Τη σημασία που δίνουν οι θεσμοί και η κυβέρνηση στην εφαρμογή της εθνικής στρατηγικής της Ελλάδας για την καταπολέμηση της διαφθοράς, ανέδειξαν ο επικεφαλής του κλιμακίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα, Ντεκλάν Κοστέλο και η Γενική Γραμματέας για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς Αναστασία Ξεπαπαδέα στις τοποθετήσεις τους σε συνέδριο που συνδιοργανώνουν η Κομισιόν και το ΙΟΒΕ.
Στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού του κράτους, η Ελλάδα δεσμεύτηκε έναντι των δανειστών της να εφαρμόσει μέτρα για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Το 2013 καταρτίστηκε για πρώτη φορά εθνική στρατηγική για την καταπολέμηση της διαφθοράς, η οποία στη συνέχεια επικαιροποιήθηκε το 2015 και μετονομάστηκε σε εθνικό στρατηγικό σχέδιο για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Το 2018 πραγματοποιήθηκε διεξοδική αναθεώρηση του σχεδίου αυτού.
Το νέο εθνικό στρατηγικό σχέδιο κατά της διαφθοράς ισχύει από τα τέλη Ιουλίου 2018 έως τα μέσα του 2021. Η εφαρμογή του σχεδίου παρακολουθείται και συντονίζεται από τη Γενική Γραμματεία για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς η οποία συστάθηκε βάσει νόμου το 2015.
Την παρούσα περίοδο οι ελληνικές Αρχές σχεδιάζουν να εφαρμόσουν έως τα μέσα του 2021 τις εκκρεμούσες μεταρρυθμίσεις που ορίζονται στο σχέδιο δράσης, καθώς και όλες τις συστάσεις της Ομάδας Κρατών κατά της Διαφθοράς (GRECO). Η στρατηγική προβλέπεται να επικαιροποιείται κάθε εξάμηνο και να εκδίδονται εκθέσεις προόδου σχετικά με το σχέδιο δράσης.
Μέχρι σήμερα αναπτύχθηκαν ειδικά μέτρα για την καταπολέμηση της απάτης και της διαφθοράς, τα οποία καλύπτουν τα προγράμματα που συγχρηματοδοτούνται από την ΕΕ, όπως η Υπηρεσία Συντονισμού Καταπολέμησης της Απάτης (AFCOS) για τη διαχείριση και διεκπεραίωση καταγγελιών σχετικά με την κατάχρηση κονδυλίων της ΕΕ και το Πληροφοριακό Σύστημα Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ) για τη διασφάλιση της χρηστής διαχείρισης των κρατικών ενισχύσεων.
Η Κομισιόν θεωρεί πως μολονότι κατά τη διάρκεια των προγραμμάτων εγκρίθηκαν διάφορες μεταρρυθμίσεις για την καταπολέμηση της διαφθοράς, η περαιτέρω ενίσχυσή τους θα είναι κρίσιμης σημασίας για την επίτευξη διατηρήσιμης βελτίωσης. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εστιάζει στο ότι εξακολουθεί να εκκρεμεί η δημιουργία συντονιστικού μηχανισμού για υποθέσεις διαφθοράς.
Σύμφωνα με την Κομισιόν οι ποινικές έρευνες καταγγελιών για διαφθορά υψηλού επιπέδου στην Ελλάδα παρεμποδίζονται λόγω του περίπλοκου καθεστώτος ασυλίας, ιδίως όσον αφορά σε υπουργούς και πρώην υπουργούς. Η ΕΕ έχει δημοσίως υπογραμμίσει πως οι υπουργοί και οι πρώην υπουργοί στην Ελλάδα επωφελούνται από ένα εκτεταμένο καθεστώς παραγραφής το οποίο, σε συνδυασμό με τη μεγάλη διάρκεια των διαδικασιών, μπορεί να δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα για τη δίωξη της διαφθοράς στην Ελλάδα.
Ωστόσο, οι αλλαγές στο καθεστώς ασυλίας για τους υπουργούς και τους πρώην υπουργούς (σ.σ. άρθρο 86) με τις οποίες θα εξορθολογιστεί η ασυλία, ώστε να σχετίζεται αυστηρά με τα θέματα που υπάγονται στο ειδικό χαρτοφυλάκιο των υπουργών, θα τεθούν σε εφαρμογή αφού πρώτα εγκριθούν από την επόμενη Βουλή που θα σχηματιστεί μετά τις φετινές εθνικές εκλογές.
Τέλος, η Κομισιόν δίνει βάρος στην προστασία μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος, για την οποία η Ελλάδα θα θεσπιστεί νέο νομικό πλαίσιο κατά τη διάρκεια του 2019.
