Οι σημαντικότερες μεταρρυθμιστικές δράσεις και έργα προς υλοποίηση καθώς και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα τους διαμόρφωσε το ΥΠΟΙΚ παρουσιάζονται στο πλαίσιο του Ενοποιημένου Σχεδίου Κυβερνητικής Πολιτικής που ενέκρινε το υπουργικό συμβούλιο την προηγούμενη εβδομάδα.
Εκτείνονται σε 9 άξονες και περιλαμβάνουν πλέγμα μέτρων για τη συγκράτηση των κόκκινων δανείων στο 15%, παρεμβάσεις για την αύξηση των εσόδων, αλλά και κίνητρα έκπτωσης 200% επί των δαπανών για την περίοδο 2022-2024 για πράσινες-ψηφιακές επενδύσεις που θα έρθουν μέσα στον Ιανουάριο μαζί με νέα κωδικοποίηση της φορολογικής νομοθεσίας και με θέσπιση νομικού πλαισίου για τη δημιουργία Ομίλων ΦΠΑ. Επίσης καταγράφεται το σχέδιο για τις ιδιωτικοποιήσεις και για τη δημόσια περιουσία.
Περιγράφονται και οι παρεμβάσεις για τη τόνωση της ρευστότητας μέσα από την πληρωμή/επιστροφή χρημάτων που οφείλει το δημόσιο: το σχέδιο επιτάχυνσης των διαδικασιών επιστροφών ΦΠΑ, η αποπληρωμή αιτημάτων κατάπτωσης κρατικών εγγυήσεων και η εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του δημοσίου έως τον Ιούνιο του 2022.
Ανά στόχο οι παρεμβάσεις σύμφωνα με τα σχετικά κείμενα είναι οι εξής:
1: Διασφάλιση δημοσιονομικής σταθερότητας και βιωσιμότητας. Επιδιώκεται η προώθηση μεταρρυθμιστικών δράσεων που αφορούν κυρίως τη λογιστική μεταρρύθμιση και την επισκόπηση δαπανών και δραστηριοτήτων των Φορέων Γενικής Κυβέρνησης, την προώθηση του προϋπολογισμού επιδόσεων, την εφαρμογή κύριων δεικτών επίδοσης, τον ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομικής και δημοσιονομικής διαχείρισης του κράτους (GOV-ERP) και την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στον προϋπολογισμό. Στόχος είναι η αποτελεσματικότερη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών και η δημιουργία δημοσιονομικού χώρου για την προώθηση των επενδύσεων και της ανάπτυξης.
2: Μείωση της φορολογίας νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Καταγράφονται οι νέες μειώσεις ή επέκταση των ήδη υφιστάμενων που έχουν ανακοινωθεί για το 2022 (πχ απαλλαγή από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης των εισοδημάτων από τον ιδιωτικό τομέα και για το 2022, επέκταση για το 2022, της μείωσης κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών και περαιτέρω μείωση του φόρου εισοδήματος των επιχειρήσεων, σε μόνιμη βάση, από το 24% στο 22%). Επίσης προωθούνται μεταρρυθμιστικές δράσεις, όπως η κωδικοποίηση της φορολογικής νομοθεσίας αλλά και οι υπεραποσβέσεις για τις επιχειρήσεις στην πράσινη οικονομία και στον ψηφιακό μετασχηματισμό, η παροχή φορολογικών κινήτρων για την ενίσχυση των συγχωνεύσεων και των εξαγορών και η εισαγωγή νομοθετικού πλαισίου για τη σύσταση ομίλων ΦΠΑ.
Ειδικά για τις υπερεκπτώσεις δαπανών που αφορούν σε πράσινη οικονομία, ενέργεια και ψηφιακό μετασχηματισμό, αναφέρεται πως θεσπίζεται κατάλληλο νομικό πλαίσιο, στο οποίο εξειδικεύονται οι δαπάνες που θα αφορούν είτε επενδύσεις από επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε κλάδους της πράσινης οικονομίας, της ενέργειας και της ψηφιοποίησης, είτε πραγματοποίηση άλλου είδους δαπανών από επιχειρήσεις άλλων κλάδων, που σκοπό έχουν την ενίσχυση της πράσινης οικονομίας. Στο κίνητρο της υπερ-έκπτωσης θα περιλαμβάνονται και οι αποσβέσεις των παγίων στοιχείων των επιχειρήσεων στους συγκεκριμένους κλάδους. Τα κίνητρα θα έχουν τη μορφή έκπτωσης σε ποσοστό συνολικά 200% των δαπανών και θα ισχύσουν για τρία έτη, για την περίοδο 2022-2024. Η έκπτωση αυτή θα αποτελεί πρόσθετο κίνητρο, πέραν της έκπτωσης των δαπανών αυτών που ήδη εφαρμόζεται με βάση τις υφιστάμενες διατάξεις. Θα αφορά επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε όλους τους κλάδους της οικονομίας. Η νομοθεσία αναμένεται τον Ιανουάριο.
Για την κωδικοποίηση και απλούστευση της φορολογικής νομοθεσίας, αναφέρεται πως έχουν ήδη συσταθεί ομάδες εργασίας στο Υπουργείο Οικονομικών και την ΑΑΔΕ, με σκοπό την απλούστευση και επικαιροποίηση της νομοθεσίας για τους κύριους φορολογικούς κώδικες, τον κώδικα τελωνείων και όλες τις σχετικές διατάξεις του παράγωγου δικαίου, σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές της ΕΕ. Η δημοσίευση της προκήρυξης του διαγωνισμού για τη δημιουργία μιας προσβάσιμης από το κοινό ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης θα πραγματοποιηθεί στις αρχές του 2022. Η διοικητική κωδικοποίηση της νομοθεσίας για την άμεση φορολογία και η κατάρτιση κωδικοποιημένου Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος θα γίνει το 1ο τρίμηνο και η κύρωση νέου Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών το 2ο τρίμηνο.
Επίσης, η θέσπιση νομικού πλαισίου για τη δημιουργία Ομίλων ΦΠΑ αναμένεται το 4ο τρίμηνο του 2022. Στόχος είναι η αντιμετώπιση ως ενιαίου υποκείμενου στον φόρο συνδεδεμένων επιχειρήσεων με χρηματοδοτικούς – οικονομικούς – οργανωτικούς δεσμούς, ως εργαλείο οικονομικής μεγέθυνσης, καταπολέμησης της φοροδιαφυγής και απλούστευσης των φορολογικών διαδικασιών.
3: Διεύρυνση της φορολογικής βάσης. Επιδιώκεται η αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών με παροχή κινήτρων σε φυσικά πρόσωπα για την πραγματοποίηση δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, η καταπολέμηση του λαθρεμπορίου με την υλοποίηση του νέου σχετικού θεσμικού πλαισίου, την ένταξη των τελωνειακών Υπηρεσιών στο ηλεκτρονικό κατασχετήριο και την αναβάθμιση της εφαρμογής του Τελωνειακού Risk Analysis, καθώς και η ψηφιοποίηση της φορολογικής διαδικασίας και ελέγχου με την ηλεκτρονική υποβολή δελτίων αποστολής, τη διασύνδεση ταμειακών μηχανών και μηχανισμών και τον ψηφιακό μετασχηματισμό των φορολογικών ελέγχων. Παράλληλα συνεχίζεται η μεταρρύθμιση του συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας της ακίνητης περιουσίας με την ανάπτυξη ενός πλήρως ψηφιοποιημένου συστήματος ανακαθορισμού των αξιών ακινήτων σε σύγκλιση με τις αγοραίες αξίες, ανά τακτά χρονικά διαστήματα .
4: Ενίσχυση της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία. Μεταξύ άλλων για τη τόνωση της ρευστότητας στη πραγματική οικονομία περιγράφεται το σχέδιο επιτάχυνσης των διαδικασιών επιστροφών ΦΠΑ, μέσω της ψηφιοποίησης και αυτοματοποίησης των σχετικών μηχανισμών καθώς και της επιτάχυνσης της εξέτασης και αποπληρωμής των κρατικών εγγυήσεων και των ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου που τίθεται στόχος να «λήξουν» εντός του 2022. Η εξέταση και αποπληρωμή αιτημάτων κατάπτωσης κρατικών εγγυήσεων αναμένεται να ολοκληρωθεί το 4ο τρίμηνο 2022, το ίδιο και η εξέταση του συνόλου των αιτημάτων κατάπτωσης κρατικών εγγυήσεων για επιχειρηματικά δάνεια. Η εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του δημοσίου αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2o τρίμηνο του 2022 με δέσμευση για «ουσιαστική εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων- συμπεριλαμβανομένων των συντάξεων».
5: Αντιμετώπιση ιδιωτικού χρέους. Επιδιώκεται η περαιτέρω μείωση των κόκκινων δανείων και συνεχίζεται η υλοποίηση του προγράμματος τιτλοποιήσεων «Ηρακλής I και ΙΙ», με στόχο όλες οι συστημικές τράπεζες να έχουν στο τέλος του 2022 μονοψήφια ποσοστά κόκκινων δανείων και πλησίον του μέσου όρου στην ΕΕ. Αναλυτικά στόχος τίθεται ο περιορισμός της αύξησης του ύψους του Ιδιωτικού Χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ στο 15%. Επίσης εντός του 2022 5 Κέντρα Ενημέρωσης και Υποστήριξης Δανειοληπτών θα αναβαθμιστούν, η παροχή επιδότησης δανείων κύριας κατοικίας πληγέντων από την πανδημία του κορωνοϊού θα φτάσει στα 10 εκατ ευρώ το 2ο τρίμηνο, η ίδρυση του φορέα πιστοληπτικής αξιολόγησης και η έναρξη λειτουργίας του θα γίνει το 3ο τρίμηνο 2022. Για την εκπόνηση Εθνικής Στρατηγικής για τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό, η εκθεση συγκριτικής αξιολόγησης θα γίνει το 4ο τρίμηνο και η παροχή επιδότησης επιχειρηματικών δανείων πληγέντων από την πανδημία του κορωνοϊού θα φτάσει στα 60 εκατ το 3ο τρίμηνο.
Στο κείμενο αναφέρεται πως «επί του παρόντος η διόγκωση του ιδιωτικού χρέους περιορίζεται είτε με νομοθετικές προβλέψεις ή με οικειοθελείς διευκολύνσεις των τραπεζών. Δεδομένου όμως ότι οι συνέπειες της πανδημίας εξακολουθούν να επηρεάζουν σημαντικά μεγέθη της οικονομίας, υφίσταται ο κίνδυνος εμφάνισης νέας γενιάς μη εξυπηρετούμενων δανείων. Συνεπώς δεν δύναται να τεθεί στόχος μείωσης του ιδιωτικού χρέους για το 2022, αλλά αντιθέτως επιδιώκεται η συγκράτηση του ιδιωτικού χρέους, ώστε να μην αυξηθεί άνω κάποιων ορίων, όπως εκτιμούν οι διεθνείς αναλυτές και ειδικότερα να μην υπερβεί το 15% ως ποσοστό του ΑΕΠ».
Αναφέρονται οι συμβάσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά και το Παρατηρητήριο Πιστωτικής Επέκτασης, και η ανάπτυξη Κεντρικού Μητρώου Πιστώσεων, ενός πληροφοριακού συστήματος καταγραφής του ιστορικού πληρωμών όλων των δανείων, καθώς και των εξασφαλίσεων που παρέχονται, «με στόχο την στήριξη των πιστωτικών ιδρυμάτων στην διαδικασία παροχής δανείων, τη μείωση του κόστους κεφαλαίου για τις επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα και την επιτάχυνση της μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων». Περιγράφεται και η αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου που διέπει το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και το Συνεγγυητικό Κεφάλαιο, η ανάπτυξη της ελληνικής κεφαλαιαγοράς, αλλά και ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η βελτίωση των εποπτικών μηχανισμών της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, με σκοπό τη μέγιστη διαφάνεια και προστασία των επενδυτών. Επιπλέον, στο πεδίο του ξεπλύματος μαύρου χρήματος περιγράφεται η προσαρμογής της νομοθεσίας στο ευρωπαϊκό πλαίσιο και η θέσπιση νέων εργαλείων, αλλά και η δημιουργία του πλαισίου εφαρμογής του πανευρωπαϊκού ασφαλιστικού συνταξιοδοτικού προϊόντος και η ανάπτυξη του 3ου πυλώνα ασφάλισης σε συνεργασία με το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.
6: Βελτίωση του ρυθμού αποπληρωμής δημοσίου χρέους. Περιγράφεται αναλυτικά η εκδοτική στρατηγική «που σκοπό έχει τη διατήρηση ισχυρών ταμειακών διαθεσίμων αλλά και την περαιτέρω ενίσχυση της εμπιστοσύνης των διεθνών οίκων αξιολόγησης, με σταδιακές αναβαθμίσεις του αξιόχρεου της ελληνικής οικονομίας, μέσω της τακτικής πρόσβασης στις αγορές χρήματος και κεφαλαίου, την προετοιμασία για την πρόωρη εξόφληση μέρους των διμερών δανείων που σύναψε η Ελλάδα με τις χώρες της Ευρωζώνης το 2010, την περαιτέρω αποπληρωμή δανείων του ΔΝΤ, καθώς και τη δημιουργία πλαισίου έκδοσης με προσανατολισμό στην «πράσινη» και βιώσιμη ανάπτυξη».
7: Προώθηση των αποκρατικοποιήσεων. Αναφέρεται αναλυτικά το πρόγραμμα του 2022 και η οριζόντια παρακολούθηση και υποστήριξη του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων του ΤΑΙΠΕΔ και του προγράμματος αξιοποίησης ακίνητης περιουσίας της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου. Παράλληλα για το 2022 θα υλοποιηθεί το νέο Στρατηγικό Πλάνο της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας. Σημαντική μεταρρυθμιστική δράση αποτελεί η λειτουργία της Μονάδα Ωρίμανσης Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας του ΤΑΙΠΕΔ, με σκοπό την επιτάχυνση της ωρίμανσης στρατηγικών έργων και την αντιμετώπιση πολυετών καθυστερήσεων που παρατηρούνται μεταξύ της έναρξης προετοιμασίας ενός έργου και της ανάθεσής του.
8: Αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας. Μεταρρυθμιστική προτεραιότητα αποτελεί η διαμόρφωση ενός συνεκτικού πλαισίου για την εξασφάλιση ορθολογικής και αποδοτικής αξιοποίησής της, με διατάξεις που εξορθολογίζουν το θεσμικό πλαίσιο για τα δημόσια κτήματα, τον αιγιαλό-παραλία και το θαλάσσιο χώρο, για την ταχύτερη υλοποίηση έργων. Επίσης, προωθείται η δημιουργία Μητρώου Δημόσιας Ακίνητης Περιουσίας αλλά και ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των δημόσιων επιχειρήσεων και οργανισμών.
9: Λοιπές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ψηφιακός μετασχηματισμός και ενίσχυση της λειτουργίας των υπηρεσιών Υπουργείου Οικονομικών και των εποπτευόμενων φορέων του, οριζόντιες δράσεις. Προωθούνται δράσεις που στοχεύουν στον μετασχηματισμό του ίδιου του Υπουργείου και στην ενίσχυση της λειτουργίας και της αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών του (απλούστευση και ψηφιοποίηση διαδικασιών, βελτίωση λειτουργίας των Μονάδων Κρατικών Ενισχύσεων κ.ά.), ενώ προωθούνται δράσεις και έργα στο πλαίσιο της υλοποίησης του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία. Ειδική σημασία δίδεται στη βέλτιστη αξιοποίηση των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης Ειδικά για το Υπουργείο Οικονομικών το Σχέδιο περιλαμβάνει την υλοποίηση 19 έργων συνολικού προϋπολογισμού 1,4 δισ. ευρώ.
