Κάθε προηγούμενο φαίνεται ότι θα ξεπεράσουν οι συνολικές επιστροφές της φαρμακοβιομηχανίας στο κράτος (rebate και clawback) το 2022, οι οποίες για την συνολική αποζημιούμενη αγορά εκτιμώνται περί τα 2,9 δισ. ευρώ, έναντι 2,4 δισ. το προηγούμενο έτος.
Ειδικότερα, σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), η δαπάνη -νοσοκομειακή και εξωνοσοκομειακή- διαμορφώνεται σε υψηλό δεκαετίας, αγγίζοντας τα 6,2 δισ. ευρώ το 2022, εκ των οποίων το 42% (2.616 εκατ.) αντιστοιχεί στον προϋπολογισμό, το 47% (2.888 εκατ.) στις επιστροφές της φαρμακοβιομηχανίας και το 11% (674 εκατ.) στη συμμετοχή των ασθενών.
Υπενθυμίζεται ότι οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις υποχρεούνται να επιστρέφουν στο κράτος το ποσό της υπέρβασης της προϋπολογισθείσας φαρμακευτικής δαπάνης (clawback). Στις επιστροφές συνυπολογίζονται και οι εκπτώσεις (rebates), καθώς όπως επισημαίνει ο ΣΦΕΕ, μεγάλα ποσά της υπέρβασης «συγκαλύπτονται» μέσω των διαπραγματεύσεων.
Κατά τα τελευταία 5 χρόνια οι επιστροφές της φαρμακοβιομηχανίας αυξήθηκαν κατά 18% σε ετήσια βάση, ενώ ο προϋπολογισμός για φάρμακα μόλις κατά 0,7%.
Μη αποδοτική η διαχείριση των υφιστάμενων πόρων
Η σταδιακή αύξηση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης είναι ένα πάγιο αίτημα του κλάδου, ο οποίος έχει επανειλημμένως επισημάνει ότι παραμένει σχεδόν στάσιμη την τελευταία δεκαετία, χωρίς να ακολουθεί ούτε τις επιδημιολογικές τάσεις ούτε την εισαγωγή νέων φαρμάκων. Εντούτοις, όπως δηλώνει ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ, Ολύμπιος Παπαδημητρίου, εξίσου και «ίσως ακόμα πιο σημαντική» είναι η αποδοτικότητα των ήδη διαθέσιμων πόρων.
Σύμφωνα με τη φαρμακοβιομηχανία, το σύστημα διαχείρισης των πόρων για φάρμακα είναι ελλιπές και αναποτελεσματικό, εντείνοντας ακόμα περισσότερο τα προβλήματα που δημιουργούνται από την ήδη ανεπαρκή δημόσια χρηματοδότηση.
Σε εκδήλωση του ΣΦΕΕ, την Πέμπτη (6/7), ο κ. Παπαδημητρίου, ανέδειξε την αναγκαιότητα για ένα αποδοτικό σύστημα, προκειμένου διασφαλιστεί η βιωσιμότητα της αγοράς και η απρόσκοπτη πρόσβαση των ασθενών στις θεραπείες που χρειάζονται.
Το υφιστάμενο σύστημα αφήνει περιθώρια για «παράλογες» δαπάνες, με τον πρόεδρο του ΣΦΕΕ να αναφέρει ως χαρακτηριστικό παράδειγμα την περίπτωση του Ινστιτούτου Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ).
«Το ΙΦΕΤ επιβαρύνει τον προϋπολογισμό με ένα κονδύλι, το οποίο για το 2022 πλησιάζει -αν δεν έχει ξεπεράσει- τα 200 εκατ. ευρώ. Διάφορα γεγονότα που συμβαίνουν και διάφορα κόστη που επωμίζεται το Ινστιτούτο δεν δείχνουν ότι οι κινήσεις του γίνονται με γνώμονα την κοινή λογική. Δεν ξέρω πόσο λογικό είναι ένα φάρμακο που κοστίζει 5 ευρώ να το αγοράζεις 50 ευρώ, επειδή δεν το έχεις. Μπορείς να ψάξεις κάποιες άλλες εναλλακτικές», δήλωσε ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ, αφήνοντας αιχμές για αβίαστες αποφάσεις.
Σημειώνεται ότι το ΙΦΕΤ κάνει έκτακτες εισαγωγές φαρμάκων που δεν υπάρχουν στην Ελλάδα -είτε γιατί δεν ήρθαν ποτέ, είτε γιατί βρίσκονται σε έλλειψη- από τη διεθνή αγορά και χρηματοδοτείται από το ίδιο κονδύλι με τα υπόλοιπα φάρμακα.
Το παράδοξο με τους ανασφάλιστους
Η δυσανάλογη αύξηση της δαπάνης των ανασφάλιστων και ευάλωτων πολιτών είναι άλλο ένα παράδοξο φαινόμενο, που καταδεικνύει «τρύπες» στη διαχείριση των πόρων.
Επικαλούμενος στοιχεία του ΕΟΠΥΥ, ο ΣΦΕΕ, τονίζει ότι ενώ το ποσοστό ανεργίας το έτος 2018 ανερχόταν στο 19,3% και μειώθηκε στο 11,6% το έτος 2022, η φαρμακευτική δαπάνη για τους άνεργους πολίτες αυξήθηκε από τα 207 εκατ. ευρώ ετησίως στα 317 εκατ. ευρώ, αντίστοιχα, δηλαδή +53,1%. Μάλιστα, ενώ η δαπάνη στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ για τα συγκεκριμένα αυτά έτη παρέμεινε περίπου σταθερή γύρω στα 100 εκατ. ευρώ ανά έτος, η δαπάνη στα ιδιωτικά φαρμακεία αυξήθηκε από 116 στα 213 εκατ. ευρώ ανά έτος, δηλαδή +83,6%.
Επισημαίνεται ότι στην κατηγορία των εν λόγω δικαιούχων ασφαλιστικής κάλυψης, δεν περιλαμβάνονται μόνο οι πολίτες που έχουν απωλέσει την ασφαλιστική υγειονομική τους κάλυψη, αλλά και άλλα άτομα τα οποία θεωρούνται οικονομικά αδύναμα. Παρόλα αυτά, όπως τονίζουν παράγοντες της αγοράς, δε δικαιολογείται η εκτόξευση της σχετικής δαπάνης.
Έλεγχος της δαπάνης και καλύτερη απόδοση των πόρων
Η φαρμακοβιομηχανία ζητά έλεγχο της δαπάνης και καλύτερη απόδοση των διατιθέμενων πόρων, μέσω της άμεσης υιοθέτησης μέτρων για τον έλεγχο της συνταγογράφησης (ψηφιακά εργαλεία που θα βοηθήσουν στον έλεγχο της ζήτησης), μέσω της ορθής εφαρμογής των θεραπευτικών πρωτοκόλλων και της ανάπτυξης φίλτρων συνταγογράφησης. Παράλληλα, τονίζει ότι πρέπει να προχωρήσει ο Ηλεκτρονικός Φάκελος Ασθενούς, η διασύνδεση των εργαστηριακών εξετάσεων με την ηλεκτρονική συνταγογράφηση και η εισαγωγή της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης στα νοσοκομεία.
Ο ΣΦΕΕ, έχει χρηματοδοτήσει μια μελέτη, που διεξήγαγε η IQVIA, σχετικά με πρακτικές συγκράτησης και ελέγχου της φαρμακευτικής δαπάνης που εφαρμόζονται σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, την οποία προτίθεται να παρουσιάσει στη νέα ηγεσία του υπουργείου Υγείας, μαζί με προτάσεις προσαρμοσμένες στην Ελληνική πραγματικότητα, με στόχο τη βελτίωση της αποδοτικότητας του συστήματος. Σημειώνεται ότι ο Σύνδεσμος έχει ήδη ζητήσει συνάντηση με το νέο Υπουργό, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, προκειμένου να συζητηθούν οι προτεραιότητές του.
