και τα τέσσερα εξ αυτών θα αφορούν την περίοδο κατασκευής του έργου (προβλέπονταν 2 λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση με ΛΕΑ, 12 γέφυρες μονού κλάδου 1,7 χλμ., 5 σήραγγες μονού κλάδου συνολικού μήκους 6,75 χλμ., 1 cut & cover διπλού κλάδου, 5 νέους Ανισόπεδους Κόμβους). Ο βασικός σχεδιασμός του έργου περιλαμβάνει τις αναγκαίες εργασίες κατασκευής για τη βελτίωση και λειτουργική αναβάθμιση της υφιστάμενης οδού στο τμήμα Χερσόνησος – Νεάπολη (22,5 Km. περίπου), με διαπλάτυνση αυτής (προσθήκη νέου κλάδου) καθώς και νέες χαράξεις (στις περιοχές με μορφολογικές δυσχέρειες), ώστε ακολούθως η οδός να αποκτήσει και να λειτουργήσει με χαρακτηριστικά αυτοκινητόδρομου. Υπενθυμίζεται ότι το έργο ΣΔΙΤ εντάχθηκε στο «πακέτο» των projects που έλαβαν το «πράσινο φως» για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης με ποσό 90 εκατ. ευρώ.
Τεχνικά Χαρακτηριστικά τμήματος Χανιά – Ηράκλειο (και η προαίρεση Κίσσαμος – Χανιά)
Το τμήμα του αυτοκινητόδρομου από τα Χανιά μέχρι τη Χερσόνησο (Ηράκλειο), είναι μήκους 157 χλμ. («Μελέτη, Κατασκευή, Χρηματοδότηση, Λειτουργία, Συντήρηση και Εκμετάλλευση του ΒΟΑΚ στο τμήμα Χανιά – Ηράκλειο»). Πρόκειται επί της ουσίας για το μεγαλύτερο κομμάτι του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτη, που θα προχωρήσει με το μοντέλο σύμβασης παραχώρησης, με το τμήμα επίσης Κίσσαμος – Χανιά να «κουμπώνει» ως προαίρεση στην εν λόγω σύμβαση. Σημειώνεται ότι αναμένονταν η υποβολή της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το τμήμα της προαίρεσης της σύμβασης, Κίσσαμος – Χανιά, ενώ σε διαβούλευση βρίσκεται η ΜΠΕ για τις τρεις παρακάμψεις, Χανίων, Ηρακλείου και Ρεθύμνου. Το τμήμα Κίσσαμος-Χανιά (προαίρεση στη σύμβαση παραχώρησης με εκτιμώμενο κόστος 180 εκατ. ευρώ) προβλέπεται να έχει μήκος αυτοκινητόδρομου 37,5 χλμ. Η τυπική διατομή του αυτοκινητόδρομου έχει πλάτος οδοστρώματος 21,5 μέτρα με 2 λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση με ΛΕΑ και κεντρική νησίδα.
Στα βασικά χαρακτηριστικά του έργου, προβλέπεται, μεταξύ άλλων:
- Μήκος αυτοκινητοδρόμου: 157,5 χλμ. και παράπλευρου/κάθετου δικτύου περίπου 150 χλμ.
- 2 λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση με ΛΕΑ
- 26 σήραγγες
- 10,80 χλμ. νέες γέφυρες, 23 εκ των οποίων υπερβαίνουν τα 100 μέτρα μήκος
- 20 νέοι ανισόπεδοι κόμβοι και αναβάθμιση των υπαρχόντων 18 ανισόπεδων κόμβων στις Παρακάμψεις Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου.
Το Ταμείο Ανάκαμψης
Ο ΒΟΑΚ είναι ένα από τα έργα που θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης με συνολικά 427 εκατ. ευρώ (η παραχώρηση με 200 εκατ. το δημόσιο έργο με το σύνολο της δαπάνης 137 εκατ. ευρώ και το ΣΔΙΤ με 90 εκατ.). Ως εκ τούτου υπάρχουν δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα – ορόσημα. Το πρώτο είναι το 2ο τρίμηνο του 2023 κατά το οποίο θα πρέπει να έχουν υπογραφεί οι συμβάσεις υλοποίησης και για τα τρία τμήματα του έργου. Το 2ο τρίμηνο του 2025 θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το 60% της αξίας των κατασκευαστικών εργασιών για τα τμήματα Χερσόνησος – Νεάπολη και Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος, ενώ το 4ο τρίμηνο του 2025 θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί και δοθεί στην κυκλοφορία, τα τμήματα Χερσόνησος – Νεάπολη και Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος, ενώ για το Χανιά – Ηράκλειο θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί εργασίες που αντιστοιχούν στο 15% του κόστους του έργου.
Ο ΒΟΑΚ υπηρετεί την ανάπτυξη και την οδική ασφάλεια
Ο κ. Καραμανλής σε δηλώσεις του κατά την υπογραφή της σύμβασης τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι: «Όπως όλοι γνωρίζουμε, το έργο αυτό αποτελεί το σταθερό και μεγαλύτερο αίτημα όλων των Κρητικών εδώ και δεκαετίες. Μια αναγκαιότητα, για έναν τόπο με ραγδαία τουριστική ανάπτυξη και έντονη δραστηριότητα στον πρωτογενή τομέα. Αποτελεί όμως και κάτι ακόμα: ένα έργο που η ελληνική πολιτεία το οφείλει σε όλες τις οικογένειες που έχουν θρηνήσει θύματα στην άσφαλτο αυτού του δρόμου».
Η Κρήτη θα αποκτήσει έναν αυτοκινητόδρομο αξίας άνω των 2 δισ. ευρώ
Από την πλευρά του ο Υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών, αρμόδιος για τις Υποδομές, κ. Γιώργος Καραγιάννης ανέφερε: «η Κρήτη τα επόμενα χρόνια θα γίνει ένα απέραντο εργοτάξιο, ενώ με την ολοκλήρωση όλων των έργων, θα αποκτήσει έναν αυτοκινητόδρομο αξίας άνω των 2 δισ. ευρώ που θα αναβαθμίσει ουσιαστικά τις αναπτυξιακές προοπτικές και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της οικονομίας της και θα προσφέρει αυξημένα επίπεδα οδικής ασφάλειας και προστασία του περιβάλλοντος».
Στη Δομική Κρήτης σύμβαση 13 εκατ. ευρώ για την οδική ασφάλεια
Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι το υπουργείο ενέκρινε και το αποτέλεσμα σχετικού διαγωνισμού βάσει του οποίου η Δομική Κρήτης ανακηρύχθηκε προσωρινός ανάδοχος για το έργο «Βελτίωση Οδικής Ασφάλειας στο τμήμα Γεωργιούπολη - Πετρές του Β.Ο.Α.Κ.», αρχικού προϋπολογισμού 13,1 εκατ. ευρώ, με έκπτωση 22,65% (προσφορά 8,21 εκατ. ευρώ).
Το αντικείμενο του έργου, είναι η υλοποίηση των απαραίτητων παρεμβάσεων παρεμβάσεων για τη Βελτίωση της Οδικής Ασφάλειας με βραχυπρόθεσμες επεμβάσεις στο τμήμα Γεωργιούπολη – Πετρές (ΧΘ 36+000 – 47+300) του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ). Η αρχή του υπό δημοπράτηση τμήματος ορίζεται στο τέλος της γέφυρας δυτικά της Γεωργιούπολης στην Π.Ε. Χανίων και το πέρας του μετά τον οικισμό Πετρέ στην Π.Ε. Ρεθύμνου. Το έργο αφορά στην υλοποίηση βραχυπρόθεσμων επεμβάσεων, δηλαδή επεμβάσεων μικρής κλίμακας σε μέγεθος και κόστος, οι οποίες είναι υλοποιήσιμες σε σύντομο χρονικό διάστημα, διότι δεν απαιτούν επιπλέον αδειοδοτήσεις ή/και απαλλοτριώσεις, έχουν άμεσα αποτελέσματα στο επίπεδο της παρεχόμενης οδικής ασφάλειας και εφαρμόζονται σε περιοχές αυξημένης επικινδυνότητας στον ΒΟΑΚ.
