Την εκπόνηση μελετών για 14, επί συνόλου 148, ιδιαίτερα κρίσιμων τεχνικών έργων σε περιοχές, κυρίως οικιστικές, κατάντη της διέλευσης του Αυτοκινητοδρόμου Πάτρα – Πύργος (και εκτός των ορίων του Έργου Παραχώρησης, ήτοι της «Ολυμπίας Οδού») με στόχο την αντιμετώπιση προβλημάτων από πλημμυρικά φαινόμενα, που προέρχονται, μεταξύ άλλων, από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, την ανεξέλεγκτη αστικοποίηση στις δύο πλευρές του οδικού άξονα αλλά και την έλλειψη κατάλληλων υποδομών, ανέθεσε στον παραχωρησιούχο το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.
Όπως προκύπτει, σύμφωνα με υποβληθείσα Τεχνική έκθεση, επί συνόλου 148 τεχνικών έργων σε διάφορες γεωγραφικές ενότητες που εξετάστηκαν και αξιολογήθηκαν προέκυψαν 14 κρίσιμης σημαντικότητας, 59 σημαντικά, 48 μέτριας σημαντικότητας, 22 διακριτής σημαντικότητας και 5 μικρής σημαντικότητας, σχετικά με την απορροή στις κατάντη περιοχές του Αυτοκινητοδρόμου. Τα αντιπλημμυρικά έργα είναι απαραίτητα για την αντιπλημμυρική προστασία των κατάντη ιδιοκτησιών κάθε είδους (σπίτια, βιομηχανίες και βιοτεχνικές εγκαταστάσεις, αγροκτήματα κ.λπ.) που θα επηρεαστούν από τις διερχόμενες απορροές, δεδομένου ότι στο πλήθος των περιπτώσεων οι φυσικοί αποδέκτες είναι ανεπαρκείς. Πρόκειται για 3 περιοχές παρέμβασης στον Δήμο Πατρέων, 3 στον Δήμο Δυτικής Αχαΐας, 4 στον Δήμο Ανδραβίδας Κυλλήνης και από 2 στους Δήμους Πηνειού και Ήλιδας.
Ως γνωστόν, σε προχωρημένο στάδιο είναι οι εργασίες από ΤΕΡΝΑ, AKTOR, ΑΒΑΞ για την κυρίως ανακατασκευή ή αναβάθμιση του κυρίως οδικού έργου «Πάτρα – Πύργος», το μεγαλύτερο μέρος του οποίου θα είναι έτοιμο το καλοκαίρι και το υπόλοιπο στα τέλη του 2025. Οι πρόσθετες εργασίες έχουν τεχνική και λειτουργική συνάφεια με το έργο Παραχώρησης και είναι αναγκαίες να εκτελεστούν παράλληλα ή σε συνέχεια των εργασιών του Αυτοκινητοδρόμου.
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, η ανεξέλεγκτη αστικοποίηση, η έλλειψη υποδομών
Όπως αναφέρεται στην απόφαση για τα αντιπλημμυρικά, η αναγκαιότητα αποκατάστασης της μειωμένης παροχετευτικότητας των αποδεκτών των όμβριων υδάτων ανάντη και κατάντη του Έργου Παραχώρησης, προέκυψε:
(α) Λόγω της εκδήλωσης «ακραίων καιρικών φαινομένων» τα τελευταία χρόνια, τόσο σε παγκόσμια, όσο και σε πανελλαδική κλίμακα. Μία από τις εκδηλώσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων συνίσταται σε σχετικά σύντομης διάρκειας και ιδιαζόντως έντονα τοπικά επιλεκτικής έντασης κατακρημνισμάτων τα οποία προκαλούν ξαφνικές πλημμύρες (flash flood) στις υδρολογικές λεκάνες της περιοχής (στην οποία εκδηλώνονται) και συγκεκριμένα των λεκανών τροφοδοσίας των ρεμάτων που απορρέουν προς τις κατάντη περιοχές και στη συνέχεια στον αποδέκτη (θάλασσα). Το ύψος μιας τέτοιας βροχόπτωσης –σε διάστημα λίγων μόνον ωρών– μπορεί να φτάσει ακόμα και στο 40% της ετήσιας βροχόπτωσης της περιοχής.
(β) Λόγω ανεξέλεγκτης αστικοποίησης των εκατέρωθεν του Αυτοκινητόδρομου περιοχών σε συνδυασμό με την κακή ή ανεπαρκή ύπαρξη δικτύων, τις καταπατήσεις ρεμάτων και την συχνά παρατηρούμενη πλημμελή συντήρηση των οχετών και των κοιτών των υδατορεμάτων.
(γ) Λόγω ελλιπών ή και μη ύπαρξης διοδεύσεων των αντιπλημμυρικών παροχών κατάντη του Αυτοκινητόδρομου, έως τα κατάντη υφιστάμενα έργα σιδηροδρομικής γραμμής και ακολούθως τα υφιστάμενα τεχνικά έργα της ΠΕΟ έως τον τελικό αποδέκτη.
Τα ανωτέρω επιτείνονται στην πλειοψηφία των περιπτώσεων και από ανυπαρξία μελετών οριοθέτησης των υδατορεμάτων. Με βάση τα παραπάνω, κρίνεται αναγκαία η υλοποίηση των ως άνω εργασιών προκειμένου να αποτραπούν πλημμυρικά φαινόμενα από τα οποία υφίσταται κίνδυνος να προκληθούν, όχι μόνο σοβαρές υλικές και περιβαλλοντικές ζημιές, αλλά και να υπάρξουν ανθρώπινα θύματα.
Όπως επίσης σημειώνεται, «υπήρξε εκτεταμένη ανεξέλεγκτα οικοδομική δραστηριότητα στις εκτός σχεδίου περιοχές ανάντη και κατάντη των οδικών έργων, η οποία δεν συνοδεύτηκε από τα αναγκαία έργα υποδομής. Η μη πρόβλεψη αυτών των έργων υποδομής που ήταν ευθύνη της Πολιτείας είχε σαν αποτέλεσμα την σημαντική μείωση της συνολικής επιφάνειας απορροφητικότητας των λεκανών απορροής.
Με τον συνδυασμό των ανωτέρω απρόβλεπτων επιβαρυντικών περιστάσεων επέρχεται σημαντική αλλαγή στις κρίσιμες υδραυλικές παράμετρους (όπως ο συντελεστής απορροής των λεκανών), με αποτέλεσμα τη δημιουργία μεγάλης ποσότητας επιφανειακής απορροής στις πλαγιές των λεκανών, ακόμα και από επεισόδια βροχής μέσων εντάσεων. Όταν δε συνυπολογιστεί και η πιθανότητα εκδήλωσης του δεύτερου παράγοντα (ακραία καιρικά φαινόμενα), τότε τεκμαίρεται ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις άμεσης εκτέλεσης εργασιών αντιπλημμυρικής προστασίας -κατ’ ελάχιστο- των οικιστικών περιοχών κατάντη του Αυτοκινητόδρομου.
Ο παραχωρησιούχος
Οι υπόψη εργασίες δεν μπορούν να διαχωριστούν από τεχνική άποψη από την Σύμβαση Παραχώρησης καθόσον αφενός μεν συνδέονται και με την υποχρέωση του Δημοσίου να εξασφαλίζει στον Παραχωρησιούχο σε όλη τη διάρκεια της Περιόδου Παραχώρησης την αδιατάρακτη άσκηση του αποκλειστικού δικαιώματος Εκμετάλλευσης του Έργου Παραχώρησης, αφετέρου δε τμήμα αυτών των εργασιών βρίσκεται στην ζώνη απαλλοτρίωσης του Έργου Παραχώρησης».
Είχαν προηγηθεί (τα έτη 2022, 2023, 2024) έγγραφα φορέων και πολιτών με τα οποία διατυπώθηκαν, μεταξύ άλλων, αιτήματα για την αναγκαιότητα αποκατάστασης της μειωμένης παροχετευτικότητας των αποδεκτών των ομβρίων υδάτων, κατάντη και εκτός των ορίων του έργου Παραχώρησης του Αυτ/μου Πάτρα – Πύργος, αλλά και σχετικό έγγραφο της Κ/Ξ «ΑΠΙΟΝ ΚΛΕΟΣ» (της παραχωρησιούχου) με το οποίο διαβιβάστηκε στις υπηρεσίες του υπουργείου Τεχνική Έκθεση «Εξέτασης αντιπλημμυρικών προβλημάτων κατάντη των οχετών του Αυτοκινητοδρόμου Πάτρα – Πύργος», στην οποία παρουσιάζονται τα αντιπλημμυρικά προβλήματα. Σύμφωνα με το άρθρο 18.6.1 της Σύμβασης Παραχώρησης προβλέπεται ότι για την Ανάθεση Συμπληρωματικών Εργασιών, σε σχέση με το Έργο Παραχώρησης ή/και τα τοπικά Έργα στον Παραχωρησιούχο, έχουν εφαρμογή οι εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις της νομοθεσίας εκτέλεσης δημοσίων έργων για συμπληρωματικές εργασίες στον τομέα των συμβάσεων παραχώρησης
Τα υπόψη Αντιπλημμυρικά Έργα δεν περιλαμβάνονταν στο Τίμημα Μελετών – Κατασκευών ούτε στις υποχρεώσεις του Παραχωρησιούχου, με βάση τις διατάξεις και τους όρους της Σύμβασης Παραχώρησης. Οι προς εκτέλεση εργασίες εκτείνονται και εκτός της ζώνης εκτέλεσης των Έργων Παραχώρησης, πλην όμως η εκτέλεσή τους έχει τελικά ουσιώδη σχέση με την ασφαλή λειτουργία του συνολικού συστήματος αποστράγγισης της ευρύτερης περιοχής.
Οι συνδέσεις με ΒΙΠΕ Πατρών και Αμαλιάδα
Με άλλο έγγραφο, πάλι για περιοχές που σχετίζονται με τον αυτοκινητόδρομο Πάτρα – Πύργος, από τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Χρίστο Δήμα, αποφασίστηκε «η εκτέλεση Συμπληρωματικών Εργασιών, συμπεριλαμβανομένων και των απαιτούμενων μελετών σύμφωνα με το άρθρο 18.6 της Σύμβασης Παραχώρησης για την ασφαλτόστρωση του παράπλευρου οδικού δικτύου, την σύνδεση του Παράπλευρου οδικού δικτύου με το υφιστάμενο οδικό δίκτυο για την εξυπηρέτηση των βιομηχανικών επιχειρήσεων και εγκαταστάσεων στη περιοχή του Δήμου Πατρέων που οδηγεί στο χώρο της ΒΙ.ΠΕ Πατρών καθώς και τη σύνδεση του Α/Κ Αμαλιάδας με την πόλη της Αμαλιάδας. Για α) την ασφαλτόστρωση του παράπλευρου οδικού δικτύου και β) την σύνδεσή του Παράπλευρου οδικού δικτύου με το υφιστάμενο οδικό δίκτυο που οδηγεί στη ΒΙ.ΠΕ Πατρών, η αμοιβή των μελετών θα υπολογιστεί με ποσοστό έκπτωσης 30%».
Όπως αναφέρεται, είναι αναγκαία η ασφαλτόστρωση του παράπλευρου οδικού δικτύου (SR) λόγω της αύξησης του αριθμού των χρηστών εξ αιτίας των νέων συνθηκών που διαμορφώνονται από την κατασκευή του Νέου Αυτοκινητοδρόμου, αφού καταργούνται υφιστάμενες κάθετες προσβάσεις οι οποίες χρησιμοποιούνταν για πρόσβαση των κατοίκων σε τοπικές βιοτεχνίες, συσκευαστήρια και στις κατά τόπου εργασίες τους και οι χρήστες μετά την κατασκευή του Νέου Αυτοκινητοδρόμου θα οδηγούνται μέσω κάτω διαβάσεων στον παράπλευρο υφιστάμενο χωματόδρομο προκειμένου να μεταβούν στις κατά τόπους εργασίες τους. Προέκυψε η ανάγκη βελτίωσης του Παράπλευρου οδικού δικτύου στη περιοχή της Τ.Κ Καμινίων του Δ. Πατρέων και σύνδεσή του με την υφιστάμενη οδό που οδηγεί στο χώρο της ΒΙ.ΠΕ λόγω της αυξημένης κίνησης οχημάτων βαρέως τύπου (φορτηγά μήκους άνω των 21μ) από την λειτουργία βιομηχανικών επιχειρήσεων και αποθηκευτικών εγκαταστάσεων προκειμένου να αποφευχθεί η χρήση των τοπικών οδών και της ΠΕΟ και η κυκλοφορία βαρέων οχημάτων εντός κατοικημένης ζώνης του οικισμού της Τ.Κ Καμινίων.
Θα πρέπει να αποκατασταθούν όλα τα τμήματα των τοπικών οδών στα οποία έγιναν επεμβάσεις ή τμήματά τους καταργήθηκαν για την κατασκευή του Αυτοκινητοδρόμου Πάτρα – Πύργος προκειμένου να αποκατασταθεί η τοπική κυκλοφορία τόσο των ελαφρών οχημάτων όσο και των βαρέων φορτηγών που εξυπηρετούν τις ανάγκες των επιχειρήσεων που έχουν αναπτυχθεί πλησίον της ΒΙ.ΠΕ., μετά από τα αιτήματα των τοπικών Δήμων και της Περιφέρειας. Ο ενδεικτικός προϋπολογισμός των ως άνω αναγκαίων έργων ανέρχεται στο ύψος των 10.700.000 ευρώ.
