Μεταρρυθμίσεις που θα υλοποιηθούν από το τρέχον έτος μέχρι το δ΄ τρίμηνο του 2025 στο εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα και την κεφαλαιαγορά, θα χρηματοδοτήσουν οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας (RRF), ενισχύοντας την ανάπτυξη και την ικανότητα της ελληνικής οικονομίας να αντιμετωπίζει κλυδωνισμούς στο μέλλον.
Την αυλαία των μεταρρυθμίσεων που αξιολόγησε χθες θετικά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα «σηκώσει» το δ΄ τρίμηνο του 2021, ο νέος νόμος για την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, ο οποίος θα τροποποιεί τις εσωτερικές διαδικασίες και την οργάνωσή της. Στην πορεία των επομένων ετών θα ακολουθήσουν σημαντικές μεταρρυθμίσεις, με κομβική, μεταξύ αυτών, τη δημιουργία Κεντρικού Μητρώου Πιστώσεων το οποίο θα συμπληρώνει το καθεστώς προστασίας περιουσιακών στοιχείων «Ηρακλής», ενισχύοντας τη δευτερογενή αγορά μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Ολόκληρη η εθνική στρατηγική διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους, με 33 έργα που περιλαμβάνουν παρεμβάσεις για την ενεργό μείωση του υπολοίπου του, μέσω της βελτίωσης της διαδικασίας αφερεγγυότητας και της ενδυνάμωσης της αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων, αλλά και παρεμβάσεις για την αποτροπή της ιδιωτικής υπερχρέωσης στο μέλλον, θα χρηματοδοτηθεί από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας (RRF) που ενέκρινε η Κομισιόν.
Οι διαρθρωτικές αλλαγές στον χρηματοπιστωτικό τομέα και την κεφαλαιαγορά που προτείνει το Ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και ενέκρινε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπουν μεταρρυθμίσεις σε τέσσερις κατευθύνσεις:
- Ενίσχυση εποπτείας και αξιοπιστία των κεφαλαιαγορών
- Ενίσχυση της ικανότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος να υπερνικά τις προϋπάρχουσες προκλήσεις και να χρηματοδοτεί την πραγματική οικονομία
- Αναβάθμιση των ψηφιακών υποδομών που είναι αναγκαίες για την εφαρμογή του νέου ενιαίου πλαισίου αφερεγγυότητας για την αναδιάρθρωση του χρέους και τη δεύτερη ευκαιρία
- Προώθηση νέων δανείων — Ίδρυση παρατηρητηρίου πιστωτικής επέκτασης
Ορισμένες από τις μεταρρυθμίσεις αυτές περιλαμβάνουν δράσεις για την αντιμετώπιση των πληροφοριακών κενών τα οποία εμποδίζουν την επιτυχή ροή πιστώσεων και την αποτελεσματική παρακολούθηση κινδύνων.
Οι μεταρρυθμίσεις αυτές συνίστανται στην ανάπτυξη μητρώου παρακολούθησης του ιδιωτικού χρέους, στην ανάπτυξη δημόσιου γραφείου πιστώσεων, κεντρικού μητρώου πιστώσεων και παρατηρητηρίου πιστωτικής επέκτασης.
Οι εν λόγω δράσεις συμβάλλουν επίσης στην ψηφιακή μετάβαση της ελληνικής οικονομίας, δεδομένου ότι βασίζονται στην τεχνολογία των πληροφοριών.
- Αναλυτικά ανά κατηγορία μεταρρύθμισης:
- Ενισχυμένη εποπτεία και αξιοπιστία των κεφαλαιαγορών
- Η μεταρρύθμιση αποσκοπεί στην ενίσχυση της εποπτείας των κεφαλαιαγορών με α) επενδύσεις στον ψηφιακό μετασχηματισμό των ψηφιακών ικανοτήτων της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και στην ψηφιοποίηση των εσωτερικών διαδικασιών και της οργάνωσής της, και β) την κωδικοποίηση και τον εκσυγχρονισμό του κανονιστικού και νομοθετικού πλαισίου για τις κεφαλαιαγορές με σκοπό την ενίσχυση της ικανότητας εποπτείας της κεφαλαιαγοράς.
- Η μεταρρύθμιση θα αρχίσει να ισχύει από το πρώτο τρίμηνο του 2021 και η επένδυση στο πληροφοριακό σύστημα έως το τέταρτο τρίμηνο του 2025. Ενίσχυση της ικανότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος να υπερνικά τις προϋπάρχουσες προκλήσεις και να χρηματοδοτεί την πραγματική οικονομία
Η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση αποτελείται από τρία μέρη.
- Πρώτον, αφορά τη δημιουργία και λειτουργία Γραφείου Δημοσίων Πιστώσεων. Αυτό θα παρέχει αποτελέσματα για την πιστοληπτική ικανότητα των οφειλετών και θα άρει την ασύμμετρη πληροφόρηση μεταξύ οντοτήτων του δημόσιου τομέα και των τραπεζών, βάσει δημόσιων δεδομένων και πληροφοριών. Θα περιλαμβάνει επίσης την ολοκλήρωση ενός πληροφοριακού συστήματος για τη διενέργεια αξιολογήσεων φερεγγυότητας.
- Δεύτερον, αφορά την εφαρμογή της εθνικής στρατηγικής διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους και την ανάπτυξη μητρώου παρακολούθησης του ιδιωτικού χρέους, το οποίο θα ολοκληρωθεί έως το τέταρτο τρίμηνο του 2025. Η εθνική στρατηγική περιλαμβάνει συνολικά 33 έργα, τα οποία διαιρούνται σε τρεις άξονες παρέμβασης. Κάθε άξονας παρέμβασης στοχεύει σε διαφορετική πτυχή της εξυγίανσης της διαχείρισης ιδιωτικού χρέους και συλλογικά σύμφωνα με την εθνική στρατηγική. Ο πρώτος και ο τρίτος άξονας περιλαμβάνουν παρεμβάσεις για την ενεργό μείωση του υπολοίπου του ιδιωτικού χρέους μέσω της βελτίωσης της διαδικασίας αφερεγγυότητας και της ενδυνάμωσης της αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων, αντίστοιχα. Ο δεύτερος άξονας αποτελείται από παρεμβάσεις που αποσκοπούν στην αποτροπή της μελλοντικής διόγκωσης ιδιωτικού χρέους. Η βασική επένδυση στο πλαίσιο της εν λόγω επιμέρους μεταρρύθμισης είναι η ανάπτυξη ενός πληροφοριακού συστήματος για το Μητρώο Παρακολούθησης του Ιδιωτικού Χρέους.
- Η τρίτη επιμέρους μεταρρύθμιση αφορά τη δημιουργία Κεντρικού Μητρώου Πιστώσεων το οποίο θα συμπληρώνει το καθεστώς προστασίας περιουσιακών στοιχείων «Ηρακλής», ενισχύοντας τη δευτερογενή αγορά μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων θα στεγάζεται στην Τράπεζα της Ελλάδος και θα καταγράφει αναλυτικά το ιστορικό πληρωμών κάθε μεμονωμένου δανείου των πελατών όλων των τραπεζών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και τα είδη των εξασφαλίσεων που έχουν παρασχεθεί. Το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων θα λειτουργεί συμπληρωματικά και σε πλήρη εναρμόνιση με το υφιστάμενο σύστημα Τειρεσίας (ιδιωτικό γραφείο πιστώσεων), καθώς και με το προτεινόμενο Γραφείο Δημοσίων Πιστώσεων και το Μητρώο Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους. Θα επιτρέπει την πρόσβαση σε πιστωτικές πληροφορίες, αντιμετωπίζοντας τις αδυναμίες της αγοράς λόγω ασύμμετρης πληροφόρησης, διευκολύνοντας έτσι την πρόσβαση σε πιστώσεις.
Με την αύξηση των πληροφοριών σχετικά με το πιστωτικό ιστορικό υποψήφιων οφειλετών, το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων θα αντιμετωπίσει το πρόβλημα της δυσμενούς επιλογής που αντιμετωπίζουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα κατά τη χορήγηση νέων δανείων σε υποψήφιους δανειστές για τους οποίους διαθέτουν ελλιπείς πληροφορίες. Αυτό, με τη σειρά του, θα έχει θετικό αντίκτυπο στην ποσότητα και την ποιότητα των επενδυτικών δαπανών.
Επιπλέον, το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων θα έχει ευεργετικά αποτελέσματα στον βαθμό ανταγωνισμού μεταξύ των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, με αποτέλεσμα τη μείωση του κόστους κεφαλαίου για τις ελληνικές επιχειρήσεις και τους μεμονωμένους πελάτες.
Τέλος, παρέχοντας ακριβείς και έγκαιρες πληροφορίες σχετικά με μεμονωμένα δάνεια, το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων διευκολύνει σε μεγάλο βαθμό την ικανότητα των επενδυτών να τιμολογούν τον κίνδυνο στη δευτερογενή αγορά μη εξυπηρετούμενων δανείων. Με τον τρόπο αυτόν θα αυξηθούν οι αποτιμήσεις των μη εξυπηρετούμενων δανείων, θα ενισχυθούν τα ποσοστά ανάκτησης και, ως εκ τούτου, οι τράπεζες θα έχουν τη δυνατότητα να επιλύουν ταχύτερα και αποτελεσματικότερα τις προκλήσεις των παλαιών μη εξυπηρετούμενων δανείων όσον αφορά τη χρήση κεφαλαίων. Όλα τα παραπάνω θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως το τέταρτο τρίμηνο του 2025.
Αναβάθμιση των ψηφιακών υποδομών που είναι αναγκαίες για την εφαρμογή του νέου ενιαίου πλαισίου αφερεγγυότητας για την αναδιάρθρωση του χρέους και τη «δεύτερη ευκαιρία»
Η μεταρρύθμιση αποσκοπεί στην αναβάθμιση των αναγκαίων ψηφιακών υποδομών που απαιτούνται για τη στήριξη των διαδικασιών έγκαιρης προειδοποίησης και προληπτικής αναδιάρθρωσης χρέους που προβλέπονται στο νέο ενοποιημένο/κωδικοποιημένο νομικό πλαίσιο για τη διαχείριση του χρέους ιδιωτών και νομικών οντοτήτων. Η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση θα ολοκληρωθεί έως το τέταρτο τρίμηνο του 2024.
Προώθηση νέων δανείων — Ίδρυση παρατηρητηρίου πιστωτικής επέκτασης
Η μεταρρύθμιση αφορά τη δημιουργία ενός Παρατηρητηρίου Πιστωτικής Επέκτασης, το οποίο θα συλλέγει λεπτομερή στοιχεία σχετικά με τη ρευστότητα που παρέχουν οι τράπεζες σε ιδιώτες και νομικά πρόσωπα, με σκοπό τον καλύτερο σχεδιασμό και την εφαρμογή στοχευμένων δημόσιων πολιτικών που αποσκοπούν στην αύξηση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση. Το Παρατηρητήριο θα παρακολουθεί τη ρευστότητα της αγοράς, σε ανεξάρτητη βάση, καθώς και σε σχέση με την πιστωτική επέκταση, στο πλαίσιο της στήριξης της οικονομίας και της αξιοποίησης των χρηματοδοτικών εργαλείων για την κάλυψη αναγκών ρευστότητας των ιδιωτών και των επιχειρήσεων.
Η επένδυση στο πλαίσιο της παρούσας μεταρρύθμισης περιλαμβάνει επίσης τον σχεδιασμό της ανάπτυξης και την έναρξη λειτουργίας ενός πληροφοριακού συστήματος συλλογής δεδομένων, το οποίο θα λειτουργεί ως εργαλείο για την παρακολούθηση της πιστωτικής επέκτασης και τη βελτίωση της ετοιμότητας του κράτους και των σχετικών πολιτικών του. Θα πρέπει να ολοκληρωθεί έως το τέταρτο τρίμηνο του 2024.
