Αισθητό αρνητικό αντίκτυπο στις προσδοκίες των καταναλωτών που προβλέπουν περαιτέρω άνοδο των τιμών, έχει αφήσει η ενεργειακή κρίση και η κρίση της πανδημίας που δύσκολα φαίνεται να τιθασεύεται.
Ως αποτέλεσμα, οι εκτιμήσεις των νοικοκυριών για την οικονομική τους κατάσταση τους επόμενους δώδεκα μήνες έχουν επιδεινωθεί σημαντικά, η πρόθεση για σημαντικές δαπάνες μειώνεται – με εξαίρεση την πρόθεση για αγορά ή κατασκευή κατοικίας -, η πρόθεση για αποταμίευση υποχωρεί, ενώ αρχίζει να «τσιμπάει» το ποσοστό όσων «σηκώνουν» από τα έτοιμα.
Η Έρευνα του ΙΟΒΕ διαπιστώνει σημαντική επιδείνωση των προβλέψεων για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών. Οι προβλέψεις των καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους τους προσεχείς 12 μήνες επιδεινώθηκαν σημαντικά τον Οκτώβριο, με το σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται στις -40,5 (από -33,4) μονάδες. Το 54% (από 48%) των νοικοκυριών αναμένει ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης, ενώ το 8% προβλέπει μικρή βελτίωση.
Τα νοικοκυριά αναμένουν περαιτέρω ενίσχυση της ανόδου των τιμών. Ο θετικός δείκτης για τις προβλέψεις μεταβολών στις τιμές τους προσεχείς 12 μήνες παρουσίασε περαιτέρω σημαντική αύξηση τον Οκτώβριο και διαμορφώθηκε στις +46,6 μονάδες, έναντι +30,3 μονάδων τον Σεπτέμβριο. Το 72% (από 55%) των νοικοκυριών προβλέπει άνοδο τιμών με τον ίδιο ή ταχύτερο ρυθμό και το 14% (από 27%) αναμένει σταθερότητα.
Ήπια, πάντως, είναι η επιδείνωση των προβλέψεων των νοικοκυριών για την οικονομική κατάσταση της χώρας το προσεχές 12μηνο ( -49,6 μονάδες τον Οκτώβριο από -48,6 τον Σεπτέμβριο). Το 60% των καταναλωτών (από 61%) προβλέπει ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας, έναντι του 18% το οποίο αναμένει σταθερότητα.
Τα νοικοκυριά δηλώνουν σημαντικά πιο απρόθυμα να αποταμιεύσουν το επόμενο 12μηνο, με τον δείκτη της πρόθεσης για αποταμίευση να υποχωρεί τον Οκτώβριο και να διαμορφώνεται στις –67,9 μονάδες (από -63,3). Το 82% των νοικοκυριών δεν θεωρεί πιθανή την αποταμίευση στο επόμενο 12μηνο, ενώ το 16% τη θεωρεί πιθανή ή πολύ πιθανή.
Παράλληλα, σημειώνεται μικρή ενίσχυση του ποσοστού που «αντλεί από τις αποταμιεύσεις του». Σχετικά με τις εκτιμήσεις για την τρέχουσα οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού, το ποσοστό των καταναλωτών που δηλώνει ότι «μόλις τα βγάζει πέρα» υποχώρησε οριακά, στο 63% (από 64%), ενώ στο 9% (από 6%) ενισχύθηκε το ποσοστό όσων αναφέρουν ότι αντλούν από τις αποταμιεύσεις τους. Σημειώνεται ότι οι καταναλωτές που δήλωσαν ότι αποταμιεύουν λίγο ή πολύ αποτελούν και πάλι το 22% του συνόλου, ενώ το ποσοστό όσων δήλωσαν ότι «έχουν χρεωθεί» κυμάνθηκε στο 6%.
Αισθητή είναι η υποχώρηση που καταγράφεται στην πρόθεση των νοικοκυριών για σημαντικές αγορές (επίπλων, ηλεκτρικών συσκευών κ.λπ.) τους προσεχείς 12 μήνες, με τον σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται στις - 52,1 (από -39,2) μονάδες. Το 58% των καταναλωτών (από 52%) προέβλεψε ότι θα προβεί σε λιγότερες ή πολύ λιγότερες δαπάνες, ενώ το 9% (από 8%) αναμένει το αντίθετο.
Πρόδρομοι δείκτες για την κατανάλωση
Τον Οκτώβριο, στην έρευνα καταναλωτών του ΙΟΒΕ εξετάζονται τρία πρόσθετα ζητήματα σε τριμηνιαία βάση, τα οποία εξειδικεύουν περισσότερο την πρόθεση για μείζονες αγορές διαρκών καταναλωτικών αγαθών (αυτοκίνητο, κατοικία) και έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον ως πρόδρομοι δείκτες για την ιδιωτική κατανάλωση. Αναλυτικά:
· Μικρή βελτίωση παρουσίασε τον Οκτώβριο η πρόθεση αγοράς αυτοκινήτου εντός των επόμενων 12 μηνών, με τον σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται στις -88,8 (από -89,3 τον Ιούλιο) μονάδες. Αυτή η επίδοση παραμένει αισθητά δυσμενέστερη από τους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς δείκτες, οι οποίοι διαμορφώθηκαν στις -62,1 (από -62,7) και στις -64,5 (από -65,1) μονάδες, στην ΕΕ και την Ευρωζώνη αντίστοιχα. Το 94,1% (από 94,4%) των καταναλωτών στην Ελλάδα δηλώνει ότι δεν είναι πιθανό να αγοράσει αυτοκίνητο εντός του προσεχούς 12μήνου.
· Αισθητή βελτίωση σημειώθηκε τον Οκτώβριο σε σχέση με τον Ιούλιο στην πρόθεση για αγορά ή κατασκευή κατοικίας εντός των επόμενων 12 μηνών, με τον σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται στις -91,1 (από -95,8) μονάδες, ισοζύγιο επίσης χειρότερο από τους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς δείκτες, οι οποίοι διαμορφώθηκαν στην ΕΕ στις -76,2 (από – 76,8) και στην Ευρωζώνη στις -77,7 (από -78,7) μονάδες. Το 5,2% (από μόλις 1,8%) των νοικοκυριών στην Ελλάδα δηλώνει ότι ίσως να προβεί σε αγορά ή κατασκευή κατοικίας τον επόμενο χρόνο.
· Οριακή βελτίωση καταγράφηκε στον δείκτη της πρόθεσης πραγματοποίησης σημαντικών δαπανών για βελτίωση/ανανέωση της κατοικίας εντός των επόμενων 12 μηνών, ο οποίος διαμορφώθηκε τον Οκτώβριο στις -76,4 (από -77,2) μονάδες. Οι ευρωπαϊκοί δείκτες διατηρήθηκαν στις -42,5 μονάδες στην ΕΕ και στις -44,8 μονάδες στην Ευρωζώνη. Το ποσοστό των νοικοκυριών στην Ελλάδα που δηλώνει ότι είναι αρκετά ή πολύ πιθανό να πραγματοποιήσει σημαντικές δαπάνες αυτού του είδους εντός ενός έτους ενισχύθηκε στο 13,0% (από 10,4%).
