Σε στενό κλοιό παρακολούθησης θέτει ο SSM τα δάνεια των τραπεζών, διαβλέποντας τον κίνδυνο αύξησης των πιστωτικών ζημιών για τις τράπεζες της Ευρωζώνης ως απόρροια της αύξησης των επιτοκίων, του υψηλού πληθωρισμού και της πιθανής ύφεσης της οικονομίας.
Σε call που είχε με τις ελληνικές τράπεζες το απόγευμα της Πέμπτης 15 Δεκεμβρίου, ο Ευρωπαίος επόπτης έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για αύξηση των κόκκινων δανείων και κάλεσε τις τράπεζες να εφαρμόσουν και να ενισχύσουν τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης επισφαλειών για να προλάβουν νέες επισφάλειες σε «εμβρυακό» στάδιο. Η έμφαση του SSM δίνεται όχι απλά στα δάνεια που προσεγγίζουν τις 30 ημέρες καθυστέρησης ώστε να κινδυνεύουν να ταξινομηθούν στην κατηγορία των NPEs, αλλά στα πολύ πρώιμα δείγματα πιθανής μελλοντικής επισφάλειας. Στο πλαίσιο αυτό, ο SSM έδωσε συστάσεις στις τράπεζες να παρακολουθούν δυσμενείς μεταβολές στις συνθήκες των πελατών τους όπως π.χ. η απώλεια εργασίας και να σπεύδουν οι ίδιες να προσεγγίσουν εγκαίρως τους δανειολήπτες, προτείνοντας ρυθμίσεις και διευκολύνσεις για την συνέχιση της εξυπηρέτησης του δανείου. Ο παραπάνω στόχος θα απαιτήσει την εφαρμογή εξελιγμένων συστημάτων διαχείρισης των κινδύνων και έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόληψη της αύξησης του ιδιωτικού χρέους, τα οποία θα έχει εφεξής στο «μικροσκόπιό» του ο SSM.
Την ώρα που η αύξηση των κόκκινων δανείων είναι προδιαγεγραμμένη, με τράπεζες και αναλυτές να μιλούν για ένα δύσκολο α΄ εξάμηνο 2023, οι ελληνικές συστημικές τράπεζες βρίσκονται στην ευτυχή συγκυρία να έχουν σχεδόν ολοκληρώσει τον άθλο της μείωσης των κόκκινων δανείων τους με την βοήθεια του «Ηρακλή».
Το Ελληνικό Σχήμα Προστασίας Ενεργητικού με παροχή κρατικών εγγυήσεων, το οποίο έκλεισε χθες τρία χρόνια από την δημοσίευση του σχετικού νόμου (4649/2019) στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ήταν ο καταλύτης για να μειωθεί ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων των τεσσάρων συστημικών τραπεζών από περίπου 45% (75,3 δισ. ευρώ) τον Ιούλιο του 2019, όταν ανέλαβε καθήκοντα η Κυβέρνηση, σε μονοψήφια ποσοστά σήμερα.
Στο τέλος του α΄ εξαμήνου του 2022 ο λόγος των ΜΕΔ προς το σύνολο των δανείων διαμορφώθηκε σε 10,1%, έναντι 12,8% το Δεκέμβριο του 2021 (Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ΤτΕ).
Στο τέλος Σεπτεμβρίου 2022, σύμφωνα με τις παρουσιάσεις αποτελεσμάτων εννεαμήνου των τραπεζών που έγιναν τον Νοέμβριο:
- Στην Eurobank ο δείκτης των ΜΕΑ μειώθηκε σε 5,6% (και αναμένεται στο 5,5% στο τέλος του έτους), με τα συνολικά Μη Εξυπηρετούμενα Ανοίγματα να υποχωρούν στα 2,4 δισ. ή 0,7 δισ. μετά από προβλέψεις.
- Στην Εθνική Τράπεζα ο δείκτης ΜΕΑ μειώθηκε στο 5,9%, σε επίπεδα χαμηλότερα του στόχου 6% που είχε τεθεί για το 2022. Τα ΜΕΑ στην Ελλάδα περιορίστηκαν περαιτέρω σε 1,8 δισ. ευρώ.
- Στην Alpha Bank τα Μη Εξυπηρετούμενα Ανοίγματα στην Ελλάδα ανήλθαν σε 3,2 δισ. ευρώ και ο δείκτης ΜΕΑ σε επίπεδο Ομίλου μειώθηκε στο 8%.
- Στην Τράπεζα Πειραιώς το απόθεμα των ΜΕΑ διαμορφώθηκε στα 3,3 δισ. ευρώ και ο δείκτης ΜΕΑ υποχώρησε στο 8,7%.
Σημειώνεται ότι η δραστική μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων με την βοήθεια του «Ηρακλή» επέτρεψε στις ελληνικές τράπεζες να απελευθερώσουν κεφάλαια δεσμευμένα σε προβλέψεις για επισφάλειες και να τα κατευθύνουν σε νέες υγιείς χρηματοδοτήσεις. Άνοιξε τις αγορές για τις ελληνικές τράπεζες, επιτρέποντας την συνεχή εισροή ρευστότητας και επενδυτικών κεφαλαίων, ακόμη και εν μέσω της πρωτόγνωρης πανδημικής κρίσης μέχρι και σήμερα εν μέσω της γεωπολιτικής κρίσης (μόνο το τελευταίο δίμηνο, οι ελληνικές τράπεζες σήκωσαν 2,5 δισ. ευρώ από τις αγορές μέσω ομολογιακών εκδόσεων). Αποκατέστησε την εμπιστοσύνη στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα και στην ελληνική οικονομία, συμβάλλοντας καίρια στον δρόμο προς την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας για την χώρα που αναμένεται εντός του 2023.
Τα οφέλη αυτά καταγράφονται χωρίς καμία επιβάρυνση για το Ελληνικό Δημόσιο και τον Έλληνα φορολογούμενο, αφού ο μηχανισμός του «Ηρακλή» προβλέπει την αγορά των κόκκινων δανείων από τρίτους επενδυτές. Οι κρατικές εγγυήσεις που παρέχει το Σχήμα συνοδεύουν τους υψηλότερης ποιότητας τίτλους που διακρατούν οι τράπεζες στα χαρτοφυλάκιά τους, ενώ οι δικλείδες ασφαλείας για την μη κατάπτωσή τους είναι πολύ ισχυρές. Σημειώνεται ότι η Eurostat έχει ανοίξει θέμα προεγγραφής των εγγυήσεων αυτών στο δημόσιο χρέος (σ.σ. έστω και αν δεν έχουν καταπέσει και παρά την έγκριση που έχουν δώσει οι ευρωπαϊκοί θεσμοί στον «Ηρακλή» και στις εγγυήσεις του ως μη βαρύνουσες το δημόσιο χρέος) και η απόφασή της παραμένει σε εκκρεμότητα.
Η «κληρονομιά» του «Ηρακλή» - μιας εμπροσθοβαρούς ρύθμισης με πολλαπλασιαστικά οφέλη για την οικονομία – αφορά και στην τεχνογνωσία των τιτλοποιήσεων που θα μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν και για εξυπηρετούμενα δάνεια, ειδικά στην κατεύθυνση της πράσινης μετάβασης της οικονομίας (βιώσιμη ανάπτυξη).
