Ροή
Αμέτρητες είναι οι περιπτώσεις ξένων εταιρειών και επενδυτών που έφυγαν από την Ελλάδα στα χρόνια της κρίσης. Από το 2009 και έπειτα οι αποχωρήσεις των πολυεθνικών αποτελούν συχνό φαινόμενο που «στοιχειώνει» την ελληνική οικονομία την ίδια στιγμή που η εισροή επενδύσεων αποτελεί βασικό ζητούμενο για την ανάκαμψη της χώρας.
Ακόμη, οι ξένοι επενδυτές εγκατέλειψαν την χώρα καθώς έβλεπαν ότι η ύφεση θα κρατήσει πολλά χρόνια. Ακόμη και αυτές οι ελάχιστες εξαιρέσεις που αποφάσισαν να ποντάρουν στην Ελλάδα, κατά βάση στα τέλη του 2014 που είχαν αρχίσει να εμφανίζονται τα πρώτα δειλά σημάδια ανάκαμψης, έμειναν εντέλει εγκλωβισμένες στις χαμηλές αποτιμήσεις των ελληνικών assets και ελπίζουν σε… μακροπρόθεσμα κέρδη.
Χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες
Χαρακτηριστική είναι η εικόνα του τραπεζικού κλάδου που έχει αλλάξει άρδην από την εμφάνιση της κρίσης μέχρι σήμερα. Οι ξένες τράπεζες έφευγαν τα τελευταία χρόνια από τη χώρα σχεδόν με τον ίδιο ρυθμό που «έκαναν φτερά» οι καταθέσεις προς το εξωτερικό.
Ενδεικτικό είναι ότι σύμφωνα με την Ελληνική Ένωση Τραπεζών το χρονικό διάστημα από τον Δεκέμβριο του 2007 έως τον Δεκέμβριο του 2016 οι εν λειτουργία τράπεζες, μέσω συγχωνεύσεων, εξαγορών και εξυγιάνσεων, μειώθηκαν από 64 σε 39, ενώ αποχώρησε το σύνολο των ξένων τραπεζών με δίκτυα εξυπηρέτησης πελατών, εκτός από την HSBC με πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις αυτές της Citigroup και της BNP Paribas.
Και σε επενδυτικό επίπεδο πολλοί ήταν οι ξένοι θεσμικοί επενδυτές που είχαν χτίσει θέσεις στα τότε μεγάλα τραπεζικά μεγαθήρια των Βαλκανίων και αφού είδαν τα λεφτά τους να εξαφανίζονται έφυγαν άρον-άρον. Εκτός Ελλάδας βρέθηκαν τραπεζικοί κολοσσοί όπως η Credit Agricole που είχε την πλειοψηφία της Εμπορικής Τράπεζας, η Societe Generale που είχε μεγάλο ποσοστό στην Γενική Τράπεζα και η πορτογαλική Banco Commercial Portugues που είχε ποσοστό στη Millenium Bank.
Ακόμη και σήμερα κιόλας κάποια ξένα funds που συμμετείχαν στην τελευταία ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών παραμένουν μέχρι και σήμερα εγκλωβισμένα στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Πάντως, αυτή την στιγμή 30 ξένες τράπεζες διαθέτουν υποκαταστήματα ή γραφεία αντιπροσωπείας στην Ελλάδα.
Λιανεμπόριο
Το πρώτο ηχηρό όνομα του κλάδου των σουπερμάρκετ που αποχώρησε τα τελευταία χρόνια από την Ελλάδα είναι η γερμανική αλυσίδα λιανεμπορίου Aldi. Η εταιρεία δεν κατάφερε να ανταγωνιστεί τα Lidl στον τομέα των σουπερμάρκετ χαμηλού κόστους και σε συνδυασμό με την εμφάνιση της οικονομικής κρίσης αποφάσισε να αποχωρήσει από την χώρα μας στα τέλη του 2010, ακυρώνοντας ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο ανάπτυξης ύψους 1,5 δισ. που είχε ανακοινώσει μόλις δύο χρόνια νωρίτερα. Λίγο πριν είχε αποχωρήσει και μια ακόμη γερμανική αλυσίδα, η εκπτωτική Plus, η οποία πούλησε τα καταστήματά της στην ΑΒ Βασιλόπουλος, καθώς και η Dia που απορροφήθηκε από την Carrefour Μαρινόπουλος.
Ο κλάδος των σουπερμάρκετ μετρά ακόμη δύο τρανταχτές αποχωρήσεις, οι οποίες όμως δεν συνοδεύτηκαν από «λουκέτα». Το καλοκαίρι του 2012 έφυγε από την χώρα μας η Carrefour αφήνοντας μόνο του τον όμιλο Μαρινόπουλο, με την γνωστή κατάληξη. Δύο χρόνια αργότερα, το 2014 αποχώρησε και η γερμανική Makro με τα καταστήματά της να περνάνε στον Σκλαβενίτη.
Το 2010 αποχώρησε από την Ελλάδα και η γαλλική αλυσίδα ηλεκτρονικών, τεχνολογίας και πολυμέσων Fnac. Η κοινοπραξία του ομίλου Μαρινόπουλου και του ομίλου Ρinault- Ρrintempts- Redoute (ΡΡR) αποφάσισε να σταματήσει την λειτουργία και των τριών καταστημάτων που διατηρούσε, τα δύο από αυτά πέρασαν στον όμιλο Public. Έτσι, υπό το βάρος συσσωρευμένων ζημιών ύψους 20 εκατ. ευρώ, η γαλλική αλυσίδα τερμάτισε την πεντάχρονη παρουσία της στην Ελλάδα. Μερικούς μήνες πριν από την ανακοίνωση της αποχώρησης ο τότε γενικός διευθυντής της Fnac Ελλάδος είχε δηλώσει ότι η αλυσίδα στόχευε να ανοίξει 8-10 καταστήματα μέχρι το 2012, επενδύοντας ποσό 25-30 εκατ. ευρώ. Άλλη μια αλυσίδα ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών που «χάθηκε» από την χώρα μας ήταν και η Saturn, με την εταιρεία όμως να μένει στην Ελλάδα με το δίκτυο της Media Markt.
Βιομηχανία
Ξένοι όμιλοι που είχαν υπό τον έλεγχο τους ιστορικές ελληνικές βιομηχανίες αποφάσισαν τα χρόνια του Μνημονίου να τους βάλουν «λουκέτο». Χαρακτηριστική περίπτωση αυτή της γερμανικής εταιρείας Contitech, γνωστή από τα ελαστικά Continental, που είχε το εργοστάσιο παραγωγής μεταφορικών ταινιών ΙΜΑΣ στο Βόλο. Ο γερμανικός όμιλος αποφάσισε τον Μάρτιο του 2016 να σταματήσει μετά από 44 χρόνια τη λειτουργία του εργοστασίου, που απασχολούσε περισσότερους από 130 εργαζόμενους. Ως λόγους για το «λουκέτο» η γερμανική πολυεθνική ανέφερε τη μειωμένη ζήτηση για τα προϊόντα που παράγει η ΙΜΑΣ, λόγω της παγκόσμιας ύφεσης στην εξορυκτική βιομηχανία.
Περίπου ένα χρόνο πριν σταμάτησε οριστικά την λειτουργία της η μεγαλύτερη ελληνική βιομηχανία προϊόντων χάρτου Softex (Αθηναϊκή Χαρτοποιία). Η πολυεθνική Bolton Group που είχε τον έλεγχο της εταιρείας, αποφάσισε να κλείσει το εργοστάσιο του Βοτανικού μετά από μια μεγάλη πυρκαγιά που είχε ξεσπάσει τον Ιούλιο του 2015. Σύμφωνα με τα τότε λεγόμενα της διοίκησης της εταιρείας στα προβλήματα παραγωγής που προκάλεσε η πυρκαγιά, προστέθηκε και η πολύ χαμηλή αποζημίωση που πήρε από τις ασφαλιστικές. Το υπουργείο Εργασίας είχε προσπαθήσει να κρατήσει ανοιχτό το εργοστάσιο αλλά τελικά δεν υπήρξε πρόοδος στις συνομιλίες με την Bolton, με αποτέλεσμα 200 εργαζόμενοι να μείνουν στο δρόμο.
Πετρέλαια – Εμπορία Καυσίμων
Μετά από πολλά χρόνια παρουσίας στην Ελλάδα η βρετανική BP και λίγο αργότερα η αγγλοολλανδική Shell αποφάσισαν να πουλήσουν όλες τους δραστηριότητες στην Ελλάδα. Τα πρατήρια της BP πέρασαν στα Ελληνικά Πετρέλαια και της Shell στην Motor Oil, ενώ στη χώρα μας έμειναν μόνο τα σήματα των πετρελαϊκών πολυεθνικών ομίλων.
Εστίαση – Ποτά
Η εστίαση είναι ένας ακόμη κλάδος της οικονομίας που υπέστη μεγάλες ανακατατάξεις τα χρόνια της κρίσης. Πολλές ξένες γνωστές αλυσίδες αναγκάστηκαν να περιορίσουν τα πλάνα ανάπτυξής τους (πχ Mc Donald’s) ή ακόμη και να κλείσουν καταστήματά τους (πχ Starbucks). Από τις αλυσίδες της εστίασης που εξαφανίστηκαν από την ελληνική αγορά, ξεχωρίζουν τα Applebee’s τα οποία σταμάτησαν την λειτουργία τους μετά από 15 χρόνια παρουσίας στη χώρα μας. Τα προβλήματα της εταιρείας είχαν ξεκινήσει από το 2008 όπου λόγω των επεισοδίων στην Αθήνα είχαν καταστραφεί ολοσχερώς τα καταστήματα της στην Κυψέλη και το Μοναστηράκι. Εντέλει το λουκέτο μπήκε τρία χρόνια αργότερα, το 2011 με αποτέλεσμα περίπου 200 εργαζόμενοι να χάσουν την δουλειά τους. Μέχρι να κλείσει, η αλυσίδα λειτουργούσε έξι καταστήματα: δύο στη Θεσσαλονίκη και τέσσερα στην Αττική. Μάλιστα, το κατάστημα της Γλυφάδας είχε βραβευθεί το 2005 ως το πιο επιτυχημένο της αλυσίδας σε παγκόσμιο επίπεδο, βάσει των εβδομαδιαίων πωλήσεων του.
Αίσθηση είχε προκαλέσει και η αποχώρηση της Bacardi από την Ελλάδα. Η εταιρεία αποφάσισε τον Ιανουάριο του 2016 να σταματήσει την αυτόνομη παρουσία της στη χώρα μας μετά από 18 χρόνια και να δώσει την διανομή των προϊόντων της σε άλλες εταιρείες.
