Ροή
Μπορεί η κρίση στην Ουκρανία να οδηγείται σε εκτόνωση, αλλά τα όσα μεσολάβησαν απέδειξαν ότι όλα μπορούν να... ξανασυμβούν ανα πάσα στιγμή.
Ποιες θα είναι οι συνέπειες για την Ευρωζώνη;
Η ΕΚΤ στο τελευταίο Οικονομικό της Δελτίο δημοσιεύει, με τίτλο «Natural Gas Dependence and risks to activity in the euro area», μελέτη σύμφωνα με την οποία «υπολογίζεται ότι ο άμεσος και έμμεσος αντίκτυπος ενός υποθετικού σοκ (σ.σ. μείωση) από τη διανομή του φυσικού αερίου κατά 10% στον εταιρικό τομέα μειώνει την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία της ζώνης του ευρώ κατά περίπου 0,7%...».
Προσοχή η εκτίμηση αφορά την ποσοτική μείωση κατα 10% της παροχής, δηλαδή κάθε πολλαπλάσια ή υποπολλαπλάσια μεταβολή μεταβάλει ανάλογα και τις συνέπειες.
Αυτό διαβάζουμε στην μελέτη για την εξάρτηση από το φυσικό αέριο και τους κινδύνους που η μεταβολή παροχής του στην Ευρωζώνη, έχει για την οικονομική δραστηριότητα. Η μελέτη που έγινε από τους Vanessa Gunnella, Valerie Jarvis, Richard Morris και Mate Toth δημοσιεύεται στο τελευταίο Οικονομικό Δελτίο.
Σύμφωνα με αυτή οι απώλειες θα ήταν ιδιαίτερα σημαντικές για χώρες όπου η παραγωγή εξαρτάται περισσότερο από το αέριο και όπου η ίδια η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού αντιπροσωπεύει σημαντικό μερίδιο της προστιθέμενης αξίας.
Σε αυτό το σενάριο, ο αντίκτυπος για την Ελλάδα θα ήταν μεγαλύτερος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, όπως αποτυπώνεται στο διάγραμμα.
Η Ιταλία θα είχε αντίκτυπο λίγο λιγότερο από 0,8%, η Γαλλία και η Ισπανία περίπου 0,7% και η Γερμανία λίγο περισσότερο από 6%.
Ολλανδία, Λουξεμβούργο, Βέλγιο είναι οι χώρες που θα είχαν τον μικρότερο αντίκτυπο, λιγότερο από 0,4%, ενώ η Αυστρία και η Πορτογαλία θα ήταν οι περισσότερο ζημιωμένες με αντίκτυπο άνω του 1,2% για την Αυστρία και 1,6% για την Πορτογαλία.
Στην μελέτη σημειώνεται όμως ότι οι συνέπειες αυτές υπολογίζονται με βάση ένα σοκ στην παροχή του φυσικού αερίου, όχι στις τιμές του.
Αυτό απαιτεί ένα διαφορετικό υπολογισμό που βρίσκεται σε συνάρτηση με το πώς και πόσο κάθε χώρα χρησιμοποιεί το φυσικό αέριο.
Όπως καταγράφεται σε προσομοιώσεις που έγιναν στο πλαίσιο της μελέτης για την περίπτωση αύξηση της τιμής πετρελαίου και φυσικού αερίου και τις επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα στην ζώνη του ευρώ, προβλέπεται κορύφωση των επιπτώσεων στο α' τρίμηνο του 2022. Αυτές οι εκτιμήσεις βέβαια έγιναν με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία του Δεκεμβρίου του 2021 και τα συνέπεια θα μπορούσε να χαρακτηριστούν ως υποεκτιμημένες με βάση τα όσα έχουν συμβεί μέσα στο πρώτο δίμηνο του 22.
Παρ' όλα αυτά προβλέπεται – με βάση τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης – ότι οι τιμές θα κορυφωθούν το α' τρίμηνο του 2022 και θα ξεπεράσουν ίσως κατα 600% τις τιμές του πρώτου τριμήνου του 2021. Προβλέπουν όμως σταδιακή απομείωση τους στην συνέχεια.
Σύμφωνα με τις παραδοχές που έχουν γίνει στην μελέτη – με την εξαίρεση παραγόντων που συνδέονται με συναλλαγματικές αναταραχές και πολιτικές αναταράξεις – οι προσομοιώσεις της ΕΚΤ υπολογίζουν ότι η τρέχουσα αύξηση τιμών θα μπορούσε να μειώσει την παραγωγή της Ευρωζώνης κατά 0,2% σε σύγκριση με το βασικό σενάριο ανάπτυξης του ΑΕΠ. Όπως σημειώνεται στην μελέτη «ενώ ο αναλογικός αντίκτυπος των αυξήσεων στις τιμές του φυσικού αερίου είναι συνήθως σημαντικά χαμηλότερος από τον αντίκτυπο που σχετίζεται με την αύξηση των τιμών του πετρελαίου, το εξαιρετικό μέγεθος των αυξήσεων της τιμής του φυσικού αερίου που παρατηρείται στα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης ενέργειας καθιστά τις τιμές του φυσικού αερίου τον κύριο παράγοντα των δυσμενών επιπτώσεων στο ΑΕΠ της περιοχής αυτή τη φορά...».
Πάντως σε ανάλογου αντικειμένου έκθεση της ιταλικής τράπεζας Intesa Sanpaolo εκτιμάται ότι μετά την φερόμενη ως απο κλιμακούμενη κρίση στην Ουκρανία οι ροές θα επανέλθουν σταδιακά σε φυσιολογικά επίπεδα και οι τιμές θα αποκλιμακωθούν αλλά θα παραμείνουν πάνω από τον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας. Η απειλή θα εξακολουθήσει να είναι η αστάθεια των τιμών καθώς η διαδικασία της μετάβασης σε καθαρότερες μορφές ενέργειας εξελίσσεται σε ένα περιβάλλον αβεβαιότητας, γεωπολιτικών κινδύνων και των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής.
Στην έκθεση που επιμελήθηκε η Daniela Corsini, CFA της Intesa Sanpaolo, αναλύονται τα αίτια της έκρηξης του 2021 και της ενεργειακής κρίσης. Παγκοσμιοποίηση στις αγορές φυσικού αερίου, ισχυρή ανάκαμψη μετά την πανδημία σε συνδυασμό με την έλλειψη πρώτων υλών υλικά, συγκρούσεις μεταξύ διαφόρων πολιτικών και γεωπολιτικών στόχων, κλιματική αλλαγή, προσδιορίζονται ως τα βασικά της αίτια. Όσον αφορά στην Ευρώπη, η αστάθεια των τιμών και η ευπάθεια των ενεργειακών συστημάτων, σύμφωνα με αυτήν την ανάλυση, αποδίδονται σε μια ευρύτερη εξάρτηση από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων, την διαρθρωτική μείωση της εγχώριας παραγωγής φυσικού αερίου, τον παροπλισμό πυρηνικών σταθμών στη Γερμανία, τις ανεπάρκειες της πράσινης μετάβαση και της (αν)αποτελεσματικής αγοράς για δικαιώματα εκπομπών...
