Τα futures των Fed funds προεξοφλούν αύξηση των επιτοκίων στα μέσα του 2022, παρά το γεγονός ότι ο κ. Πάουελ εξακολουθεί να μεταθέτει το ενδεχόμενο αυτό για το μέλλον, ενώ την ίδια στιγμή δρομολογεί ένα μετριοπαθές tapering για το QE της Fed.
Ενδεικτικό της προσέγγισης αυτής από πλευράς Fed είναι πως παρά τη συνεχή αύξηση των πληθωριστικών πιέσεων σε πρωτοφανή επίπεδα για τις τελευταίες δεκαετίες, η μοναδική αλλαγή που έκανε στις ανακοινώσεις της, όσον αφορά τις προβλέψεις για τον πληθωρισμό, είναι και αυτή εξαιρετικά μετριοπαθής.
Από τη φράση «ο πληθωρισμός αντανακλά παράγοντες μεταβατικού χαρακτήρα» πέρασε στη διατύπωση ότι ο πληθωρισμός αντανακλά «παράγοντες που αναμένεται να είναι μεταβατικοί...».
Στο μεταξύ ο πληθωρισμός «τρώει» τα εισοδήματα των μισθωτών με αυξανόμενους ρυθμούς, που σε καμία περίπτωση, όπως παραδέχτηκε και ο Πάουελ, δεν εξισορροπούνται από αυξήσεις στους μισθούς, οι οποίοι είτε δεν αυξάνονται, είτε αυξάνονται πολύ λιγότερο και οπωσδήποτε όχι αναλογικά.
Από την άποψη αυτή στη ζυγαριά των κεντρικών τραπεζών, ο πληθωρισμός κάνει προς το παρόν λιγότερη ζημιά από όση θα μπορούσε να κάνει η αύξηση του κόστους του χρήματος, με μία άνοδο των επιτοκίων που θα στόχευε στην ανάσχεση των πληθωριστικών πιέσεων...
Το πρόβλημα όμως – που αναγνωρίζεται από τις αγορές – είναι πως όσο περισσότερο καθυστερεί η αναστροφή της νομισματικής πολιτικής πολιτικής, τόσο μεγαλύτερη γίνεται η φούσκα χρέους και τόσο πιο δύσκολο η εκτόνωσή της στο μέλλον.
H διελκυστίνδα αυτή μοιάζει με ένα φαύλο κύκλο στον οποίο οι κεντρικές τράπεζες σε γενικές γραμμές τουλάχιστον, σε ΗΠΑ, Ευρώπη και Ιαπωνία, προτιμούν να συνεχίζουν στην ίδια γραμμή, παρά να επιχειρήσουν μία έξοδο η οποία απειλούσε να προκαλέσει μία έκρηξη – ανεξέλεγκτη – του χρέους. Ειδικά του ιδιωτικού χρέους που έχει συσσωρευτεί και με το οποίο τροφοδοτούνται οι ανοδικές τάσεις στις χρηματιστηριακές αγορές.
Και στο παρελθόν ο πληθωρισμός έχει χρησιμοποιηθεί από τις κεντρικές τράπεζες ως «εργαλείο» απαξίωσης του χρέους, αλλά ποτέ στη σύγχρονη νομισματική ιστορία η συσσώρευση χρέους δεν είχε βρεθεί σε τέτοια επίπεδα.
Περί τα 28 – 30 τρισ. δολάρια έχουν διοχετευθεί από τις κεντρικές τράπεζες με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στις αγορές από το 2008 με ιδιαίτερη έμφαση τους τελευταίους 18 μήνες. Και έχουν μοχλευθεί ανισόμερα από 10 μέχρι και 50 φορές ιδιαίτερα στο διάστημα της πανδημίας. Είναι σαφές πως οποιαδήποτε επιδείνωση της πανδημίας θα διεύρυνε περαιτέρω την κατάσταση αυτή επεκτείνοντας τις πιο προβληματικές πτυχές της.
Μέσα στο περιβάλλον αυτό, η έναρξη του tapering με μείωση αγορών από την Fed κατά 15 δισ. δολάρια μηνιαίως, μοιάζει σταγόνα στον ωκεανό όσον αφορά την ικανότητα της για ανάσχεσης των πληθωριστικών πιέσεων...
Στο μεταξύ, η μικρή προς το παρόν πίεση από την πλευρά της αύξησης των μισθών, όπως φάνηκε και στη δεκαετία της πληθωριστικής έκρηξης (μετά το 1971 και την κατάρρευση του Μπρέτον Γουντς), είναι μία διαδικασία που δεν εκδηλώνεται αμέσως και συνδέεται με τις εξελίξεις στο πολιτικό περιβάλλον, μέσα στο οποίο κινείται η οικονομία.
Για παράδειγμα τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη οι μεγάλες κοινωνικές αναταραχές που οδήγησαν σε διεκδικήσεις και επιτυχίες μεγάλων αυξήσεων των μισθών εμφανίστηκαν 2 και 3 χρόνια μετά το 1971.
Είναι σαφές – και αυτό το γνωρίζουν οι περισσότερο «πολιτικοί» κεντρικοί τραπεζίτες απ' ότι εκείνοι της δεκαετίας του 70' - πως η αύξηση των τιμών, παρ' ότι οι οι ίδιοι δεν το θέτουν σαν πρώτο ζήτημα, είναι ένα πολιτικό ζήτημα που προκαλεί μεγάλη κοινωνική δυσαρέσκεια. Και με το οποίο, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, οι κυβερνήσεις πρέπει να αναμετρηθούν παρά το ότι οι κεντρικοί τραπεζίτες το παρουσιάζουν ως το μικρότερο από τα δύο κακά ή ως ακόμα και ως... αναπόφευκτο αποτέλεσμα και μεταθέτουν κάθε τόσο την εκτόνωσή του ένα εξάμηνο αργότερα.
