Σημαντικός εξακολουθεί να είναι ο προβληματισμός που επικρατεί στις κατασκευαστικές εταιρίες, ακόμα και στα μεγάλα ονόματα του κλάδου, από την ραγδαία αύξηση του κόστους τιμών σε βασικές πρώτες ύλες, μεταφορές, ενέργεια. Τα γκρουπ για την ώρα «κρατούν άμυνα» μέσω προσπάθειας επαναδιαπραγμάτευσης συμβάσεων, προσεκτικότερης ανάλυσης του κόστους των διαγωνισμών ή επιλογής έργων που θα διεκδικήσουν, ωστόσο, αυτά δεν αποτελούν παρά… «ασπιρίνες» καθώς επί της ουσίας «δείχνουν» προς την πλευρά των αρμόδιων αρχών, από τις οποίες αναμένουν κινήσεις με βασικότερη αυτή της αναθεώρησης των τιμολογίων μια και ακόμα «δουλεύουν» τα projects με τιμές… προηγούμενων δεκαετιών.
Με αποτέλεσμα να υπάρχει ανησυχία τόσο για την ομαλή προώθηση έργων και διαγωνισμών -αν και οι ισχυροί του κλάδου δηλώνουν ότι δεν είναι δυνατόν να αφήσουν στη μέση τα εργοτάξια και τις συμβάσεις- όσο και για τα περιθώρια κερδοφορίας που μπορούν να πετύχουν από τα έργα. Με τα κόστη σε ενέργεια και μεταφορές να έχουν εκτιναχθεί και τις τιμές σε πρώτες ύλες (χάλυβας, σίδηρος τσιμέντο, οικοδομικά υλικά, πλαστικά, ασφαλτικά κ.α.) να έχουν «γράψει» από 30%-40% έως 70% ή 100% ανά περίσταση, η αντιμετώπιση του προβλήματος μόνος ως μια εύκολη εξίσωση δεν φαντάζει και σίγουρα απαιτείται σωστός σχεδιασμός και θεσμική πρωτοβουλία.
Χαρακτηριστικά είναι επίσης όσα ανέφερε προ ημερών ο πρόεδρος της ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ, κ. Χρ. Παναγιωτόπουλος, στο πλαίσιο ενημερωτικής συνάντησης με εκπροσώπους του Τύπου. Ο κ. Παναγιωτόπουλος στάθηκε ιδιαίτερα της μεγάλες αυξήσεις των υλικών και των πρώτων υλών που έχουν τινάξει στον αέρα προϋπολογισμούς πολλών έργων. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εστιάζεται στα καινούργια και πρόσφατα έργα όπου υπάρχουν καθυστερήσεις (π.χ. στην υπογραφή συμβάσεων). Σε ερώτηση για της πρωτοβουλίες του υπουργείου Υποδομών είπε πως «δεν έχουμε δει της ρυθμίσεις που ετοιμάζει το υπουργείο». Η πραγματικότητα είναι, κατά τον πρόεδρο της ΑΚΤΩΡ, πως σήμερα «πληρώνουμε τον χάλυβα 750 και 800 ευρώ τον τόνο όταν πριν από οκτώ μήνες κόστιζε 490 ευρώ ο τόνος».
Το υψηλόβαθμο στέλεχος της ΑΚΤΩΡ (θυγατρική της ΕΛΛΑΚΤΩΡ) έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για το θέμα που έχει προκύψει της τελευταίους μήνες και αφορά την αλματώδη αύξηση των τιμών των υλικών που επηρεάζει σημαντικά το περιθώριο κέρδους των κατασκευαστικών εταιρειών. «Μέχρι τώρα δεν έχει ληφθεί καμία νομοθετική πρωτοβουλία από την πλευρά του Υπουργείου Υποδομών για το θέμα που απασχολεί σοβαρά τον κατασκευαστικό κλάδο, παρά μόνο σε επίπεδο αναγνώρισης – παραδοχής του προβλήματος», είπε.
Βέβαια, δεν είναι ο μόνος που περιμένει κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Και άλλα γκρουπ, είτε σε αναφορές που κάνουν στο παρασκήνιο, είτε με επίσημα αιτήματά τους είτε και μέσω… αναφορών σε οικονομικές καταστάσεις (π.χ. οι πρόσφατες του 6μήνου 2021) αναδεικνύουν το πρόβλημα και ζητούν παρεμβάσεις και νομοθετήματα. Η Intrakat, για παράδειγμα, είχε αναφέρει ότι οι αυξήσεις τιμών σε υλικά κατασκευών και ενέργεια συρρίκνωσαν το μικτό περιθώριο κέρδους στο 2%, οδηγώντας σε ζημιές, τόσο σε επίπεδο EBITDA όσο και σε προ φόρων αποτελεσμάτων. Όπως σημείωνε η διοίκηση του γκρουπ στην οικονομική κατάσταση εξαμήνου, «η εταιρεία είχε να αντιμετωπίσει «απρόβλεπτες αυξήσεις υλικών (σίδηρος, ενέργεια, πλαστικά, καλώδια, ασφαλτικά κ.λπ.) σε παγκόσμιο επίπεδο στην περίοδο της πανδημίας Covid 19 με άμεση επίδραση στο κόστος πωληθέντων το οποίο αυξήθηκε κατά 8% σε σχέση με το α' εξάμηνο του 2020. Ενδεικτικά το μικτό αποτέλεσμα του Ομίλου ήταν 10,8% για το α’ εξάμηνο του 2019, 9,3% για το α’ εξάμηνο του 2020 και 2% για το α’ εξάμηνο του 2021. Αντίστοιχα το μικτό αποτέλεσμα της Εταιρείας ήταν 10,5% για το α’ εξάμηνο του 2019, 9,3% για το α’ εξάμηνο του 2020 και 3,6% για το α’ εξάμηνο του 2021».
Αλλά και άλλες εταιρείες (ΑΒΑΞ κ.α.) είχαν αναφερθεί σε αυξήσεις στα οικοδομικά υλικά και στη μεταφορά (ναύλα) που επιβαρύνουν το κόστος εκτέλεσης. «Παρατηρούνται αυξήσεις στο κόστος των υλικών αλλά και στο κόστος μεταφοράς, οι οποίες στο εσωτερικό αντιμετωπίζονται με τις συμβατικές αναθεωρήσεις τιμών ενώ στο εξωτερικό, που δεν προβλέπονται αναθεωρήσεις τιμών, οι όποιες αυξήσεις συμπεριλαμβάνονται στο κόστος παραγωγής. Τα υφιστάμενα έργα του εξωτερικού αναμένονται να ολοκληρωθούν εντός του 2021 και επειδή βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο ολοκλήρωσης, οι επιπτώσεις των αυξήσεων τιμών σε υλικά όπως τσιμέντο και σίδερο δεν είναι σημαντικές», σημείωνε η ΑΒΑΞ.
Tο πρόβλημα αφορά τόσο τα δημόσια, όσο και τα ιδιωτικά έργα, ενώ εξαιρούνται εκείνα που υλοποιούνται μέσω Συμπράξεων Δημοσίου με Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). Στο σημείο αυτό βέβαια πρέπει να σημειωθεί ότι… επανέρχεται εμμέσως στην επικαιρότητα και το θέμα των μεγάλων εκπτώσεων που έχουν δώσει (ακόμα και στο πρόσφατο σχετικά παρελθόν) οι κατασκευαστικοί όμιλοι. Προφανώς με εκπτώσεις της τάξεως του 3%-5% ή 10% δεν τίθεται κάποιο ιδιαίτερα ανησυχητικό θέμα, ωστόσο, όταν οι μειοδοτικές προσφορές «χτυπούν» 30%, 40% ή 45%, τότε εγείρεται ζήτημα για τη βιωσιμότητα των έργων και κατά πόσο θα προχωρήσουν ομαλά.
Σύμφωνα δε με πρόσφατη ανάλυση της Πανελλήνιας Ένωσης Διπλωματούχων Μηχανικών Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΠΕΔΜΕΔΕ), έως το α’ εξάμηνο του 2021, οι αυξήσεις των πρώτων υλών και οικοδομικών υλικών έχουν οδηγήσει σε αύξηση του κόστους των κύριων τεχνικών έργων. Ειδικότερα, τα Υδραυλικά επιβαρύνθηκαν κατά 18%, τα έργα Οδοποιίας, τα Οικοδομικά και τα Ηλεκτρομηχανικά κατά 25%, ενώ τα Λιμενικά κατά 20%.
Βέβαια, πρέπει να σημειωθεί ότι το πρόβλημα μπορεί το τελευταίο χρονικό διάστημα να έχει μεγαλώσει, ωστόσο, στην αγορά αναφέρουν ότι η άνοδος στα κόστη έχει ξεκινήσει εδώ και περίπου έναν χρόνο. Υπενθυμίσουμε ότι προ περίπου 5-6 μηνών, το insider είχε αναδείξει και τη σχετική επιστολή που είχε αποστείλει το σύνολο των εργοληπτικών Οργανώσεων της χώρας (ΣΤΕΑΤ, ΣΑΤΕ, ΠΕΣΕΔΕ, ΠΕΔΜΕΔΕ και ΠΕΔΜΗΕΔΕ) στον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών Κ. Καραμανλή, ενημερώνοντάς τον για τη σημαντική άνοδο των τιμών υλικών αναγκαίων για την υλοποίηση των δημόσιων έργων, που συντελείται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο από το καλοκαίρι του 2020 αλλά και τους κινδύνους να «ναυαγήσουν» έργα, διαγωνισμοί και εταιρείες.
Μάλιστα, οι εκπρόσωποι του κλάδου επανήλθαν σε επόμενες χρονικές συγκυρίες, με το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών όμως να αναγνωρίζει ότι χρειάζεται παρέμβαση και να προαναγγέλλει διαδικασία επεξεργασίας και εξεύρεσης τρόπων για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Κατά συνέπεια, αναμένεται η νομοθετική παρέμβαση από το αρμόδιο υπουργείο.
Να σημειωθεί ότι για αύξηση του συνολικού κόστους των ιδιωτικών έργων - οικοδομών, που φθάνει έως και 40% τον τελευταίο έναν χρόνο, έχουν κάνει λόγο και στελέχη της αγοράς του real estate. Η πορεία των τιμών των υλικών κατασκευής προβληματίζει έντονα τον κλάδο, χωρίς, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, να παρουσιάζεται σημαντική ανάσχεση της οικοδομικής δραστηριότητας, αν και ορισμένα στελέχη κάνουν λόγο για καθυστερήσεις, προκειμένου να γίνουν οι αναγκαίες προσαρμογές στους προϋπολογισμούς και να ενημερωθούν οι ενδιαφερόμενοι αγοραστές - μισθωτές.
